ძველად ადამიანები თაყვანს სცემდნენ სხვადასხვა ცხოველებს, მცენარეებს და ბუნებრივ მოვლენებს. მე-XX სუკუნის სამყაროში ასეთი დრომოჭმული ტრადიციების ადგილი თითქოს არ მოიძებნებოდა, მაგრამ ნუ იჩქარებთ დასკვნების გამოტანას. 1968 წელს, როდესაც კაცობრიობამ უკვე შეძლო კოსმოსში გაფრენა და სრულად იყენებდა ბირთვულ რეაქტორებს, ჩინეთში წარმოიშვა ხილის კულტი. ჩვეულებრივი მანგო, რომლის ყიდვა დღეს ნებისმიერ სუპერმარკეტშია შესაძლებელი, ცისქვეშეთის იმპერიაში ასობით მილიონი ადამიანის თაყვანისცემის ობიექტი გახდა და ეს ყველაფერი "დიდი ბელადის" მაო ძედუნის წყალობით მოხდა.
დღეს ჩინეთი არა მხოლოდ მანგოს მსოფლიოში ერთ-ერთი უმსხვილესი ექსპორტიორია, არამედ ჩინეთმა ათობით ახალი ჯიში შესძინა მსოფლიოს. მაგრამ დაახლოებით 50 წლის წინ ყველაფერი სხვაგვარად იყო და ჩინელებს არ მოჰყავდათ ეს გემრიელი და ჯანსაღი ხილი. 1968 წელს მაო ძედუნმა მიიღო პაკისტანის სამთავრობო დელეგაცია, რომელმაც " დიდ ბელადს" გულუხვი ძღვენი მიართვა. მასშივე იყო კალათა უცნაური ხილით, რომელსაც მანგო ერქვა.
ძნელი გახლდათ პლანეტის ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი მმართველის ხილით გაოცება. მაოს უკვე გაესინჯა მანგო და არ მოსწონებია. ამიტომ, „დიდმა ბელადმა “, ლენინის მიერ დაარსებული კომუნისტური ტრადიციის შესაბამისად, „საუკეთესო ბავშვებისთვისაა“, ხილის კალათა გაუგზავნა წითელი გვარდიის ჯგუფს, რომლებიც ცინგხუას უნივერსიტეტში „ახალ წესრიგს“ ამყარებდნენ.
მუშა-გლეხური გარემოდან მოსულ ადამიანებს, რომლებმაც „კულტურული რევოლუცია“ მოახდინეს, მანგო არასოდეს ენახათ. მაგრამ ბელადს მათთვის კომბოსტოც, რომ გაეგზავნა, ეს არაფერს შეცვლიდა. ხილის კალათა აღქმული იქნა, როგორც ამხანაგ მაოს უდიდესი კეთილშობილება მისი სიბრძნის გამოვლინება, უბრალო ხალხისა და რევოლუციის სიყვარული.
ამიტომ, ეს ხილი დიდი მოწიწებით ამოიღეს კალათიდან და გაგზავნეს ჩინეთის სხვადასხვა კუთხეში, როგორც რელიქვიები. იმპორტირებული პაკისტანური მანგოს შემდგომი ისტორია პრიმიტიული კომედიის სიუჟეტის მსგავსია. ერთ-ერთ ნაჭრის ქარხანაში მანგო ცვილით დაფარეს და ცალკე ოთახში შუშის ჭურჭლის ქვეშ მოათავსეს შთამომავლების მოსახდენად.
სხვა ქარხნებში რომლებსაც გაუმართლათ და მიიღეს ეს ღვთაებრივი საჩუქრი, მანგო მოათავსეს ერთგვარ საკურთხეველზე მაო ძედუნის პორტრეტის გვერდით და თაყვანს სცემდნენ ხილს, როგორც სალოცავს. პეკინის ბეჭდვითმა სააგენტომ შეინახა მანგო ფორმალდეჰიდის კონტეინერში, იმ იმედით, რომ ხილი სამუდამოდ შეინარჩუნებდა. როდესაც ნაყოფი ქიმიის გავლენის ქვეშ გაშავდა და დაჭკნა ამ იდეის ავტორთა სასოწარკვეთას საზღვარი არ ჰქონდა.
ერთ-ერთი მეტალურგიული საწარმოს მუშები მანგოს ათავსებდნენ წყლის ავზში და თითოეული მუშა დილით სამსახურში წასვლამდე სვამდა ამ წყალს მცირე რაოდენობით, რათა სხეული აევსო მაოს სულით. დაახლოებით იგივე სიტუაცია იყო სხვა ადგილებში, სადაც ეროვნული ლიდერის საჩუქრი აღმოჩნდა.
მანგოს კულტისტებისთვის სამწუხაროდ, ხილმა, მათ შორის სპეციალურად დამუშავებულმაც, ადრე თუ გვიან დაიწყო გაფუჭება. ძვირფასი პროდუქტის ერთი გრამიც რომ არ დაეკარგათ, დამპალ მანგოს ადუღებდნენ და მიღებულ ბულიონს ძვირფას რბილობთან ან ქერქთან ერთად ყველაზე დამსახურებულ მოქალაქეებს აძლევდნენ.
მაგრამ მალე მანგო ამოიწურა და მისი წარმოების ორგანიზება გახდა საჭირო. ჩინეთში დაიწყეს რეზინის, პლასტმასის და თუნდაც მუყაოსგან დამზადებული ხილის მოდელების წარმოება, რომლებიც იგზავნებოდა ქარხნებში, სოფლის მეურნეობაში, სკოლებში, უნივერსიტეტებსა და სამთავრობო უწყებებში. შეუძლებელი იყო მაოს ნაყოფის ქვეყნის ყოველ კუთხეში მიტანა, ამიტომ ხალხი ქვეყნის შორეული რეგიონებიდან მოდიოდა დიდ ქალაქებში და ასობით კილომეტრის გავლის შემდეგ უცქერდა მინაში ჩასმულ პლასტმასის მანგოს.
გასაკვირი არ არის, რომ ცისქვეშეთის იმპერიაში მანგო-დისიდენტები გამოჩნდნენ, რომლებიც სკეპტიკურად უყურებდნენ და დასცინოდნენ კიდეც ნაყოფის კულტს. ასეთ " ნაძირლებს" სწრაფად უმკლავდებოდნენ, მათზე თავდასხმას არ ერიდებოდნენ და ერთი ჭკვიანი ექიმი საჩვენებელ სასამართლოშიც კი გაასამართლეს და დახვრიტეს. მან გაბედა და მაოს ნაყოფის გემო მიწიერ ტკბილ კარტოფილს შეადარა!
ათასობით წლის განმავლობაში ატამი ჩინეთში დღეგრძელობისა და ჯანმრთელობის სიმბოლოდ ითვლებოდა. პაკისტანის დელეგაციის საჩუქრისა და მაო ძედუნის "სიბრძნის" წყალობით მანგომ რამდენიმე დღეში დაიკავა მისი ადგილი.
”მე ვხედავ ოქროს მანგოს, თითქოს ვხედავ დიდ ბელადს - თავმჯდომარე მაოს. ოქროს მანგოს ისევ და ისევ ვეხები. ის ისეთი თბილია."
ასეთი პოეტური სტრიქონები კურთხეულ ნაყოფს მიუძღვნა ეროვნულმა საინფორმაციო სააგენტომ „People's Daily“ და მიმოფანტა გაზეთებში, ჟურნალებში და ბანერებში.
