აშშ არის ზესახელმწიფო, ჩრდილოეთ ამერიკის უდავო ჰეგემონი. საიბტერესოა, რატომ ვერ მოახერხა მან კანადისა და მექსიკის დაპყრობა?

ამერიკელები არასოდეს ყოფილან ცნობილი თავიანთი მსოფლმოყვარეობით. მათ წამოიწყეს ერთზე მეტი დაპყრობითი ომი თავიანთი ტერიტორიის გაფართოების მიზნით. და მაინც, ჩრდილოეთ ამერიკის კონტინენტზე უდიდესი ქვეყანა არის კანადა და არა შეერთებული შტატები. და მექსიკა ასევე დიდი ქვეყანაა. როგორ ახერხებს ეს ორი ქვეყანა თავის პრობლემურ მეზობელთან თანაცხოვრებას?

კანადა

აშშ და კანადა ორი ძალიან ახლო ქვეყანაა მენტალიტეტითა და კულტურით. რატომ არ გაერთიანდნენ ისინი ჯერ ერთ სახელმწიფოდ? ამერიკელებმა ორჯერ სცადეს "მოძმე ქვეყანასთან გაერთიანება".

1775 წელს ამერიკელებმა გადაწყვიტეს გასულიყვნენ ძველი ინგლისიდან. სეპარატისტებს სჯეროდათ, რომ ჩრდილოეთ ამერიკას მთლიანად უნდა მოეშორებინა ბრიტანული ლომი. ასე რომ, ამერიკელები შეიჭრნენ კანადაში, რომელიც მაშინ ინგლისის გვირგვინს ეკუთვნოდა.

თავიდან ისინი წარმატებული იყვნენ. ამერიკელებმა აიღეს რამდენიმე მნიშვნელოვანი ციხე, აიღეს მონრეალი და ბრიტანელებს რამდენიმე მგრძნობიარე მარცხი მიაყენეს.

მაგრამ ბრიტანელებმა მოიყვანეს სერიოზული გაძლიერება ჰესენიდან გერმანელი დაქირავებული ჯარისკაცების სახით. 1775 წელს ამერიკელებმა განიცადეს გამანადგურებელი მარცხი კვებეკის ბრძოლაში. დაპყრობილი მიწების მოსახლეობამ, რომელიც თავიდან დადებითად რეაგირებდა „ძმებზე“, მოგვიანებით ამერიკელებს გვერდი აუარა მათი რეპრესიული პოლიტიკის გამო. შედეგად, აშშ-ს ჯარები დამარცხდნენ და იძულებულნი გახდნენ უკან დაეხიათ კანადიდან.

ამერიკელებმა მეორე მცდელობა გააკეთეს კანადის "მშობლიურ ნავსადგურში" დაბრუნების მე-19 საუკუნეში ანგლო-ამერიკის ომის დროს. მაგრამ ეს მცდელობა კიდევ უფრო წარუმატებელი აღმოჩნდა. ამერიკელებმა წარმატებას ვერსად მიაღწიეს.
უფრო მეტიც, მტკივნეული მარცხების სერია განიცადეს, მათ არა მხოლოდ ვერ დაიკავეს კანადა, არამედ თითქმის დაკარგეს საკუთარი დამოუკიდებლობა. 1814 წლისთვის ამერიკელებისთვის საქმე იმდენად ცუდად იყო, რომ ბრიტანელებმა გაბედეს შეტევა ვაშინგტონზე. ამერიკის დედაქალაქი, რომელიც დღეს მთელ მსოფლიოში შიშს იწვევს, დაეცა და გაძარცვეს. ცნობილი თეთრი სახლი დაწვეს. განადგურდა ჯარები და ფლოტი, რომლებიც მას იცავდნენ. ინგლისელები რომ წარმატებულები ყოფილიყვნენ ომის სხვა თეატრებში, მაშინ ამერიკის დამოუკიდებლობა დასრულებული იქნებოდა.

ასე რომ, ამერიკელებმა კანადის მეორედ დაპყრობა ვერ შეძლეს. შემდგომ წლებში შეერთებულ შტატებსა და ბრიტანეთის იმპერიას შორის ურთიერთობა ნორმალიზდა და მეგობრულიც კი გახდა. ამერიკელები მეზობელი მიწების წართმევაზე აღარ ფიქრობდნენ. როდესაც კანადა დამოუკიდებელი გახდა, მან მემკვიდრეობით მიიღო კეთილმეზობლური ურთიერთობა ამერიკელებთან. დღესდღეობით ორი ქვეყანა მშვიდობიანად თანაარსებობს.

მექსიკა

მაგრამ მექსიკელებს გაცილებით ნაკლებად გაუმართლათ. მათ უკან ძლიერი ძალა არ იდგა. მათ მარტო მოუწიათ ბრძოლა აგრესიული მეზობლის წინააღმდეგ.

1821 წელს დასრულდა მექსიკის დამოუკიდებლობის ომი. მექსიკელებმა მოიგეს. მაგრამ მას დიდი ფასი მოჰყვა. ისე, როგორც ხშირად ხდება ახალგაზრდა სახელმწიფოებთან, მექსიკაში "დაბნეულობა და მერყეობა" სუფევდა, რაც გამოწვეული იყო პოლიტიკური ძალების ბრძოლით. ომით და პოლიტიკური არასტაბილურობით დასუსტებული მექსიკა 1836 წელს ტეხასელ სეპარატისტებთან დამარცხდა.

ტეხასი დიდხანს არ დარჩენილა დამოუკიდებელი. 1845 წელს შეუერთდა შეერთებულ შტატებს. დაინახეს, თუ როგორ იოლად სძლია ტეხასელმა მსუბუქად შეიარაღებულმა მილიციამ მექსიკის რეგულარული არმიას, ამერიკელებმა გადაწყვიტეს, რომ მათი საუკეთესო საათი დადგა. 1846 წელს შეერთებულმა შტატებმა დაიწყო ომი მექსიკასთან.

მათ ჩრდილოელ მეზობელთან ომი მექსიკელების სრული დამარცხებით დასრულდა. დაიკარგა საუკეთესო ჯარები, ფლოტი, მნიშვნელოვანი ციხე-სიმაგრეები და მიწები. მექსიკელებმა მეხიკო ვერც კი დაიცვეს. დედაქალაქი ერთ კვირაში დაეცა.

მექსიკელებისთვის საქმე იმდენად ცუდად გახდა, რომ მექსიკის სრული ანექსიის გეგმები სერიოზულად განიხილებოდა. მაგრამ საბოლოოდ ამერიკელებმა მართებულად გადაწყვიტეს, რომ უცხოენოვანი მტრული მოსახლეობის მიერ დასახლებული ასეთი უზარმაზარი ტერიტორიის ანექსია არ იყო საუკეთესო იდეა.

მექსიკამ შეინარჩუნა დამოუკიდებლობა, მაგრამ დაკარგა ყოფილი ტერიტორიის 55%. მათ ადგილას ახლა ამერიკის შტატებია ნევადა, არიზონა, კალიფორნია, იუტა და ნიუ-მექსიკო.

შეერთებულმა შტატებმა აღარ სცადა მექსიკისგან ტერიტორიის წართმევა. ქვეყნები საკმაოდ მშვიდობიანად თანაარსებობენ.

თუმცა მექსიკელებს შურისძიების თავისებური გეგმა აქვთ. არა, ოკუპირებული მიწების დაბრუნების სამხედრო გეგმები არ აქვთ. "ჩვენი ატომური ბომბი მექსიკელი არაბი ქალის საშოა." ეს მარტივი სტრატეგია ერთხელ გააჟღერა ახლო აღმოსავლეთის ცნობილმა პოლიტიკოსმა. მექსიკელებმა ის თავისებურად განმარტეს და აქტიურად ახორციელებენ. შეერთებული შტატების სამხრეთ შტატების მოსახლეობის მნიშვნელოვანი ნაწილი დიდი ხანია "ფერადია".