გიფიქრიათ იმაზე, თუ რატომ დაერქვა იტალიას იტალია, ან ლიხტენშტეინს ლიხტენშტეინი? ამ პოსტში შევეცდები გაგარკვიოთ, თუ როგორ გაჩნდა ევროპის 45 ქვეყნის სახელწოდება და რას ნიშნავს ისინი.

ბოსნია და ჰერცეგოვინა (Bosna i Hercegovina)

''ბოსნია'' - ეს სახელწოდება წარმოდგება მდინარე ბოსნიის სახელიდან. ''ჰერცეგოვინა''- ტიტულისაგან "ჰერცოგი", რადგან სწორედ ჰერცოგები მართავდნენ წინათ ამ ტერიტორიებს.

ვატიკანი (Vaticano)

ბორცვი, რომელზეც ვატიკანი დგას, ძველთაგანვე იწოდებოდა, როგორც Vaticanus. ლათინურიდან vaticinari ნიშნავს წინასწარმეტყველებას. ძველად ეს ადგილი გამოყოფილი იყო მისნებისა და წინასწარმეტყველებისათვის.

ლიხტენშტეინი (Liechtenstein)

XVIII საუკუნის დასაწყისში მიწები, რომელზეც დღეს ეს ჯუჯა-სახელმწიფო მდებარეობს, შეიძინა ავსტრიელმა თავადმა ჰანს-ადამ-ლიხტენშტეინმა. 1719 წელს შექმნილ სახელმწიფოს სწორედ მისი სახელი უწოდეს.

ლუქსემბურგი (Lëtzebuerg)

ქვეყნის დასახელება წარმოქმნილია მისი დედაქალაქის სახელისაგან-ლუცილინბურგი, რომელიც ძველი რომაული ციხესიმაგრის ადგილზე გაშენდა. ლუცილინბურგი პატარა ციხეს ნიშნავს.

მაკედონია (Македонија)

ერთ-ერთი ძველი ვერსიის თანახმად, დასახელება წარმოდგება სახელისაგან ''მაკედონი'', რომელიც ამ ადგილებში მცხოვრები ტომის ბელადს ერქვა. უფრო თანამედროვე ვერსიით დასახელების ფუძეა სიტყვა maketia, რაც ნახირს ნიშნავს. ამ ადგილებში მოსახლეობა ოდითგანვე მისდევდა მესაქონლეობას.

მოლდოვა (Moldova)

სახელწოდება იშვა მდინარე მოლდოს სახელისაგან. ძველი ლეგენდის მიხედვით, ადგილობრივმა მმართველმა მას სახელი დაარქვა თავისი მონადირე ძაღლის საპატივცემულოდ, რომელიც ამ მდინარეში დაიხრჩო.

მონაკო (Monaco)

სახელი წარმოდგება ძველი ბერძნული სიტყვისაგან ''მონიოკოს''- ასე ეწოდებოდა ადგილს, სადაც ბერძნული მითოლოგიის გმირი ჰერკულესი ცხოვრობდა. ''მონიოკოსი''-ჰერკულესის ბერძნული ზედმეტსახელია.

რუმინეთი (România)

სახელწოდება წარმოქმნილია ბერძნული romani-საგან, რაც რომაელებს ნიშნავს. ასე უწოდებდნენ ადგილობრივ მოსახლეობას, რომელშიც უმრავლესობას რომაელები წარმოადგენდნენ.

სან-მარინო (San Marino)

დალმაციიდან დევნილმა ქრისტიანმა მარინომ 301 წელს აქ პირველი დასახლება დააარსა. სან-მარინო-ერთ ერთი უძველესი დამოუკიდებელი სახელმწიფოა ევროპაში.

საფრანგეთი (France)

სახელმწიფო, რომელიც ფრანკებმა შექმნეს V საუკუნის ბოლოს.

შვეიცარია (Schweiz)

სახელი ეწოდა შვიცის კანტონის მიხედვით, რომელიც 1291 წელს ამ ადგილას შექმნილი პირველი გაერთიანების ბირთვი იყო.

ავსტრია (Österreich)

Österreich -ძველი გერმანულიდან აღმოსავლეთ ქვეყანას ნიშნავს. ავსტრია ხომ საფრანგეთის იმპერიის აღმოსავლეთით მდებარეობდა.

ანდორა (Andorra)

სახელი წარმოდგება ბასკური სიტყვისაგან andurrial, რაც უკაცრიელ ადგილს ნიშნავს.

ირლანდია (Éire)

ძველირლანდიური სიტყვისაგან eirinn-ანუ ''დასავლეთი მიწა''. ირლანდია ევროპის უკიდურესი დასავლეთი მხარეა.

ისლანდია (Ísland)

Ísland, ანუ ''ყინულოვანი მიწა''-ასე უწოდეს ამ კუნძულს IX საუკუნეში აქ მისულმა ნორმანებმა.

ესპანეთი (España)

სახელი ფუძეს იღებს ძველი ფინიკიური სიტყვიდან E-spaña, რაც ბევრ ბოცვერს ნიშნავს. როგორც ჩანს, მათი რაოდენობა აქ ძალზე ბევრი იყო.

კვიპროსი (Cyprus)

Cyprus- სპილენძს ნიშნავს. ასე დაარქვეს კუნძულს, სადაც სპილენძის მადანს მოიპოვებდნენ.

ლიტვა (Lietuva)

მდინარე ლეტავას უძველესი სახელწოდებიდან, რომლის ნაპირებზეც ამ ადგილებში ყველაზე ძლიერი სამთავრო მდებარეობდა.

მალტა (Malta)

აქ მდებარეობდა ფინიკიური კოლონია მელიტა, რომლის სახელწოდებაც წარმოქმნილია ფინიკიური სიტყვისაგან malat, რაც თავშესაფარს ნიშნავს.

ნიდერლანდები (Nederland)

პირდაპირი თარგმანით Nederland ნიშნავს დაბალ მიწას, ანუ ზღვის დონიდან დაბლა მდებარეს. როგორც ჩანს, სიტყვას ჰოლანდია (Holland) ასეთივე ძირი აქვს: hoi, hal (დაბლა) და land -მიწა.

პორტუგალია (Portugal)

ქალაქ პორტოსაგან წარმომდგარი სახელი, რომელიც სიდიდით მეორეა ქვეყანაში ლისაბონის მერე. პორტოს წინათ პორტუ-კალე ეწოდებოდა.

ნორვეგია (Norge, Noreg)

ძველ სკანდინავიურ ენაზე სიტყვა Norðrvegr ნიშნავდა ''ჩრდილოეთის გზას''. სწორედ ამ გზით გადიოდნენ ნორმანები ჩრდილოეთის ზღვებში.

უკრაინა (Україна)

სიტყვა «окраина» (რუსულიდან-განაპირას მდებარე) XII საუკუნის ბოლოს გამოიყენებოდა ძველი რუსეთის სამხრეთ-დასავლეთით მდებარე მიწების აღსანიშნავად.

ჩერნოგორია (Црна Гора)

Црна Гора-სიტყვასიტყვით ''შავ მთებს'' ნიშნავს. მართლაც, აქაური მთების ფერდობები მუქად გამოიყურება წიწვოვანი ხეების სიმრავლის გამო.

ალბანეთი (Shqipëria)

სახელი წარმოდგება ალბანების ტომებისაგან, რომლებიც უძველეს დროში აქ ცხოვრობდნენ.

ბელგია (België)

აქ მცხოვრებ უძველეს კელტებს ბელგებს უწოდებდნენ, აქედან წარმოიშვა სახელმწიფო ბელგიის დასახელებაც.

ბულგარეთი (България)

ვოლგა-კამის მიდამოებში მცხოვრები ბოლგარები VII საუკუნეში ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე გადასახლდნენ და თავიანთი სახელმწიფოც შექმნეს.

დიდი ბრიტანეთი (Great Britain)

კელტების ერთ-ერთი ტომი, რომელთაც ბრიტებს უწოდებდნენ, ჩვენს ერამდე VIII საუკუნეში თანამედროვე ბრიტანეთის ტერიტორიაზე ცხოვრობდნენ; ხოლო სახელწოდება ''ინგლისი'' წარმოიშვა გერმანული ანგლების ტომებისაგან, რომლებიც საქსებთან ერთად დასახლდნენ აქ V–VI საუკუნეში ჩვენი წელთაღრიცხვით.

უნგრეთი (Magyarország)

სიტყვა ''უნგრეთი'' წარმოდგება პოლონური სიტყვიდან ''უგრები'', რომელიც გამაერთიანებელი სახელწოდებაა ხანტების, მანსების და უნგრელებისა. თავად უნგრელები თავიანთ თავს მადიარებს უწოდებენ, ხოლო ქვეყანას ''მადიარების მიწას''.

გერმანია (Deutschland)

წარმოდგება ლათინური დასახელებისაგან, რომელიც აღნიშნავდა გერმანული ტომებით დასახლებულ ტერიტორიას. პირველდასახელება Deutsch - ძველგერმანული duit-isc -განაა წარმოქმნილი, რაც ზოგადად ხალხს ნიშნავს.

საბერძნეთი (Ελλάδa)

სახელწოდება წარმოქმნილია ბერძენი ტომებისაგან, ხოლო ელადა ეწოდებოდა ადგილს ფესალიაში (ეგეოსის ზღვის პირას).

დანია (Danmark)

კარლოს დიდი იმპერიის დროს დანის ტომებით დასახლებულ მიწებზე წარმოიშვა სახელმწიფო Danmark, ანუ ''დანების მიწა''.

იტალია (Italia)

ძველ რომში იტალიკები-აპენინის ნახევარკუნძულზე მცხოვრები ტომები იყვნენ, რომელიც რომმა დაიპყრო ჩვენს წელთაღრიცხვამდე III საუკუნეში. მათ ტერიტორიას იტალია ეწოდებოდა.

ლატვია (Latvija)

ტოპონიმი დაკავშირებულია უძველესი ტომების-ლატგალების სახელთან.

პოლონეთი (Polska)

დასახელება ''პოლონეთი'' წარმოდგება პოლიაკების ტომებისაგან. Polska - ''პოლიაკების მიწას'' ნიშნავს.

ფინეთი (Suomi)

შვედურად Finland- ფინების მიწას ნიშნავს. თვითსახელწოდება Suomi-ერთი გაგებით, ''ჭაობიან მიწას'' აღნიშნავს, მეორე ვერსიით კი უბრალოდ "მიწას".

ესტონეთი (Eesti)

წარმოდგება აქ მცხოვრები უძველესი ესტების ტომებისაგან. ბალტიურიდან ესტი-''წყალთან მცხოვრებს'' ნიშნავდა.

შვეცია (Sverige)

სახელი წარმოდგება ძველი სკანდინავიური სიტყვისაგან svein. ასე ერქვა ამ ადგილებში მცხოვრებ ერთ-ერთ უძველეს ტომს. სიტყვა Rige კი სახელმწიფოს ნიშნავს.

ჩეხეთი (Česko)

ჩეხეთის ტერიტორიაზე ოდითგანვე ცხოვრობდნენ ჩეხები, საიადანაცაა წარმოქმნილი დასახელებაც.

სლოვენია (Slovenija)

სლოვენე-უძველესი ფორმაა სიტყვისა «славяне». ამჟამად აქ მცხოვრებს ადგილობრივ მოსახლეობას სლოვენებს უწოდებენ.

სერბეთი (Србия)

ქვეყნის ტერიტორიაზე უხსოვარი დროიდან სერბები ცხოვრობდნენ, სწორედ აქედანაა ნაწარმოები "სერბეთი".

რუსეთი (Россия)

სახელწოდება წარმოქმნილია სიტყვისაგან «русь». ერთ-ერთი ვერსიით, რუსები იყვნენ შვედური ტომები, რომლებიც დაახლოებით ათასი წლის წინ გაითქვიფნენ აღმოსავლეთ სლავებში. XV საუკუნემდე ქვეყანას ერქვა Русь, შემდეგ კი ბერძნული ენის გავლენით დაერქვა «Росия». XVIII საუკუნიდან ქვეყანას Россия ეწოდება.

სომხეთი (Armenia)

ქვეყნის სახელის სხვადასხვა ფორმები მომდინარეობს ძველსომხური ტომებისაგან - ჰაიასა, სუხმე, არმე. პირველი მათგანისგან მიღებულია სახელწოდება სომხურ ენაზე (ჰაიასტან), მეორისაგან - ქართულ ენაზე (სომხეთი), მესამისაგან - ევროპულ ენებზე (Armenia).

აზერბაიჯანი Azərbaycan

ძვ. წ. IX საუკუნეში ამ ტერიტორიაზე არსებობდა რომაული პროვინცია Media Atropatena ან მოკლედ Atropatena. ასე ერქვა მას მმართველის სახელის მიხედვით. დღევანდელი სახელი Azərbaycan მიღებულია რომაული „ატროპატენას“ და არაბული „ადერბედაგანის“ ტრანსფორმაციით. სხვა ვერსიით, ქვეყნის სახელი ნიშნავს „ცეცხლის ქვეყანას“.

საქართველო (Georgia)

ქვეყნის სახელწოდება „საქართველო“ მომდინარეობს „ქართ“ ძირისაგან, რაც უძველეს სატომო სახელს „ქართუ, კარდუ, ხალდუ“- ს უკავშირდება. 1918-1921 წლებში იწოდებოდა „საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკად“, ხოლო 1990-1995 წლებში — „საქართველოს რესპუბლიკად“. ქვეყნის უცხოური სახელი Georgia მიწას, მიწაათმოქმედს ნიშნავს. ლეგენდის მიხედვით, როცა არგონავტები კოლხეთის ნაპირებს მოადგნენ და მიწა დაინახეს, აღმოხდათ GEO-ანუ მიწა. აქედან წამოვიდა სახელწოდება Georgia.

P.S. თითქმის ყველა უცხოურ ენაზე საქართველოს Georgia ჰქვია. აი, რუსები რატომ გვეძახიან "გრუზიას"- ეს ნამდვილად არ ვიცი!