არქეოლოგები აგრძელებენ წარსულის შესახებ ჩვენი ცოდნის ამაღლებას უპრეცედენტო ტემპით. ზოგჯერ არქეოლოგების მიერ აღმოჩენილი საიდუმლოებები იმდენად უცნაური და საშიშია, მათ მიხედვით საშინელებათა ჟანრის ფილმებს მშვენიერი სიუჟეტი ექნებოდა.

1. ძვლების გამოქვაბული

1987 წელს ესპანეთში, ატაპუერკას მთებში მომუშავე არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს გამოქვაბული, რომელშიც 28 ადამიანის ნაშთები იყო. ძვლები თარიღდება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 430 000 წლით, ხოლო ძვლების ვრცელი გამოკვლევის შემდეგ ექსპერტებმა აღმოაჩინეს, რომ ერთ-ერთი გარდაცვლილი სასტიკად მოკლეს.

მათ უმტკივნეულოდ აღადგინეს თავის ქალა და აღმოაჩინეს ორი ჭრილობა თავზე. მსხვერპლის ასაკისა და სქესის შესახებ ინფორმაცია არ იყო, თუმცა დადგინდა, რომ ის არაერთხელ დაჭრეს ბლაგვი იარაღით, როგორიცაა ქვის ცული ან შუბი. შესაძლოა ასობით ათასი წელი გავიდა ამ დანაშაულის აღმოჩენამდე.

2. მუმიფიცირებული ფილტვები

მუმიები თავისთავად საშინლად გამოიყურებიან. მაგრამ როცა სამარხს ხსნით და მხოლოდ ჩონჩხსა და ფილტვს პოულობთ, ალბათ კიდევ უფრო სხვა შეგრძნებაა.

არქეოლოგებმა ზუსტად ეს აღმოაჩინეს 1959 წელს სენტ დენის ბაზილიკაში ქვის სამარხის გათხრების შემდეგ. ნაშთები ეკუთვნოდა არნეგუნდს, ფრანკთა მეფის კლოტარ I-ის მეორე ცოლს, რომელიც ცხოვრობდა 520-დან 565 წლამდე. ვერავინ დაადგინა, რატომ დაიშალა არნეგუნდეს ცხედარი და ფილტვები მუმიფიცირებული დარჩა. 2016 წლის აპრილში მკვლევარებმა ამოხსნეს საიდუმლო.

მცენარეული ნაერთების ქიმიური ნარჩენები და ფილტვებში სპილენძის მაღალი დონე მიუთითებდა, რომ ბალზამირების სითხე ბალახებითა და სანელებლებით სავარაუდოდ სიკვდილის შემდეგ ყელში შეჰყავდათ. დედოფალი დაკრძალეს სპილენძის შენადნობის ქამრით, რომელმაც ბალზამირებელ ბალახებთან ერთად, სავარაუდოდ, შეუნარჩუნა მის ფილტვებს ფორმა სპილენძის ანტიბაქტერიული თვისებების გამო.

3. ავსტრალიური "მკვლელობის კუნძული"

ნაკლებად ცნობილმა ადგილმა, რომელსაც ოფიციალურად ეწოდა “ბიკონის კუნძული", მეტსახელი მიიღო 1629 წელს მომხდარი მოვლენების გამო. იმავე წელს ჰოლანდიურმა გემმა “ბატავიამ" პირველად გაცურა წყალში და მეზღვაურები და მშვიდობიანი მოსახლეობა მიიყვანა დღევანდელ ინდონეზიაში.

ბორტზე წარუმატებელი აჯანყება გემის ჩაძირვით დასრულდა; ათობით ადამიანი დაიღუპა. რამდენიმე ასეული გადარჩენილი მოგზაური დარჩა ხაფანგში ბიკონის კუნძულზე. აჯანყებულებმა მკვლელობები დაიწყეს, 125 გადარჩენილი დაიღუპა. ბევრი მათგანი სექსუალური ძალადობის მსხვერპლი იყო. თითქმის 400 წლის შემდეგ, ექსპერტები კვლავ პოულობდნენ მკვლელობის მსხვერპლთა და მათ, ვინც ხოცვა-ჟლეტისგან თავის დაღწევა მოახერხეს.

4. ძველი ეგვიპტის დაშავებული ცხოველები

დაახლოებით 5000 წლის წინ მდინარე ნილოსის გასწვრივ მდებარე იერაკონპოლისი მნიშვნელოვანი ადგილი იყო პირამიდების აშენებამდეც. მისმა მდიდარმა მაცხოვრებლებმა თავიანთი სტატუსის ჩვენება ეგზოტიკური შინაური ცხოველების მფლობელობით გადაწყვიტეს. სასაფლაოს გათხრების დროს არქეოლოგებმა სხვა ცხოველებთან ერთად აღმოაჩინეს ორი სპილოს, რამდენიმე ბაბუნისა და ჰიპოპოტამის ნაშთები.

მაგრამ ამ შინაური ცხოველებისთვის ცხოვრება სულაც არ იყო გართობა და თამაში. ზოგიერთი ბაბუნისა და ჰიპოპოტამის ჩონჩხს აღენიშნებოდა შეხორცებული ძვლის მოტეხილობის ნიშნები, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ისინი შესაძლოა დაშავდნენ დატყვევების დროს ან ტყვეობაში ყოფნისას.

5. B ჰეპატიტის პირველი შემთხვევა

მეცნიერებმა ცოტა ხნის წინ გამოიყენეს მე-16 საუკუნის ბავშვის მუმიის უახლესი დნმ-ის თანმიმდევრობა B ჰეპატიტისა და მისი ისტორიის შესახებ მეტის გასაგებად. დნმ-ის ეს მტკიცებულება ვირუსის არსებობის უძველესი მტკიცებულებაა და ვარაუდობს, რომ ადამიანები შესაძლოა B ჰეპატიტით ასობით წლის განმავლობაში ცხოვრობდნენ და მასთან ერთად განვითარდნენ.

მკვლევარებმა გამოიკვლიეს 450 წლის ბავშვის ნაშთები, რომლებიც დაკრძალეს იტალიაში, ნეაპოლში და ახალი გენეტიკური მონაცემები უფრო მეტ ნათელს მოჰფენს დაავადების ფესვებსა და განვითარებას. მათ ადრე შეცდომით სჯეროდათ, რომ ბავშვს ჩუტყვავილა ჰქონდა, რაც ჩუტყვავილას ადრეულ ცნობილ შემთხვევად აქცევს. თუმცა, მათ ახლა იციან, რომ ბავშვის სახეზე საშინელი გამონაყარი სინამდვილეში B ჰეპატიტის ვირუსით იყო გამოწვეული.

ეს გვიჩვენებს, თუ რამდენად რთული შეიძლება იყოს წარსულის დაავადებების იდენტიფიცირება, რომ აღარაფერი ვთქვათ, თუ რას ექვემდებარებიან არქეოლოგები უძველესი საფლავების აღმოჩენისას.

6. ჩამოკიდებული კუბოები

“ფერიების გამოქვაბული'' არის ადამიანის მიერ შექმნილი გამოქვაბული ჩინეთში, ჰუბეის პროვინციაში. ოდესღაც ითვლებოდა, რომ გამოქვაბულში მისტიკური არსებები ცხოვრობდნენ. თუმცა, როდესაც არქეოლოგებმა საბოლოოდ შეიხედეს შიგნით, მათ აღმოაჩინეს რაღაც სრულიად განსხვავებული რამ. 131 უძველესი, გახრწნილი კუბო ეკიდა მათ თავზე 50 მეტრზე. ზოგიერთი კუბო ეკიდა ხის ბოძებზე, ზოგი კი კლდეების ნახვრეტებში იყო ჩასმული. კუბოები უზარმაზარი იყო. თითოეული იწონიდა 100 კგ-ზე მეტს და იყო მოჩუქურთმებული ერთი ხის ზროდან.

ყველა კუბო შეიქმნა უძველესი ხალხის, ბოს მიერ 1200 წლის წინ. ითვლებოდა, რომ მათ ჰაერში კიდებდნენ, როგორც რელიგიური რიტუალის ნაწილს, რომელიც მიზნად ისახავდა გარდაცვლილების დალოცვას და გარეული ცხოველებისგან ერთგვარ თავის დაცვას.

სულ რაღაც 50 წლის წინ ეს კუბოები განადგურდა. ვიღაცამ კუბოები 1960-იან წლებში აღმოაჩინა და, იმის ნაცვლად, რომ ყველასთვის ეცნობებინა, შეშად გამოიყენა ისინი.

7. კელტური ჰიბრიდული სასაფლაო

ბოლო დრომდე ჩვენ არ გვჯეროდა ჰიბრიდული მონსტრების არსებობის, მაგრამ ახლა დორსეტში არსებული სამარხი ცხადყოფს, რომ კელტებს ჰყავდათ საკუთარი ლეგენდარული მონსტრები, რომლებიც მათ შექმნეს რეალურ ცხოვრებაში. "სასაფლაოზე" არის ორმოები, რომლებიც სავსეა ცხოველების ჩონჩხებით, რომლებიც ჰიბრიდულ მხეცებად არიან გადაკეთებული.

ადგილზე იპოვეს ცხვარი ზურგზე ხარის თავით და ძროხა ცხენის ფეხებით. ყველაზე უჩვეულო აღმოჩენა იყო ქალის ჩონჩხი ცხოველის ძვლების ფენაზე, რომელიც ადამიანის ჩონჩხს მოგვაგონებდა მოწყობილობით.

არქეოლოგები თვლიან, რომ ჩონჩხის ნაშთები, მათ შორის ქალის ნაშთები, მსხვერპლშეწირვის სიმბოლო იყო. თავდაპირველად ორმოებს იყენებდნენ საკვების შესანახად.

8. ფრანკენშტეინის მუმიები

2001 წელს შოტლანდიაში, ბრინჯაოს ხანის სოფელში გათხრების დროს არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს მამაკაცისა და ქალის ჩონჩხები. ჩონჩხები დაახლოებით 3000 წლის იყო და განზრახ მუმიფიცირებული იყო - ამ შემთხვევაში ინახებოდა ტორფის ჭაობებში დაშლის შესაჩერებლად.

თუმცა, უფრო დეტალური შემოწმების შემდეგ, მკვლევარებმა აღმოაჩინეს რაღაც შემაშფოთებელი: ჩონჩხები მოიცავდა რამდენიმე სხეულის ნაწილს. "ქალი" შედგებოდა მამაკაცის თავის, ქალის ტანისა და ამოუცნობი მკლავისგან, ხოლო "კაცი" შედგებოდა სამი განსხვავებული ადამიანის ძვლებისგან. მარტივად რომ ვთქვათ, არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს თავსატეხი ადამიანის ჩონჩხით ყოველგვარი მითითებისა და ახსნის გარეშე.

9. ზვიგენის თავდასხმის უძველესი მსხვერპლი

3000 წელზე მეტი ხნის წინ, ჩვენი ერთ-ერთი წინაპარი ოკეანეში შევიდა ცურვის ან თევზაობისთვის. მას ზვიგენი დაესხა თავს და მიყენებული ჭრილობების შედეგად გარდაიცვალა. 2019 წელს არქეოლოგებმა აღმოაჩინეს მისი ცხედარი, რომელიც ახლა გახდა ადამიანზე ზვიგენის თავდასხმის პირველი პირდაპირი მტკიცებულება.

ეს აღმოჩენა ოქსფორდის უნივერსიტეტის ექსპერტებმა გააკეთეს იაპონიაში, სეტოს შიდა ზღვის მახლობლად გათხრილი მისი ჩონჩხის ნაშთების გამოკვლევისას.

3000 წლის ნაშთებს აღენიშნებოდათ 790-ზე მეტი ტრავმული დაზიანება მკლავებზე, ფეხებზე, მუცელზე და გულმკერდზე. აღმოფხვრის პროცესის გავლის შემდეგ, ექსპერტებმა საბოლოოდ გამორიცხეს ადამიანთა კონფლიქტი და განაცხადეს, რომ თავდასხმაზე პასუხისმგებელი ზვიგენი იყო.