მე-17 და მე-18 საუკუნეების არისტოკრატის გამოსახულება ყველასთვის ცნობილია. წინდები, ფუმფულა მაქმანებიანი საყელო და... უზარმაზარი პარიკი. ბოლო დეტალი ყოველთვის აჩენს ყველაზე მეტ კითხვას, რადგან ის არც თუ ისე პრაქტიკული ჩანს. როგორ გაჩნდა მამაკაცის პარიკების მოდა და რას ნიშნავდა დიდგვაროვანის გარდერობის ეს ელემენტი?
მამაკაცის პარიკი, ან როგორც მას ასევე ეძახდნენ "ალონჟს" იყო ნებისმიერი კეთილშობილი მამაკაცის გარდერობის განუყოფელი ნაწილი ორი საუკუნის განმავლობაში. მას მხოლოდ არისტოკრატები ატარებდნენ და საზოგადოებაში მაღალი სტატუსის თითქმის მთავარი ნიშანი იყო. მაგრამ ალონჟის მოდა არ დაწყებულა ესთეტიკისა და მოდის სიყვარულის გამო, არამედ მედიცინის დაბალი დონისა და არისტოკრატი ადამიანების კომპლექსების გამო.

პარიკების მოდაში პირველი იყო საფრანგეთის მეფე ლუი XIII, რომელიც ცხოვრობდა მე-17 საუკუნეში. მონარქმა ადრე დაიწყო გამელოტება და ამის გამო ძალიან უხერხულად გრძნობდა თავს. მეფისთვის გაკეთდა სხვადასხვა სტილის ათობით გრძელი პარიკი, ძირითადად მუქი თმისგან. მაგრამ მათ ნამდვილი პოპულარობა მოიპოვეს მისი ვაჟის, მზის მეფე ლუი XIV-ის დროს. კიდევ ერთმა მმართველმა, სახელად ლუიმ, რომელსაც თმის ცვენა 19 წლის ასაკში დაიწყო, შეკრიბა 48 საუკეთესო დალაქი და უბრძანა, გაეკეთებინათ უზარმაზარი პარიკები, რომლებიც ლომის ფაფრის მსგავსი იქნებოდა. ფრანკების ტომების დროიდან მოყოლებული, ხშირი თმა მამაკაცურობისა და სიძლიერის ნიშნად ითვლებოდა.

საფრანგეთის მეფე ლუი XIV

საფრანგეთის მელოტი მეფე - რა შეიძლება იყოს უფრო უხერხული ყოფილიყო ქვეყანაში, სადაც გრძელ თმას უძველესი დროიდან სცემდნენ პატივს და მეფეები არასდროს იჭრიდნენ თმას. თმის დაახლოებით იგივე კულტი იყო მეზობელ ბრიტანეთში და გერმანიაში. უფრო მეტიც, სწორედ მე-17-18 საუკუნეებში ევროპაში გამელოტების პრობლემა უფრო მწვავე გახდა, ვიდრე ოდესმე. ამის რამდენიმე მიზეზი არსებობდა.

ტყვია, ჩუტყვავილა და სიფილისი

უპირველეს ყოვლისა, ტყვიისა და ვერცხლისწყლის გამო თმას კარგავდნენ მამაკაცებიც და ქალებიც. ამ საშიში ელემენტების უზარმაზარ რაოდენობას შეიცავდა მედიკამენტები და კოსმეტიკა. ჩუტყვავილას ეპიდემიები, რომლებიც პერიოდულად ვრცელდებოდა მთელ ევროპაში, ტოვებდა გამოუსწორებელ ნაწიბურებს გადარჩენილთა სახეებზე. მათ ფარავდნენ ფერუმარილის სქელი ფენით, რომელიც თეთრ ტყვიას შეიცავდა.
იმ დროის მეორე უბედურება იყო ვენერიული დაავადებები. ქრისტიანული სათნოების მკაცრ შუა საუკუნეების პრინციპებს აღარ ჰქონდა მნიშვნელობა. არისტოკრატები უკონტროლოდ ეძალებოდნენ გარყვნილებას, აჯილდოებდნენ ერთმანეთს „ცუდი დაავადებით“. სიფილისი თავისთავად არ უწყობდა ხელს თმის სიხშირეს.

სამუელ პეპისმა თავის დღიურში ისაუბრა სიფილისთან დაკავშირებულ პრობლემებზე. ის იყო ბრიტანეთის საზღვაო მაღალჩინოსანი, რომელიც ცხოვრობდა მე-17 საუკუნის მეორე ნახევარში. პეპისის ძმას ვენერიული დაავადება დაემართა, მაგრამ სამუელს არა მისი ჯანმრთელობა, არამედ საკუთარი იმიჯი ადარდებდა:

„ჩემი ძმა თუ გადარჩება, მაღალ საზოგადოებაში თავის გამოჩენას ვერ შეძლებს - ეს ჩემთვის დიდი სირცხვილი იქნება“.

სიმელოტის პრობლემამ არ დაინდო მთელ ევროპაში მონარქები. ინგლისის მეფე ჩარლზ II, ლუი XIV-ის ბიძაშვილი, ასევე მელოტი გახდა და ნათესავივით უზარმაზარი პარიკების მთელი კოლექცია შეუკვეთა. მეფეები ყოველთვის “ტრენდსტერები" იყვნენ. ამიტომ, სულაც არ არის გასაკვირი, რომ როდესაც ევროპის ორმა უძლიერესმა მმართველმა პარიკები შეიძინა, მათ მიბაძვა დაიწყეს.

პარიკები და ჰიგიენა

უკვე მე-17 საუკუნის მეორე ნახევარში ევროპის თითქმის ყველა არისტოკრატს ჰქონდა პარიკები. ეს სიამოვნება არ იყო იაფი, მაგრამ სილამაზე მსხვერპლს მოითხოვდა. უფრო მეტიც, პარიკები დიდად ამარტივებს დიდებულთა ცხოვრებას.

ევროპას არა მარტო ჩუტყვავილა და სიფილისი აწუხებდა, არამედ ჩვეულებრივი ტილებიც. დრო, რომელსაც ჩვენ განმანათლებლობის ხანად მივიჩნევთ, სინამდვილეში იყო სიბნელისა და ჭუჭყის პერიოდი. ბანაობა უბრალო ადამიანთა ხვედრად ითვლებოდა, ტანსაცმლის გარეცხვას ამჯობინებდნენ მის ჰაერზე გატანას და დასაბანი ტანის სუნს სუნამოებით ფარავდნენ. მედიცინა ცუდ მდგომარეობაში იყო და, ბევრის აზრით, ანტიკურ მედიცინასაც კი ჩამოუვარდებოდა.

ტილები თავს ესხმოდნენ მეფეებს, ბარონებს და უბრალო ხალხს. თუ უბრალო ადამიანს შეეძლო თავის გაპარსვა და თავსაბურავის ტარება, არისტოკრატს არ ჰქონდა ამის ფუფუნება. დიდგვაროვნები იპარსავდნენ დარჩენილ თმას, რომელიც ისედაც ვერცხლისწყლისგან იყო დაზიანებული და უზარმაზარ გრძელ პარიკებს იდებდნენ მელოტ თავებზე.

პარიკები მზადდებოდა ბუნებრივი ნედლეულისგან. ყველაზე იაფფასიანს ცხენისა და თხის თმისგან ამზადებდნენ, ყველაზე ძვირადღირებულს კი ნამდვილი თმისგან ამზადებდნენ. პარიკებს მიხედვა სჭირდებოდა. მეფეები და გრაფები ინახავდნენ ცალკე მსახურებს, რომლებიც ზრუნავდნენ მათ პარიკებზე. პარიკები არამარტო დავარცხნილი უნდა ყოფილიყო, არამედ ანიავებდნენ ჰაერზე და ასევე ფარავდნენ სურნელოვანი ფხვნილით. თუ პროდუქტი ფორმას კარგავდა, დალაქთან მიჰქონდათ და აღადგენდნენ.

პარიკების მოდა მე-18 საუკუნის ბოლომდე გაგრძელდა, შემდეგ კი დაცემა დაიწყო. საფრანგეთში ბურჟუაზიულმა რევოლუციამ დიდი როლი ითამაშა მის დაკნინებაში. პარიკის ბევრმა მფლობელმა მაშინ დაკარგა თავი და მათ, ვინც სასწაულებრივად გადაარჩინა, უკვე ეშინოდა, რომ ამ ელიტასთან დააკავშირებდნენ.