ირანი

ირანის ტერიტორიაზე მუსტერიული კულტურის ადამიანები, კერზოდ ნეანდერტალელები ჩნდებიან ძვ.წ. 160, 000 წლიდან და იქ ცხოვრობდნენ ძვ.წ. 38, 000 წლამდე დაახლოებით. ირანში ჯერჯერობით არაა აღმოჩენილი კვალი იმისა, რომ იქ ოდესმე ცხოვრობდნენ ერექტუსები ან ნეანდერტალელების და საპიენსების გარდა სხვა ქვესახეობის ადამიანები. ნეანდრტალელთა საცხოვრებელი ადგილები უფრო მეტად ზაგროსის მთიანეთში და ცენტრალურ ტერიტორიებზეა აღმოჩენილი, ეს ადგილებია: ს. კუნის მიერ აღმოჩენილი ბისითუნის გამოქვაბული, ზაგროსის მთიანეთის გამოქვაბბული სახელად ქერმანშაჰი, ფირანშაჰრი და ხორამაბადი, ასევე ზოგიერთი არქეოლოგიური ადგილი ალბორზში და ცენტრალურ ირანში.

ირანში ნეოლითური ხანა უკვე დაიწყო ძვ.წ. 10, 000 წლიდან. ეს არქეოლოგიური აღმოჩენა გაკეთებულია ჩორა გოლანში. ასევე აღსანიშნავია აღმოჩენა ჩოღა ბონუთში, რომელიც იყო ელამის პირველი დასახლება ძვ.წ. 8000 წლიდან. დაახლოებით იგივე პერიოდში ირანის ტერიტორიაზე აღმოჩენილთა შორის ყველაზე ადრეული ტერაკოტას ფიგურები და თიხის ჭურჭელი იქნა აღმოჩენილი განჯ დარეჰში.

ირანის სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილი შედიოდა იმ ტეროტიაში, რომელსაც ეწოდება ნაყოფიერი ნახევარმთვარე, სადაც კაცობრიობის პირველი მეპურეობა ჩაისახა. აქ არის დასახლებები, როგორიცაა სუსა, რომელიც მეპურეობას დაახლოებით უკვე ძვ.წ. 4395 წლიდან მისდევდა. ჩოღა მიში, რომელიც თარიღდება ძვ.წ. 6800 წლით. ზაგროსის მთები კი ღვინის წარმოების მსოფლიოში სიძველით მეორე რეგიონად ითვლება საქართველოს შემდეგ. ზაგროსის მთებში მეღვინეობა უკვე სამხრეთ კავკასიიდან გავრცელდა ძვ.წ. 5000 წლიდან.

თურქეთი

2014 წელს გედიზის მდინარესთან ნაპოვნი იქნა არქეოლოგების მიერ ქვის იარაღები, რომლებიც დათარიღდა 1.2 მილიონი წლით. სტამბულის ტერიტორიაზე მდებარე იარიმბურგაზის გამოქვაბულში ნაპოვნია პალეოლითური სადგომი, სადაც ადამიანები ცხოვრობდნენ ძვ.წ. 500, 000 წლიდან მოყოლებული ძვ.წ. 10, 000 წლამდე. ამ დროის სადგომებია ასევე კარაინის, ოკუზინის, ბელდიბის, ბელბასის, კუმბუჩარის და კადინის გამოქვაბულები ანატოლიაში.

მეზოლითური კულტურა გავრცელებული იყო როგორც ანატოლიის ხმელტასუაზღვისპირეთში, ასევე შავიზღვისპირეთში. ამ დროის კლდის ნახატები და უამრავი იარაღია აღმოჩენილი. ერთ-ერთია მაგალითად გაზიანტეპში მდებარე სარკლიმაგარას გამოქვაბული, ბარადიზის გამოქვაბული ბურდურში და ა.შ.

ნეოლითური ხანა ანატოლიაში ძალიან ადრეულად დაიწყო, დაახლოებით ძვ.წ. 9000 წლიდან. ნეოლითური ხანის ანატოლიის დასახლებებია: ჩათალჰოიუქი, ჩაიონუ, ნევალი ჯორი, აშიქლი ჰოიუქი, ბონჯუკლუ ჰოიუქ ჰაჯილარი, გობექლი თეფე, ნორსუნთეფე, ქოსქი და მერსინი.

სირია-ერაყი

დამასკოდან 400 კილომეტრში მდებარეობს დედერიეს გამოქვაბული, სადაც არქეოლოგიური სამუშაოების შედეგად, რომელიც ჩატარებული იყო სირიულ-იაპონური არქეოლოგიური ჯგუფის მიერ, დამტკიცდა, რომ ამ ქვეყნის ტერიტორიაზე უძველეს დროში, კერძოდ ძვ.წ. 800, 000 წლიდან უკვე ცხოვრობდნენ ჰომო ერექტუსები და იმ პერიოდიდან მოყოლებული ამ არეალში, რომელსაც ჰქვია მესოპოტამია, ადამიანთა ცხოვრება არ შეწყვეტილა. არქეოლოგიურად უკვე ისიც დამტკიცებულია, რომ სირიის ტერიტორიებზე ნეანდერტალელები ჯერ კიდევ ძვ.წ. 200, 000 წლიდან გამოჩნდნე და დაახლოებით ძვ.წ. 38, 000 წლისთვის ნელ-ნელა ჩანაცვლდნენ საპიენსებით და მათთან ასიმილაციით.

ერაყშიც ზუსტად ისევე მიმდინარეობდა პალეოლითის და მეზოლითის ხანა, როგორც სირიაში. განსხვავება მხოლოდ ისაა, რომ ერაყში ჯერჯერობით არ დადასტურებულა ერექტუსის არსებობა არქეოლოგიურად. სხვა მხრივ, ნამდვილად სავარაუდოა, რომ თუ არსებობდა სირიაში, აუცილებლად იქაც გავრცელდებოდა. ერაყის ტერიტორიაზე ადამიანთა უძველესი სამოსახლოები არქეოოლოგიურად დასტურდება ძვ.წ. 78, 000 წლიდან და უწყვეტად მომდინარეობს დღემდე.

როგორც სირიაში, ასევე ერაყში პალეოლითური და მეზოლითური ერა დასრულდა და დაიწყო ნეოლითური ხანა უკვე ძვ.წ. 10, 000 წლიდან. სწორედ აქ დაიწყო საქონლის მოშინაურება მსოფლიოში პირველად.

ისრაელი და არაბეთის ნახევარკუნძული

2.6 მილიონი წლის წინანდელი პერიოდიდან ძვ.წ. 900, 000 წლამდე ჩვენთვის ცნობილია, რომ განხორციელდა აფრიკიდან ლევანტში ადამიანთა გადმოსვლის 4 სხვადასხვა ეპიზოდი. ისრაელის ტერიტორიაზე ადამიანთა უძველესი ყოფნის დამადასტურებელი არქეოლოგიური მონაცემები არსებობს უბეიდიაში, გალილეის ზღვასთან ახლოს და თარიღდება 1.5 მილიონი წლის წინანდელი პერიოდით. არამარტო ისრაელის, არამედ მთელი არაბეთის ნახევარკუნძულის ტერიტორიებზე ცხოვრობდნენ როგორც ჰომო ერექტუსები, ასევე ჰომო ნეანდერტალელები და ასევე აზიაში აღმოჩენილი უძველესი საპიენსები, კერძოდ ისრაელის ტერიტორიაზე აღმოჩენილი ძვ.წ. 120, 000 წლით დათარიღებული ჰომო საპიენსის ანუ ანატომიურად თანამედროვე ადამიანის ნარჩენები, რომლებიც ჩრდილოეთ ისრაელში ცხოვრობდნენ.

დღევანდელი საუდის არაბეთის ტერიტორიებზე ადამიანები, კერძოდ ერექტუსები ჯერ კიდევ ძვ.წ. 500, 000 წლიდან ცხოვრობდნენ. ამაზე მეტყველებს ჩრდილო-დასავლეთ საუდის არაბეთში, თის ალ ღადაში აღმოჩენილი ნარჩენები ადამიანებისა და ცხოველების.

ისრაელის და საერთოდ ლევანტის ტერიტორიაზე ნეოლითური ხანა დაიწყო საკმაოდ ადრე - დაახ. ძვ.წ. 10, 000 წლიდან ან ცოტა უფრო ადრე.

წყარო: Paleolithic; Mesolithic; Neolithic

სამედიცინო სტატიები:

1. რამდენი უჯრედია ადამიანის ორგანიზმში?

2. ზეფირის ტესტი

3. რომელია ყველაზე საშიში ნარკოტიკი?

4. აბორტი - არის თუ არა ეს ადამიანის მკვლელობა?

5. რეი კურცვეილი - ადამიანები ბევრად უფრო დიდხანს იცოცხლებენ

6. ცნობიერება

7. რეფლექსები და მათი კვლევის მეთოდები

8. დიენცეფალონი

9. ნათხემი

10. მეზენცეფალონი

11. ვაროლის ხიდი

12. მოგრძო ტვინი

13. რამდენ ნეირონს შეიცავს სხვადასხვა ცხოველის ტვინი?

14. ადამიანის თავის ტვინის შემადგენელი ნაწილები

15. ევგენიკა და გენური მანიპულაცია

16. სინათლე გვირაბის ბოლოს - რა ფენომენთან გვაქვს საქმე?

17. რა ხდება ადამიანის ტვინში ორგანიზმის სიკვდილის შემდეგ?

18. თავის ტვინის ღმრა სტრუქტურები

19. უმნიშვნელოა ადამიანი უდიდეს სამყაროში?

20. რამდენი ატომისგან შედგება ადამიანის დნმ-ის თითოეული მოლეკულა?

21. ადამიანის ქრომოსომა

22. ერითროციტები

23. ლეიკოციტები

24. რამდენი ბაქტერიული უჯრედისგან შედგება ადამიანი საშუალოდ?

25. რამდენი უჯრედისგან შედგება სხვადასხა წონის ადამიანი?

26. ადამიანის ორგანიზმის რამდენ პროცენტს შეადგენს წყალი?

27. რამდენი ატომისგან შედგება სხვადასხვა ნივთიერების 1 გრამი?

28. ნევროლოგიური დაავადებები

სხვა სამეცნიერო და ისტორიული სტატიები

1. მელქისედეკ III ფხალაძე - საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი

2. ნიკოლოზ რაჭველი - ჭადრაკის ევროპის ოფიციალური ჰიმნის ავტორი

3. კიბორჩხალების სათლის თეორია

4. გალაქტიკების ტიპები მორგანის და ჰაბლის სქემების მიხედვით

5. გალაქტიკების ტიპები

6. რას ნიშნავს სიტყვა "იბერია"?

7. რას ნიშნავს სიტყვა "კავკასია"?

8. კოლხეთი

9. მინოსური ცივილიზაცია კრეტაზე

10. პლანეტების ტიპები

11. როგორ გამოიყურებოდნენ ეგვიპტის ფარაონები

12. ჭიანჭველები

13. როგორ გამოიყურებოდნენ ესესელები

14. ჰოლოდომორი

15. ფრიდრიხ ნიცშე ლიბერალიზმის წინააღმდეგ

16. ტროა

17. შუმერი

18. "დიდ ქვაბში არ ეტეოდა, პატარაში სულ არ იყო" - ქართველი ერი

19. ზვიად გამსახურდია ქართველური ენების შესახებ

20. ქალდეველები

21. შამაში

22. ყველა სახის სიმსივნის განკურნების პრინციპი აღმოჩენილია

23. ხეთები

24. საქართველოსთვის მგლოვიარე კასტელის სიტყვები

25. ჰალიძონები - კოლხური ტომი

26. ამადეო მოდილინის მიერ დახატული ქართველი ქალი

27. "ვეფხისტყაოსნის" ილუსტრაციები მიხაი ზიჩის მიერ

28. ინდოეთში აღმოჩინეს საბადო, რომელიც 3 ათას ტონა ოქროს შეიცავს

29. ვეფხისტყაოსნის ილუსტრაციები ირაკლი თოიძის მიერ

30. ვეფხისტყაოსნის ფერადი ილუსტრაციები ირაკლი თოიძის მიერ

31. ვეფხისტყაოსნის ფერადი ილუსტრაციები სერგო ქობულაძის მიერ

32. ფაიუმის პორტრეტები

33. მაქს ტილკე და მის მიერ შექმნილი კავკასიელ ხალხთა ნახატები

34. ბაქტერიები

35. არქეები

36. ევკარიოტები

37. ჟან ბატისტ ტავერნიე მეგრელების შესახებ

38. ჟან ფრანსუა გამბა და კავკასიელები

39. როგორ გამოიყურებოდნენ კავკასიელები მე-19 საუკუნეში - გრიგორი გაგარინი

40. ბრუნო ვეფხვაძე - გამორჩეული ქართველი მხატვარი

41. ბრუნო ვეფხვაზე - ნაწილი მეორე

42. ბრუნო ვეფხვაძე - ნაწილი მესამე

43. ბრუნო ვეფხვაძე - ნაწილი მეოთხე

44. უმარტივესები

45. ლორწოვანი ობები

46. სოკოები

47. მცენარეები

48. ცხოველების სამეფო

49. თანამედროვე დომენების სისტემა - ცოცხალი სამყაროს ტაქსონომია

50. ამოუცნობი მფრინავი ობიექტების ავთენტური ვიდეოები

51. ამოუცნობი მფრინავი ობიექტის ავთენტური ვიდეო - მაია ჯაბუა

52. ამოუცნობი მფრინავი ობიექტის თვითმხილველი მურმან გვენეტაძე

53. ამოუცნობი მფრინავი ობიექტი მე-18 საუკუნის ნახატზე

54. ამოუცნობი მფრინავი ობიექტის თვითმხილველი ზურაბ კოკაია

55. ეპიდემიები მსოფლიო ისტორიაში და მათი მსხვერპლი

56. 1500-დან 2000-მდე დამოუკიდებელი ბერძნული ქალაქ-სახელმწიფო

57. ბეჭდების მბრძანებელი - ტოლკიენის მიერ შექმნილი სამყაროს მიმოხილვა

58. ამოუცნობი მფრინავი ობიექტის გამოსახულება სვეტიცხოველში

59. როდის და ვისგან წარმოიშვა თანამედროვე ადამიანი?

60. ჰომო საპიენსის განსახლების თავდაპირველი არეალები

61. საღვთო რომის იმპერიის 1800 ნახევრად-დამოუკიდებელი სახელმწიფო

62. დიდი აღმოჩენა ადასტურებს, რომ ამერიკაში ხალხი 30, 000 წლის წინ დასახლდა

63. ევროპაში საპიენსები ბევრად უფრო ადრე დასახლდნენ, ვიდრე მიაჩნდათ

64. ჰომო საპიენსები ახლო აღმოსავლეთში ბევრად უფრო ადრე სახლობდნენ, ვიდრე მიგვაჩნდა

65. ჰომო საპიენსები ჩინეთში ბევრად უფრო ადრე სახლობდნენ, ვიდრე მიგვაჩნდა

66. ადამიანის ევოლუცია უძველესიდან უახლეს დრომდე

67. თეოლოგმა გიორგი ტიგინაშვილმა ზვიად გამსახურდიას სკანდალური ლექსი მიუძღვნა

68. რომელი უფრო ადრე წარმოიშვა - ვირუსები თუ უჯრედები?

69. ახალი ქართული წარმართობა და მისი საფუძვლები

70. სვიმონ მასხარაშვილის ღია წერილი დასავლეთისადმი

71. რევაზ ჩოლოყაშვილი - დიდი ქართველი გმირი

72. ისრაელის პრემიერ-მინისტრის რჩევა ერებისთვის, რომლებსაც უძლიერესი სახელმწიფოს აშენება უნდათ

73. ჰაპლოჯგუფები

74. რა არის მოლი?

75. რამდენი წყალი არის 1 მოლი და რამდენი ატომია 1 მილილიტრ წყალში?

76. გაეროს ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაცია

77. ისლამური ტერორიზმი

78. კავკასოიდური რასის ანთროპოლოგიური ტიპები

79. სხვადასხვა არქიტექტურული სტილი

80. ევროპა პალეოლითის ხანაში

81. აფრიკა პალეოლითის და მეზოლითის ხანაში

82. სამხრეთ და ჩრდილოეთ ამერიკა, ავსტრალია, იაპონია და ახალი გვინეა პალეოლითის და მეზოლითის ხანაში

83. აზია პალეოლითის და მეზოლითის ხანაში

ავტორი: თორნიკე ფხალაძე