მთვარე, ჩვენი 4.5 მილიარდი წლის თანამგზავრი, ბერძენთა "სელენე", რომაელთა "ლუნა", სპარსელთა "მითრა", ფრიგიელთა "მენი". ეგვიპტურ, ფრიგიულ, აგრეთვე ქართულ მითოლოგიაში მთვარე მამაკაცია. საერთოდ, ხალხთა მითოლოგიაში მთვარეც მზესავით განპიროვნებულია და მრავალ რწმენასთან, იდუმალების სევდიან სამყაროსთანაა დაკავშირებული. ნ. სელენე, თოთი, მზე. ბერძნულ, რომაულ, ებრაულ, ფინიკიურ და არაბულ მითოლოგიაში მთვარე ქალია.

ეგვიპტელები მთვარეს მზესავით ღმერთად არ თვლიდნენ (ეს იყო ჰოროსის დაზიანებული მარცხენა თვალი, ლაქებითა და ფაზებით), სამაგიეროდ, მრავალ ღმერთს უკავშირდებოდა. მაგალითად თოთი პირველად მთვარის ღმერთი იყო. ასევე მინი. მოგვიანებით ისიდა გახდა სელენე-ღვთაება, ელინისტურ ხანაში. მთვარე დიდ როლს ასრულებდა ჟამთა აღრიცხვაში (თვე, კალენდარი). აქადთა სუენი, შემდეგ სინი, მთვარის ღმერთი იყო. ასევე შუმერთა - ნანა. სინმა, შამაშმა და იშთარმა ძალაუფლების გაყოფა მოინდომეს, ანუსთან ერთად. ანუ - ცა განრისხდა, შვიდი ღვთაება გაუგზავნა სინს, გარს შემოეხვივნენ და დააბნელეს (მთვარის დაბნელების შუმერული ახსნა). მხოლოდ ეას (ენქის) შემწეობით დააღწია თავი სინმა - მთვარემ ტყვეობას.

ინდურ მითოლოგიაში მთვარე ისევე უკავშირდება შივას, როგორც მზე - ვიშნუს. მისი ატრიბუტია ანტილოპი. რძის ზღვაში ბანაობს და იკარგება. ამოდის - ახალი მთვარეა. ლაქები კურდღელია. მზეს ექვემდებარება. ჩინეთში ღვთაებად ითვლება. ძველი ინდური ტექსტების დიდი კრებულის "პურანას" მიხედვით, მეფეები მთვარის ღმერთ "სონასგან" მოდიან. ინდოელ მეფეთა წინაპარია ღმერთი მანუ. ასევე ცნობილია ინდოეთის მეფეთა მზის დინასტია. ორივე ვიშნუსთანაა დაკავშირებული და ინდუიზმის რელიგიურ მრწამსს წარმოადგენს. მზის დინასტია მოდის რამას სახით მოვლენილ ვიშესაგან, მთვარის დინასტია კი - კრიშნას სახით გამოცხადებულ ვიშნუსგან. დიდი ჰეროსების ამბავი მოთხრობილია მაჰაბჰარატას ეპოსშიც.

მითებიდან და ლეგენედებიდან ყველაზე პოეტურია ეგვიპტური მითი: ბოროტი სეთი თავს დაესხა კეთილ ჰოროსს, თვალი დაუზიანა ან ჩაყლაპა. ჰოროსმა კი თვალი ღმერთ თოთის შემწეობით დაიბრუნა და მნათობად გამოიყენა. ან მთვარე ანბანის ღვთაებაა. ნ. თოთი.

მთვარე, მთოვარე (ქალდეურად "თაოთა", ეგვიპტურად "თოთი", მეგრულად "თუთა", სვანურად "დოშდულ") - მნათობთა კულტის ერთ-ერთი მთავარი, საყოველთაო სახეა. მისი სახელი ეწოდა დროის მრავალ მონაკვეთს: მთვარისა (ორშაბათი), სვ. "დოშდიშ", დოშდულის დღე, ე.ი. მთვარის დღე.

სვანურად "დოშდვლა" - მთვარის ნიშანი, ძროხა. სვანთა რწმენით, მთვარე მაშინ ბნელდება, როცა გველეშაპი ყლაპავს. ამიტომ ჩანს წითლად (წარღვნის ნიშანი). (გ. ალფენიძე, მთვარის ღვთაების დღე).

ადოლფო დორინგის აზრით, მთვარე იბერთა უძველესი ღვთაებაა, ხოლო ებრაულად "იბერუ", "იპრი" - მთვარის ღმერთი იყო (თქმულება მთვარის კაცზე). უფრო ხშირად მამაკაცი დაზე (მზეზე) მამაცია, ღამით დაიარება, ნაკადებში ბანაობს არტემიდესავით, იდუმალია, მონადირეებს მფარველობს.

წყარო: აკაკი გელოვანი. "მითოლოგიური ლექსიკონი. 1983.

კრებულები:

1. ქართველური ტომები

2. ქართული სახელმწიფოები

3. კავკასიური კულტურები

4. საქართველო

5. საქართველო (ნაწილი მეორე)

6. ნაციზმი

7. ჰიტლერი

8. რელიგია

9. პარანორმალი

10. მეცნიერება

11. მეცნიერება (ნაწილი მეორე)

12. ქართული მითოლოგია

ავტორი: თორნიკე ფხალაძე