ძველი ეგვიპტის შესახებ ძალიან ბევრი სტერეოტიპი და ცრუ ინფორმაცია არსებობს, წარმოგიდგენთ რეალურ ფაქტებს, რომლებიც ნამდვილად გაგაკვირვებთ:



1. ჰოლივუდური ფილმების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, ეგვიპტელები სხეულს მხოლოდ თეთრი ნაჭრებით იფარავდნენ. მაგრამ არქეოლოგიური გათხრები სხვა რამეს მოგვითხრობს. ქსოვილებს არ ღებავდნენ, უმეტესად ბუნებრივი ნაცრისფერი იყო. და თუ ღებავდნენ, მხოლოდ ლურჯ ან მწვანე ფერებში. მამაკაცების სამოსი იყო - შენდატი, ანუ წელზე შემოხვეული ნაჭერი. დაახლოებით ძვ. წ. 1420 წლიდან. ტუნიკები გამოჩნდა. ქალის ტანსაცმელი შედგებოდა კაბისა შემოხვეული ნაჭრისგან. ის ტომარასავით იყო და სხეულის ყველა ნაწილს მალავდა. ქმარს არ ჰქონდა უფლება ცოლისთვის მიეთითებინა თუ რა უნდა ჩაეცვა.



2. ძველი ეგვიპტე ხშირად ისეთი “ძველიც" არ გვგონია ხოლმე, სკოლაში ხომ მას დიდი დრო არც ეთმობა. სინამდვილეში, ეგვიპტის პრეისტორიული პერიოდი იწყება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 9000 წელს. პირველი პირამიდების მშენებლობა მაშინ დაიწყო, როდესაც მამონტები ჯერ კიდევ მიწაზე დადიოდნენ. თვითონ სახელმწიფო მე -7 საუკუნეში დაეცა, ვიკინგების გამოჩენამდე ცოტა ხნით ადრე.


3. ძველ ეგვიპტეში ფარაონები არ არსებობდნენ. სიტყვა "ფარაონი" პირველად გამოჩნდა ბიბლიაში და ითარგმნა როგორც "სასახლე". მმართველს ორი ქვეყნის მეფეს ან ბატონს უწოდებდნენ. ინიოტეფ I-ს სრული სახელი ასე ჟღერდა: ”მემკვიდრეობითი უფლისწული, თებანის ნომას დიდი მბრძანებელი, მახარებელი მეფე, როგორც სამხრეთის კარიბჭეების მცველი, ის დიდი სვეტი, რომელიც ორივე მიწას აცოცხლებს”. "ფარაონის" ტიტულის პირველი გამოჩენა თარიღდება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 17 წელს ძველ ბერძნულ ხელნაწერებში.


4. ყველაზე ხანგრძლივი მმართველობის პერიოდი პიოპი მეორეს ჰქონდა. ზოგიერთი მკვლევარი ირწმუნება, რომ ის 94 წლის განმავლობაში მართავდა ქვეყანას. ტახტზე 6 წლის ასაკში ავიდა და გარდაიცვალა თითქმის 100 წლის.


5. მმართველობა მამიდან ვაჟზე გადადიოდა. მაგრამ, თუ ტახტის მემკვიდრე ვაჟი არ იარსებებდა, ამ შემთხვევაში გახდებოდა მმართველი ქალი. ტახტზე ერთ-ერთი პირველი ქალი ავიდა ჰატშეფსუტი. მას, კაცების მსგავსად, უნდა ჰქონოდა ეტარებინა გვირგვინი, კვერთხი, ჯაჭვები, ჯოხი და ცრუ წვერი. ამიტომ, ჰატშეფსუტს ხშირად აქვს მიმაგრებული წვერი ნახატებსა თუ ქანდაკებებზე.


6. გავრცელებული მოსაზრების საწინააღმდეგოდ, მსახურებს, ცოლს და ჯარს მმართველთან ერთად არ კრძალავდნენ. ჯერ ერთი, დაკრძალვა ძვირი სიამოვნება იყო და მეორეც, ცოცხალი მსახურები ბევრად უფრო სასარგებლონი იყვნენ, ვიდრე მუმიფიცირებულები.


7. სამარხში მეფეს თავი ისე ეგრძნო როგორც საკუთარ სახლში. კომფორტული შემდგომი ცხოვრებისათვის, ყველაფერი რაც საჭირო იყო, სამარხში ათავსებდნენ. გათხრების დროს არქეოლოგებმა პირამიდების შიგნით აღმოაჩინეს ნავები, ოქროს ტახტები, სამკაულები, სუნამოები და კოსმეტიკური საშუალებები. შემდეგ ცხოვრებაში მას დასჭირდებოდა სასმელი და საჭმელი, ამიტომაც პროდუქტებსაც ტოვებდნენ. და რა თქმა უნდა, ყველა პატივმოყვარე მმართველს უნდა ჰქონოდა საკუთარი ტუალეტი სამარხში.


8. ეგვიპტელები პირველთა შორის ვინც შინაური ცხოველები გაიჩინეს. მათ თხა მოიშინაურეს 9000 წლის წინ, ძროხა 8000 წლის წინ, ძვ. ე 5000 წელს - ვირი, ძვ.წ. 3000 წელს - ბატი. ეგვიპტელების საყვარელმა კატებმა პირველად ადამიანის გვერდით ცხოვრება კვიპროსში დაიწყეს მთელ შუა აღმოსავლეთს მოედნენ.


9. ეგვიპტელებმა პირველებმა შემოიღეს საქორწილო ბეჭდების ტარება არათითზე. ორნამენტები მზადდებოდა ნაქსოვი ლერწმისგან და ტყავისგან. ეს ბეჭდები განასახიერებდა მარადიულ ცხოვრებას და სიყვარულს.


10. სწორედ ძველ ეგვიპტეში გამოჩნდა პირველად საქორწინო კონტრაქტი. ისინი ფარაონის გამგებელმა დაამტკიცა. ხელშეკრულების თანახმად, ქმარი ვალდებული იყო დაეხმარა ცოლი და განქორწინების შემთხვევაში დაებრუნებინა “მზითვები".


11. ძველი ეგვიპტური მედიცინა თანამედროვე კლინიკებს ბევრად აჯობებდა. ექიმებს ანატომიის ძალიან მაღალი ცოდნის დონე ჰქოდათ, ისინი ხომ სხეულებიც მუმიფიცირებით იყვნენ დაკავებულნი. ექიმები იღებდნენ სიმსივნეებს, იცოდნენ როგორ უნდა გაეკეთებინათ გულის შემოვლითი ოპერაცია და გადაენერგათ ორგანოები. ასევე ფართოდ იყო გავრცელებული პროტეზები. ექიმები აკეთებდნენ თვალის გუგების, თითების, კიდურებისა და კბილების პროტეზებს. ასევე, და ეგვიპტელებმა გამოიგონეს ანტიბიოტიკები ცნობილ ალექსანდრე ფლემინგამდე დიდი ხნით ადრე.



12. პოლიციაც ძველი ეგვიპტური გამოგონებაა. იგი გაჩნდა შუა სამეფოს დროს (დაახლოებით ძვ. წ. 2050-1800). შედგებოდა მეომრებისა და უცხოელი დაქირავებულებული ხალხისგან. პოლიციამ უზრუნველყოფდა ქალაქში წესრიგს, იბრძოდა თაღლითობის წინააღმდეგ, ეძებდა დამნაშავეებს, რწმუნდებოდნენ რომ ბაზრების გამყიდველები არ ატყუებდნენ მყიდველებს, იცავდნენ სასახლეებსა და ქარავნებს. მათ თან ახლდათ სამსახურებრივი ძაღლები და მაიმუნები.


13. თავისუფალ დროს ეგვიპტელები ერთობოდნენ სამაგიდო თამაშებით. ყველაზე ცნობილია სენეტი, თანამედროვე ჭადრაკის წინაპარი. თამაში გამოჩნდა წინა დინასტიურ პერიოდში (ჩვენს წელთაღრიცხვამდე დაახლოებით 3500 წელი). ლეგენდის თანახმად, ცოდნის ღმერთმა ტოტმა შექმნა ის ქალღმერთი ნუტის გადარჩენა რას წყევლისგან.


14. ფილმებში გაცოცხლებული მუმიების შესახებ უყვართ საუბარი ძველ ეგვიპტურ ენაზე. მაგრამ ის არ არსებობს. რა თქმა უნდა, ეგვიპტელები საუბრობდნენ, წერდნენ წიგნებს, ანდერძებს და აფორმებდნენ კონტრაქტებს. მაგრამ სახელმწიფოს არსებობის 40 საუკუნის განმავლობაში იცვლებოდა ენაც და დამწერლობაც. ძირითადი ენის გარდა, არსებობდა დიალექტები. ეგვიპტოლოგები განასხვავებენ შუა ეგვიპტურ, ახალ ეგვიპტურ და გვიანდელ ეგვიპტურ ენებს, აგრეთვე პირამიდის ტექსტების მაღალ სპეციალიზებულ ენას. ეგვიპტელთა ფონეტიკა ჯერ კიდევ ცუდად არის გაგებული. რის შესახებაც ამბოხებული მუმია საუბრობს, თანამედროვე ეგვიპტოლოგისთვის ძნელი გასაგებია. რა შეგვიძლია ვთქვათ ბიბლიოთეკარზე და სამხედროზე მეოცე საუკუნის დასაწყისში. ძირითადი ენის გარდა, არსებობდა დიალექტები. ეგვიპტოლოგები განასხვავებენ შუა ეგვიპტურ, ახალ ეგვიპტურ და გვიანდელ ეგვიპტურ ენებს, აგრეთვე პირამიდის ტექსტების მაღალ სპეციალიზებულ ენას. ეგვიპტელთა ფონეტიკა ჯერ კიდევ ცუდად არის გააზრებული. ამიტომაც, მუმიას ფილმებში ძველ ეგვიპტურ ენას თანამედროვე ეგვიპტოლოგებიც კი ვერ გაიგებდნენ, რომ არაფერი ვთქვათ XX საუკუნის ბიბლიოთეკარზე.