ბიოგრაფია ბესარიონ ქებურია-ქართული ავიაციის პიონერს 150 წელი შეუსრულდა 2020, 15 თებერვალი, 7:53 ![]() დაიბადა ჩხოროწყუს რაიონის სოფ. ქვედა ჩხოროწყუში, დურგალ სავლე ქებურიას ოჯახში. თავის სოფელში ორი წლის სწავლის შემდეგ, დეკანოზ ანტონ ვეკუასთან გააგრძელა სწავლა. 14 წლის იყო როდესაც ჩხოროწყუდან მწყემსებს ფოთში გაჰყვა. იქ ჩასულმა პირველად ნახა მატარებელი, რომელმაც იმდენად ძლიერი შთაბეჭდილება მოახდინა მოზარდზე, რომ რკინიგზის მშენებლობაზე დარჩენა გადაწყვიტა. ინჟინერ სლივიცკის დახმარებით, რომელიც ელდარ და გიორგი შენგელაიების ბიძა იყო, ახალი პროფესიის დაუფლებას შეუდგა. 1898 წელს პეტერბურგში ექსტერნად ჩააბარა გამოცდები და მიიღო რკინიგზის უფროსი ტექნიკოსის წოდება. ამავე პერიოდში შეირთო ულამაზესი გორელი გოგო – სოფიო შიუკაშვილი, რომელთანაც ეყოლათ სამი ვაჟი. 1908 წელს საკუთარი ხელით ააგო პლანერი და საცდელი ფრენებიც ჩაატარა თბილისში. ქებურიას პირველ ფრენებზე ასეთი მოგონებებია შემორჩენილი:ყოფილა ვინმე უტრუხენე, რომელსაც მტკვრის თავზე, კლდეზე გამოკიდებული ტრაქტირი(სატუმრო-სამიკიტნო) ჰქონდა გახსნილი, კლიენტებიც არ აკლდა და რადგან უტრუხუნეს დუქანი ჰაერში იყო გადმოკიდებული "აეროპლანის " დარქმევა ნდომებია, მაგრამ ხალხი ტრადიციულად როგორც ყოველთვის, ახალ ტექნოლოგიურ სიახლეს უნდობლად უყურებდა და "ეშმაკისეულს" უწოდებდა, ამიტომ თან ეშინდა, კლიენტურა არ დაეკარგა, ამიტომ იმის დასამტკიცებლად, რომ აეროპლანს "ეშმაკი" არ მართავდა, ურტუხუნეს ფიროსმანისთვის, სვანიძისთვის და კიდევ რამდენიმე ცნობილი ყარაჩოხელისთვის ორი ფაეტონი დაუქირავებია. დუდუკითა და ზურნით გაუშვია დიდუბეში(ახლანდელი გამოფენის ტერიტორიაზე), სადაც ქებურიას საჩვენებელი ფრენა უნდა მოეწყო, ხოლო ბესარიონისთვის უთხოვია, - აიღე ორი ტომარა ბატიბუტი, რომ აფრინდები, იქიდან გადმოყარე, ყველა ნახავს, რომ ეს შენი აპარატი ეშმაკისეული არ არისო. ასეც მოხდა, ხალხიც დაწყნარდა და უტრუხუნეს დუქანს კლიენტებიც არ მოკლებია. შემდგომში უტრუხუნეს სამიკიტონოში ფიროსმანს კედელზე აეროპლანი და ბესარიონ ქებურია დაუხატია და ასეთი მინაწერიც გაუკეთებია:„ბესარიონ ქებურია ვაჟკაცობით ქებულია, მტკვარზე გადის უხიდოდ, მაღლა ადის უკიბოდ“ მას შემდეგ, რაც ქებურიამ გაიგო, რომ ფრანგმა ავიატორმა ლუი ბლერიომ საკუთარი თვითმფრინავით პირველად გადაუფრინა ლა-მანშის სრუტეს, მოსვენება დაჰკარგა და გადაწყვიტა პარიზში გამგზავრება, გაყიდა ყველაფერი, თუ რამე ებადა და შეგროვილი თანხით პარიზში ჩავიდა, ცოლ-შვილი კი აქ დატოვა. ![]() აღფრთოვანებულმა ბლერიომ მას ძრავის სათადარიგო ნაწილები აჩუქა. მეტიც, მან კურსდამთავრებული წარუდგინა საფრანგეთის პრეზიდენტ ფალიერს, რომელმაც ქებურიას გზა დაულოცა. ![]() ამის შემდეგ ქებურიამ მოაწყო საჩვენებელი გაფრენები ვარშავაში, მოსკოვში, სარატოვში, თბილისსა და სხვა ქალაქებში. "ბლერიო XII-ის" ბაზაზე ააგო საკუთარი კონსტრუქციის მონოპლანი (1910), რითაც 1911 წლის 22 ნოემბერს თბილისში იფრინა 31 წუთი. ![]() 1913 წლის დამდეგს, ქებურიამ მოაწყო საჩვენებელი ფრენა ბათუმში. დიდ სიმაღლეზე ძრავა გაჩერდა და ბესარიონი პლანირებით ზღვაში დაეშვა. როცა მეზღვაურებმა მიუსწრეს, ქებურია უკვე იხრჩობოდა, მაგრამ თვითმფრინავს ხელს არ უშვებდა.სხვათა შორის ქებურიას ქებურიას ორივე მშობლის ხელობა გამოადგა — პროპელერს თავისი ხელით აგებდა და მრავალ კატასტროფაში მიღებულ ტრავმასაც თვითონ მკურნალობდა. ![]() ქებურიას სახელი უკავშირდება ეიფელის ფირმას და მათგან რკინის ასაწყობ ხიდის კონსტრუქციას ყიდულობს. ცემსა და ლიკანში რკინის ხიდები, საფრანგეთიდან გამოგზავნილი კონსტრუქციით, ქებურიას დამსახურებით აიგო. ბესარიონ ქებურიას შემდეგ ლუი ბლერიოს საფრენოსნო სკოლა, კიდევ რამდენიმე ქართველმა დაამთავრა. თბილისში ერთ-ერთი ქუჩა მისი სახელობისაა. მისი ძეგლი დადგმულია ჩხოროწყუში და თბილისის აეროპორტში. ბესარიობ ქებურია გარდაიცვალა 1958 წლის 4 დეკემბერს 88 წლის ასაკში, თბილისში. დაკრძალულია ჩხოროწყუს ცენტრში მდებარე სკვერში. აქვე დგას მისი ბიუსტიც. ხოლო მონუმენტი ინახება ჩხოროწყუს მუზეუმში. ![]()
1888 წლის 6 თებერვალს დაიბადა მიხეილ გრიგორაშვილი, ქართველი ავია ინჟინერი; რუსეთის იმპერიის, აშშ და კანადის ავიაციის ერთ-ერთი პიონერი.საბჭოთა და მის შემდგომ პოსტსაბჭოთა პერიოდში მის შესახებ ფაქტობრივად(ისევე როგორც ალექსანდრე ქართველზე), შესახებ არაფერი იყო ცნობილი.მხოლოდ 2000-იანების პირველ ნახევა...
|
კომენტარები არ არის, დაწერეთ პირველი კომენტარი |