გახმაურებული 'მეგრელების საქმე" 1951 წელს დაიწყო ჩვეულებრივი ანონიმური წერილით. წერილი იოსებ სტალინის, სვეტლან ალილეიევას ქალიშვილის სახელზე იყო გაგზავნილი. ეს იყო წერილი ნაცრისფერი კონვერტით, რომელიც მიმართავდა თავად ლიდერს. ზუსტად იგივე წერილი მიიღო მისმა ვაჟმა, ვასილიმ. ორივე წერილი კორუფციას განიხილავდა საქართველოს სსრ-ის უმაღლეს ეშელონებში. ბრალდებები შეეხებოდა მხოლოდ ერთ ეთნიკურ ჯგუფს - მეგრელებს. წერილის ავტორის მოტივები უცნაური იყო.

მეგრულები არიან სუბ-ეთნიკური ჯგუფი, რომლებიც დასახლდნენ საქართველოს დასავლეთ ნაწილში. მათ ჰქონდა საკუთარი ენა, მაგრამ დამწერლობის გარეშე. რამდენიმე საუკუნის წინ მეგრელების მიერ დასახლებული ტერიტორია სამეგრელოს დამოუკიდებელ თავადთა სამთავრობო იყო, რომელიც დადიანის დინასტიას ეკუთვნოდა. XIX საუკუნის მეორე მესამედში, სამთავრობა გაუქმდა, სამეგრულოს მიწები რუსეთის იმპერიასთან იყო დაკავშირებული. ამიერკავკასიის ამ ნაწილს ქუთაისის გუბერნია დაერქვა.

"მეგრელების საქმემდე" დასავლეთის პრესაში სტალინზე დამამცირებელი სტატიები გამოჩნდა. იქ წერდნენ, რომ საბჭოთა სახელმწიფოს მეთაური არის გაუნათლებელი და დაბალი კულტურის მქონე ადამიანების შვილი, რომლებიც ცხოვრობენ მხოლოდ მთებში მწყემსებთან. სტალინმა გადაწყვიტა ამ აზრის უარყოფა. 1930 წლის ბოლოს, ქართული კულტურის პოპულარიზაციისთვის ფართომასშტაბიანი პროგრამა დაიწყო.

და მოულოდნელად, 1951 წელს სტალინმა მიიღო ანონიმური წერილი, სადაც ადანაშაულებდნენ საქართველოს მინისტრებს, პროკურორებსა და სხვა მაღალჩინოსნებს კორუფციაში. მათი მთავარი ადრესატები სწორედ მეგრელები იყვნენ. იმავე წელს სტალინი ჩამოდის კავკასიაში, მკურნალობის საბაბით. სინამდვილეში, ის გეგმავდა პირადად გაეკონტროლებინა გამოძიება, რომელიც მიმდინარეობდა საქართველოში კორუფციის საქმეზე.

ოფიციალურად მეგრელების საქმე დაიწყო 1951 წლის 9 ნოემბერს ცენტრალური კომიტეტის გადაწყვეტილებით. "საქართველოში ქრთამის აღებისა და ანტიპარტიული ჯგუფის მ. ბარამიას შესახებ."მიხეილ ივანეს ძე ბარამია იყო საქართველოს კომუნისტური პარტიის მეორე მდივანი. სტალინი ეჭვობდა, რომ მან მხოლოდ მისი თანამემამულე მეგრელები წარუდგინა მაღალ თანამდებობებზე, რისთვისაც მას ქრთამს აძლევდნენ. ამგვარად, ჩამოყალიბდა საქართველოში მეგრული "მაფიის კლანი."

უკვე 10 ნოემბერს, დაკავებულ იქნენ : - ბარამი მ.მ., პროკურორი შონი ვი-ი, შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილე რაბავა ა. ნ., მისი მოადგილე ბზიავა კ.პ. და ასევე მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი შარია პ..ა., გამოძიების მიმდინარეობისა სულ 500-მდე ადამიანმა დააკავეს, თითქმის ყველა წამყვანი ელიტა საქართველოს სსრ-ის მთავრობისა. გამოძიებას ხელმძღვანელობდა საქართველოს სახელმწიფო უშიშროების მინისტრი რუხაძე ნ. მ.

თუმცა, ქრთამის აღებასა და ქურდობის ბრალდებაზე არ შეჩერებულან გამომძიებლები. ისინი დაკავებულებს ბრალს სდებდნენ სოციალისტური საზოგადოების განზრახ კოლაფსსა და საგარეო დაზვერვის სასარგებლოდ ჯაშუშობაში. გამოძიების ინფორმაციით, აღმოჩნდა, რომ ბარამიას ხელმძღვანელობით, სამეგრელოდან სეპარატისტ მეგრელთა მიზანს სსრკ-სგან მეგრელების განცალკევება წარმოადგენდა.

დაკავებულებზე ყველაზე მძიმე ზომები იქნა გამოყენებული: მათ ჯოხებით სცემდნენ, აშიმშილებდნენ, არ აძლევდნენ ძილის საშუალებას დღეების განმავლობაში. ყველაფერი კეთდებოდა კრიმინალური მეგრული ჯგუფის საქმის გასასხსნელად. მიუხედავად უცნაურობისა, ამ საქმეს ჰქონდა საკუთარი რკინის ლოგიკა. "მეგრელების საქმეს" მხარს უჭერდა ლავრენტი ბერია. ის თავად იყო მეგრელი. როდესაც სტალინმა განაცხადა, რომ აუცილებელი იყო ეპოვათ შეთქმულების მთავარი ორგანიზატორი ანუ ქვეყნის მთავარი მეგრელი, ის ლავრენტი პავლოვიჩს გულისხმობდა.

ბოლო წლებში სტალინი ჯანმრთელობას უჩიოდა. მის გარემოცვას შესანიშნავად ახსოვდა მიკრო-ინსულტი, რომელიც საბჭოთა სახელმწიფოს ხელმძღვანელმა 1945 წელს გადაიტანა. ყველას აწუხენდა კითხვა, თუ ვინ დაიკავებდა სტალინის სიკვდილის შემდეგ ლიდერის ვაკანტურ ადგილს. სტალინმა კარგად იცოდა, რომ ძალაუფლებისთვის ბრძოლა დაწყებული იყო. იოსებ ბესარიონის ძე ბერიაში ხედავდა მთავარ საფრთხეს.

მეგრელების საქმე დასრულდა, როდესაც მისი ინსპირიორი სტალინი გარდაიცვალა. ამის შემდეგ, გუშინდელი მეგრელი ჯაშუშები რეაბილიტირებულ და დაბრუნებულ იქნენ თანამდებობებზე. "მეგრელების საქმე" ჩაითვალა ფიქციურად. მაგრამ ეს არ გაგრძელებულა დიდხანს. მხოლოდ ექვსი თვის შემდეგ, ბერიას მხარდამჭერთა უმრავლესობა მასთან ერთად ხრუშჩოვის მითითებით დახვრიტეს.

ანონიმური წერილები, რომელიც სვეტლანა ალილეიევამ და ვასილმა მიიღეს, მამამისის ბრძანებით დაიწერა. ის იყო ყალბი. სტალინმა ამ კომპრომატებით გადაწყვიტა გზიდან ჩამოეშორებინა ყველაზე საშინელი მტერი და ტახტის პრეტენდენტი, ლავრენტი ბერია.