რეპი და ეს ჟანრი საქართველოში.
მინდა საკუთარი აზრი გამოვხატა ქართულ რეპზე, რადგან ბავშვობიდან ამ ჟანრს ვუსმენ და ძალიან მიყვარს.
დავიწყებ იმით რომ იყო 90 წლები როცა რეპი საქართველოში სულ ახალი შემოსული იყო ყველა საკუთარ პრობლემებზე წერდა და საკუთარ პროტესტს გამოხატავდა, 90 წლებთან შესაბამისად აგრესიაც ბევრი იყო იმ დროინდელ ქართულ რეპში.
დღევანდელ რეპში ბოლო წლებია ძალიან ბევრი შემსრულებელი გამოჩნდა, საკუთარ თავს რეპერებს ეძახიან თუმცა ელემენტარული რომ ჰკითხო mc და flow არ იციან რას ნიშნავს ან უკეთეს შემთხვევაში იციან მაგრამ არანაირი flow არ გააჩნიათ.
ზოგს ჰგონია თუ სიმღერების უმრავლესობა შემსრულებელს სიყვარულზე, ტანჯვაზე და ტირილზე აქვს ის რეპერია. ან არიან ისეთები რომელთა შემოქმედებაც ერთი დიდი ცენზურაა. დღეს 90%ის რეპერებისას არ გააჩნია არანაირი რითმები, მინუსი ცალკე გარბის და ტექსტი ცალკე, ზოგის ტექსტი ისეთი უაზრო და სამარცხვინოა მოთხრობათაც კი ვერ წავიკიტხავთ რითმებს რომ თავი დავანებოთ, არანაირი კრეატივი არ გააჩნიათ ერთმანეთის ასლები არიან, შეიძლება ისეთ მსმენელებს ვისაც პაპსა მოსწონს მათი შემოქმედებაც მოსწონდეთ, არავის გემოვნებას არ ავყენებ შეურაწყოფას, მაგრამ რეპს რატომ ეძახიან იმას რაც არაა რეპი არ იციან eminemis და 2pac ის იქეთ უცხოური არაფერი. მე არ მესმის შემსრულებელმა როგორ უნდა იმღეროს ის ჟანრი რომელიც არ იცის, ეს იგივეა აი ია არ იცოდე და კითხვას ცდილობდე.
რეპი როგორც ყველასთვის ცნობილია მონებისგან წამოვიდა რომლებსაც საუბრის უფლება არ ჰქონდათ და სიმღერით ესაუბრებოდნენ ერთმანეთს, და აქედან წამოვიდა პროტესტის გამოხატვა, დღეს ჩემია ზრით ამერიკაშიდაც არ არსებობს ისეთი რეპი როგორიც იყო თუმცა იქ შოუბიზნესია მაღალ დონეზე და შოუბიზნესის გამო სხვა რამეში გადავიდა, მაგრამ საქართველოში შოუბიზნესი არაა არც ნამდვილი რეპია შოუბიზნესისთვის შექმნნილი, ინგლისურად რითმულია რეპი, მაგრამ თუ ინგლისურს გადათარგმნიან ქართულად სრულიად ურითმო გამოდის. შეიძლება ქართველი შემსრულებლების უმრავლესობამ ინგილურად გადათარგმნილი ტექსტები მიიღო კარგ რაპად და ამიტომ დაიწყეს ესეთი ურითმო ტექსტები, რითმის გრძნობა არ აქვთ ჩვენ შემსრულებლებს თუ რა ხდება ვერ გავიგე, არაა სავალდებულო ყველამ ერთამნეთს მიბაძოს ოდნავი კრეატივიც კარგი იქნებოდა.
ეხლა კი მინდა იმ ადამიანების აზრიც მოვისმინოთ ვისაც ეს ჟანრი უყვარს.
მათთან 2 კითხვით შემოვიფარგლები.
1. რას ნიშნავს რეპი ზოგადად და ამის ფონზე როგორია ქართული რაპი?
2. რომლები არიან ნორმალური ქართველი რეპ შემსრულებლები დღეს თქვენთვის?
– აკაკი ზამთარაძე: რეპს როგორც მუსიკალ მიმდინარეობას შეიძლეა ითქვას არც ისე ცოტა ხნის ისტორია აქვს, და ეს ჟანრი ყოველთვის ემსახურებოდა იდეოლოგიას. ჩემვის რეპი პირადად არის არა ამრტო მუსიკა არამედ საკუთარი აზრის გადმოცემის საშუალება. როგორც მსენელს არის ქართულ რეპში ამ ეტაპზე საშუალება მოვუსმინო შესაბამისს (ანუ, სტილი, თემა, ა.შ). ქართველი რეპერებიდან (ჯგუფებიდან) გამოვყოფდი : ექსცესი, შავი პრინცი, ქსელი 56, სულო დ აკიდევ რამოდენიმე, უმცა ამ ადამიანებმა ნამდვილად იციან თავისი საქმე, აქვთ ნიჭი უსაზღვრო და აი ვუსმენ და ვიღებ სიამოვნეას (ნებისმერ შემთხვევაში თუმცა ხასიათსაც დიდი მნიშვნელოა აქვს ) წარმატეა ქართულ რეპს "ნაღდი" რეპერებით. ყური არ ჩამოვყაროთ ხელი შევუწყოთ ნიჭს და და ამ ნიჭის პატრონებს.
– თორნიკე ზურაბიანი: რეპი პირველ რიგში თავისუფლებაა და ეს ეჭვგარეშეა. ადამიანი ამ მიმართულებით მღერის ნებისმიერ თემაზე, რაც მას აწუხებს და უხარია, ყველაფერს რასაც თავისი სული, გული და გონება ჩათვლის საჭიროდ. ამიტომაა ყველა რეპერი განსხვავებული, პლაგიატების გამოკლებით. რეპერებს თავიდანვე თავიანთი სტილი ჰქონდათ ტანსაცმლის მხრივ თუმცა ჩემთვის ჩაცმულობას დიდი მნიშვნელობა არ აქვს. მთავარია რეპის ტექსტი იყოს აზრიანი და ემოციური, ყველასთვის მისაღები და მრავალფეროვანი. მაშინ არის რეპი _რეპი.ამერიკაში რეპი რა იყო მაგას კარგად ვერ გეტყვი გამომდინარე იქედან, რომ ჩემ დაბადებამდე იყო და თან ამერიკაში, მაგრამ ჩემი გადმოსახედიან გეტყვი ჩემ აზრს ამ თემაზე, იქედან გამომდინარე რომ ადრე თუ გვიან ამერიკულ რეპს მოვუსმინე და ბევრიც გავიგე. რათქმაუნდა ვგულისხმობ ძველებს 80, 90 იანების ამერიკულ რეპს. შემიძლია გითხრათ მაგ დროს შემსრულებლებიდან ჩემთვის მისაღები და "საყვარელი" არის Das EFX, WU _TANG, KRS_ONE, GANG STARR, THE NOTORIOUS BIG. DA და რათქმაუნდა 2PAC. რაც შეეხება ამის ფონზე საქართველოში რეპის დონეს, ცოტა ძნელი შესადარებელია. ამერიკული რეპი ისე აღორძინდა რომ იმაზე დაბლა ჩავიდა ვიდრე სათავეში იყო. მე ასე ვფიქრობ დღევანდელი რეპის შემდეგ. new school- ს ვგულისხმობ. ეს არ არის ის რეპი რასაც "ძველი ფილოსოფოსები" ქმნიდნენ ისინი ვინც ზემოთ ჩამოვთვალე. საქართველოში კი რეპი უკვე არის და მიხარია, რომ უკვე გამოჩნდნენ ადამიანები ვისაც უნდა ამ საქმეს ხელი სერიოზულად მოჰკიდოს. ადრეც იყვნენ მსგავსი ადამიანები.
რეპში ჩამოყალიბდნენ MC -ები გვყავს კარგი სოლო შემსრულებლები.
ჩემი ააზრით დღეს საუკეთესოებია რიან: სინკა, ჯერონიმო, ქსელი56, ძველი რესურსი, გრიზლი.
– მამუკა ჭაბაშვილი: ვფიქრობ დღეს არიან ქართველი მეტად ღირსეული შემსრულებლები, მათ რიცხვს მივაკუთვნედი არტისტებს რომლეიც არიან : დივერსანტები, ისინი არიან დღევანდელი "ქართული ჰიპ _ჰოპის " მეტად საინტერესო პერსინაჟები, გამოვყოფდია ასევე მანერით და შესრულებით ქსელი 56 ს, და ერთი სიტყვით შემოვიფარგლები მათ გარშემო, რომ ისინი არინა საუკეთესოები. კაბუ რომელიმაც თავის დროზე თქვა თავის სათქმელი და იმედი ამქვს გააგრძელებს ასპარეზობას, ასევე ჯერონიმო და სხვები.
რეპი რა არის ზოგადად არ ვიცნი და სად დაირწა მისი პირველი აკვანი, ალბათ სადღაც რომელირაც ბრუკლინის სადარბაზოში, მაგრამ რეპი ეს არის ჩემთვის საუკეთესო გზა განტვირთვის და სიამოვნეისთვის.
– ალქს ყურაშვილი: რეპი არის პროტესტის გამოხატვის ერთ _ერთი საშუალება. ამბობ იმას რაც არ მოგწონს, პროტესტს გამოთქვამ იმის მიმართ რაც შენთვის მიუღებელია, რასაც ხედავ იმას ამბობ.
წამყვან რეპერებად ქართულ ჰიპ _ჰოპ_ში ჩემი აზრით არიან, და მემგონი ბევრი ფიქრობს ესე( ნუ ვისაც ჰიპ _ჰიპი ესმის ნორმალურად ) დივერსანტები და ქსელი 56.
– სიმონ ქავთელაძე : რეპი არის რითმული ამერიკული პოეზია. სხვადასხვა სტილს მოიცავს. წარმოიშვა ამერიკაში და გავრცელდა მსოფლიოში და დღემდე არსებობს.
დღეს საქართველოში ბევრი ცდილოს გახდეს რეპერი ჩემთვის საუკეთესოა: sf-x, sulo, zuriko kokliani anu white negga, ბევრი კიდევ მაგრამ უპირატესობას ამათ ვანიჭებ.
– ანი ყურაშვილი: რეპი არის ყველა სიტუაციის გამოხატვის გზა, შეგიძლია დაწერო ყველაფერზე და ჩემი აზრით ამიტომაა ერთ_ერთი განსხვავებული მიმდინარეობა. ბევრი ამბობს ართულ რეპზე დაბალ დონეზეაო, მაგრამ არსებობს შემსრულებლები, რომლებიც ქმნიან არგ და ხარისხიან შემოქმედებას და ამით უფრო მაღლა აიწევს ქართლი რეპი.
ჩემი ზრით საქართველოში კარგი შემსრულებლებია რიან : ქსელი 56, ჯერონიმო, ბაბუ, სეტერი, კაუ ამათ გამოვარჩევდი.
– ზაზა ჩაგანავა: რეპი პირადად ჩემთვის ცხოვრების ნაწილია.მართალია დიდი ხანია არ არის რაც რეპს ვუსმენ/ ვქმნი მაგრამ ძალიან შემიყვარდა ეს მიმდინარეობა. ჩემი აზრით საქართველოში რეპი დაბალ დონეზეა, იმიტომ რომ 80%ი რაც კეთდება არ ვარგა. მაგრამ არიან ნიჭიერები რომლებიც ქმნიან კარგს გამოვარჩევდი: ქსელი56, სინკა, ჯერონიმო, გრიზლი, თერიკა, კაზი, ჩესტერი, ძველი რესურსი, იანგ მაიქი.
– გურამ ბერაძე ( the_end) :ჩემი აზრით რეპი არის საუკეთესო საშუალება დანახო ხალხს სიმართლე. გადმოცე შენი გულისტკივილი, გააპროტესტო ის რაც არ მოგწონს, მაგრამ ეს უნდა აგააკეთო სიმართლეზე დაფუძნებით. არიან ისეთეიც ვინც რეპში სულ ტირიან და სულ სიყვარულზე წერენ, რათქმაუნდა შენ შენი გულისტკივილი უნდ აგადმოსცე, მაგრამ ყველა სიმღერაში არაა მოსაწონი. რეპერმა უნდა შექმნას ის რასაც საზოგადოება თეორიულად ვერ ხედავს და უყურებს პრაქტიკულად.მან უნდა დაანახოს ხალხს სიმართლე და აუხილოს თვალები.
დღესდღეობით საქართველოში რეპი არ ჩანს რადგან ცუდად არის განვითარებული დასაწყისიდან, დასაწყისიდან რომ ალტერნატივა შექმნილიყო ბევრად დიდ საფეხურზე იქნებოდ რეპი მსენელებში.
– ბაჩო სუხიტასვილი: სიმართლე გითხრა ზოგადად რეპი რას ნიშნავს მართლა არ ვიცი და როგორ ითარგმნება სიტვა სუტყვით. მაგრამ შემიძლია გითხრა, რომ ზოგადად ჩემს შემოქმედებას მხოლოდ ეს ჟანრი მოიცავს(თუმცა თავს რეპერად არ ვთვლი)
ჩემთვის ეს ხელოვნებაა პირველ რიგში. თანაც ჩემთვის თითქოს ცხოვრებისგან გადმოგდებულ სამადლლო ლუკმას ჰგავს, აჰა და მეტის ღირსი არც ხარო. როგორც გინდათ ისე გამიგეთ ეხლა. ფაქტია რომ ამას დღევანდელი ნაგვის ფონზე ვიძახი, რითაც სავსეა სოციალური ქსელები და რასაც ვაი შემსრულებლები ქართულ რეპს ეძახიან, აქტიურობენ უნიჭოები, ნიჭიერებს მაგრად ეზარებათ. რაც შეეხება იმას თუ ვინ არის დღეს კარგი შემსრულებელი საქართველოში შემიძლია დავასახელო რამდენიმე მაგალითად როგორიცაა: გიო დორეული. შანსკი, ნუ ზოგადად დივერსანტები, ქსელი56 ამათგან FULA -ს გამოვყოფდი ოღონდ არ ვიცი რატომ. ასევე მომწონს კაბუ, ჯერო, სულო. ასევე გამოვყოფდი მუზას და მემოს ( თმცა დაიკარგნენ) დეჟასაც მაგრად ვუმუღამებ ( ესეც დაიკარგა) მეც არამიშავს ნორმალურად ვაკეტებ ჩემ საქმეს...
– უჩა გიგიაშვილი : რეპი წარმოიშვა როგორც პროტესტის ერთ ერთი სახე, ის წლების განმავლობაში ვითარდებოდა და იხვეწებოდა და მრავალ დატვირთვას ღებულობდა, მაგრამ მთვაარი აზრი უცვლელი რჩებოდა, ეს იყო პროტესტი, პროტესტის გამოვლინება იმ ჟანრში რასაც UNDERGOUNDI ეწოდება.
საქართველოს რაც შეეხება ქართული რეპი დღითიდღე ვითარდება, იმის მიუხედავად რომ ქართველი რაპერების უმრავლესობა ცუდს აკეთებს. დღესდღეობიტ საქართველოში რეპი ძალაინ დაბლა დგას.
რაც შეეხება ჩემი აზრით კარგი შემსრულებლები (ჯგუფები) არიან : ექსცესი, ქსელი56, დივერსანტები, ძვალი, სულო, ბაბუ, სინკა, სეტერი, კაბუ. მათ შორის ყველაზე მაღლა დგას ქსელი 56 რომლის ყველა წევრი უნიჭიერესი შემსრულებლები არიან და ამთი იმედი მაქვს ყველასი.
– ალეკო ლიპარტელიანი: რეპი ესე რომ ვთქვათ არის ხელოვნება, რომლითაც ხალხი ესერომ ვთქვათ სუნთქავს.ხალხის დამოკიდებულება ამ სფეროს მიმართ უმეტეს შემთხვევაში ნეგატიურია. შეიძლება ამ ჟანრს არ ყავს ბევრი მსმენელი საქართველოში, მაგრამ ჰყავს ცოტა და ძალიან ერთგული და შეგნებული მსმენელი. შეიძლება ითქვს რომ ქართული რეპი გაყოფილია ორ ნაწილად: პირველი რეპერეი რომელთა შემოქმედებაც მთლიანად კომერციულია ( ისინი ხალხში ცნობადები არიან მაგრამ არაფერს ვამბობ მათ რეპზე )
და მეორე კატეგორია ხალი რომელიც ნამდვილ UNDERGROUND_ს ქმნის, ისინი საზოგადოებაში ნაკლებად ცნობილები არიან. მაგრამ მათი შემოქმედება არაა გათვლილი მასაზე, მათ ურჩევნიათ ჰყავდეთ ცოტა და შეგნებული მსმენელი .
ჩემი აზრით ამ სფეროში საუკეთესოებია რიან : პირველ რიგში ვაყენებ ექცესს რომლებიც ლეგენდები იყვნენ და არიან. ასევე ჩემ პატივისცემას იმსახურებენ : qseli 56, sinka, sulo, woody, seriousi, white negga, ten _teni.
ასევე უნდა შევეხო ახალ თაობას რომლებიც მაოცებენ თავისი ნიჭიერებით მატგან გამოვყოფდი : k_mc, mus one.
– თემო ხასია : მეოცე საუკუნის ეს მეტად პროტესტანტული ჟანრი სათავეს შტატებიდან იღებს, ტიპიური რეპი მე ვფიქრობ დღესაც ასოცირდება ჩაჩებთან , ბეიზბოლის კეპთან, უცენზურო ლექსიკონთან და რეჩიტატივის მოტივად მაინც პროტესტის დაუოკებელი გრძნობა რჩება. ამ ფონზე ქართული რეპი არც ძაან მოიკოჭლებს რადგან ამის რესურსი ასე თუ ისე არსებოს, მაგრამ საქმე იმაშია რამდენად ხარისხიანია ეს ყველაფერი საქართველოში, ქართულ რეპში ძირიტადად სიახლეები არ ჩანს შემოქმედებაში რაც ერთგავრად ერთფეროვნებას იწვევს, ბიტმეიკერები ეს არის ამ სფეროს ერთ ერთი მნიშვნელოვანი ბერკეტი, რის კრიზისსაც განვიცდით დღეს. თითეულმა MC უნდა იცოდეს ქართული რეპის იდეოლოგია. ამ სფეროში მარტო პრაქტიკულად არა თეორიულადაც უნდა იყოს მაღალ დონეზე შემსრულებელი.
რაც შეეხება ქართული რეპის გურუები კომერციული თვქლსაზრისით უდაოდ ჯუჯები არიან დღეს ამ ჯგუფზე მართლა დიდი მოთხოვნაა საზოგადოებაში. ასევე არიან კარგი შემსრულებლეი მ, ე მათგან გამოვყოფდი : სინკა, ჯერონიმო, სულო, white negga . ჯგუფებს რაც შეეხება: ქსელი56, დივერსანტები, რეპ რაისი და ლეგენდარული EXCESSI .
ეხლა მეორე ისტორია კი არ უნდა იცოდე თარიღებიტ და სახელებით უნდა უსმენდე ძველ ამერიკულ რაპს რაც იყო ნამდვილი რაპი რომ აკეთო ნამდვილი რაპი შენც ოღონდ ქართულად და არა აკოპირო, შენ რომ არ იცი ეს ჟანრი როგორ განვიტარდა და რას ქმნიდნენ ამ ჟანრში ძველები როგორ უნდა გააგრძელო ის ჟანრი სიე როგორც არის. მარტო იმას რომ უყურებენ ვინც ცნობილები არიან თუფაი და ემინემი მიტო ჰბაძავს ყველა მას, თუ არადა დღევანდელ ან ლილ ვეინს გავნან ან ნიკი მინაჟს და ამნაირებს. ქართული რეპის სიტორიას რომ ვუყუროთ მმაშინ პირველ რიგში ბედინას ასლები უნდა იყვნენ ყველა. და მეც ავღნიშნე რომ ამერიკულიდანა რ უნდა დააკოპირონ ტექსტები ამათ ამერიკელების დღევანდელების ტექსტები აქვთ გადათარგმნილი ქარტულად ურითმოა და ჰგონიათ ქართულადაც ის ურითმო უარობებია რეპი სულ ინება გართობა და ტირილი... და ისეთ ხალხს რა ველაპარაკო რომლებიც მეუბნებიან რომ ფლოუ და ემსი არ იციან რა არის. ამერიკული რეპის პრინციპები და ქართულ ენასთან შეთავსებული რითმები უკვე ხელოვნებაა და ამათ არ ესმით რომ მოთხრობასავიტ ტირილი და გინება არაა მხოლოდ რეპი