თუ წავიკითხავთ ახალ აღთქმას, მასში სატანა ნაჩვენებია, როგორც ბოროტი ძალა. განმანათლებლობის პერიოდში ზოგიერთ მოაზროვნეს სურდა განედევნა ეშმაკი ქრისტიანთა ცნობიერებიდან და გამოეცხადებინა იგი შუა საუკუნეების მხატვრული ლიტერატურის პროდუქტად. სატანა პირველად ღმერთის გვერდით აღმოჩნდა ებრაულ წერილებში.

მათში ბოროტება ღმერთთან ერთად იმყოფებოდა. მას გააჩნდა ძალა და სრულდებოდა ღმერთის მიერ: « მე წარმოვქმნი სინათლეს და ვქმნი ბნელეთს, მე ვაკეთებ კეთილ საქმეს და ვქმნი მწუხარებას, მე ვარ უფალი ამ ყველაფრის შემოქმედი» (იესაია 45:7) ეშმაკი ღმერთის თანაშემწეა და მისი სახელით ცდის მართლებს. გარკვეული დროის შემდეგ ღმერთმა სატანა ანგელოზებს ჩაუყენა სათავეში. მაგრამ მან გადაწყვიტა წინააღმდეგობა გაიწია უფლისთვის და დაარწმუნა ზოგიერთი ანგელოზი ღმერთს დაპირისპირებოდნენ.

ამისთვის ღმერთმა ის ზეციდან განდევნა. მეამბოხე ანგელოზები გაჰყვნენ მას და იქცნენ დემონებად. ამის შესახებ პირველად საუბარია პოსტბიბლიურ იუდაიზმში. სატანა დაცემული ანგელოზების მმართველი გახდა. ის ადამიანების მეშვეობით განაგრძობდა ომს ზეციური სამეფოს წინააღმდეგ. იგი მათ აცდუნებდა. მის გეგმებში შედოდა ღვთიური გეგმის ჩაშლა, რომელიც სულის გადარჩენას ისახავდა მიზნად. სატანა უფლის წინაშე წარდგა, როგორც ცილისმწამებელი. ადანაშაულებდა წმინდანებს, რითაც ამცირებდა რჩეულთა რაოდენობას ზეციური სამეფოსთვის.

რა თქმა უნდა სატანა ღმერთის ქმნილებაა. მისი არსი შემოქმედისგან მოდის. მაგრამ ის მუდმივად ებრძვის ღვთის გეგმას, ეჯიბრება მას. ეშმაკი გახდა ანტი ღმერთი ზოროასტრიზმის დუალისტური აზროვნების გავლენის ქვეშ, რომელიც წარმოიშვა ბაბილონის გადასახლების დროს, ძვ.წ. VI საუკუნეში. მაშინ სპარსეთში, გვიანი იუდაიზმის დროს, იგი ღვთის მოწინააღმდეგედ იქცა.

ეს დაფიქსირებულია მკვდარი ზღვის გრაგნილებში. იქ მას «წყვდიადის ანგელოზს», « ბოროტების სულს» უწოდებენ და უპირისპირებენ «მნათობთა მთავარს» და «ჭეშმარიტების სულს» ბოლოს და ბოლოს, მოხდა ესქატოლოგიური ბრძოლა მნათობთა მთავარსა და ბელიალს (სატანას) შორის. ამ ბრძოლის დაბოლოება გახდა სატანის, დაცემული ანგელოზებისა და იმ ადამიანთა განაჩენი, რომელნიც ეშმაკმა თავისი გარიგებით აცდუნა. ამრიგად, შეწყდა «ბოროტების მოუსვენრობა» და დიაწყო «ჭეშმარიტების» წესები.

უკვე ახალ აღთქმაში კარგად არის აღწერილი ღმერთის საწინააღმდეგო ძალის თვისებები. ისინი განსახიერებულნი არიან ეშმაკში, სატანაში, ბელიალსა და ბელზებელში. ეს არსი მტრადაა წარმოდგენილი. მას ბრალმდებელს, ცბიერს, ძველ გველს, დიდ დრაკონს, წყვდიადის სამყაროს მთავარს და წყვდიადის სამყაროს ღმერთს უწოდებენ. სატანა ცდილობდა ხელის შეეშალა ზეციური სამეფოს დამკვიდრებისთვის. ის ამას აკეთებდა ღვთის ძის, იესო ქრისტეს ცხოვრებით და ტანჯვით. ეშმაკმა მას შესთავაზა მსოფლიოს მთელი სიმდიდრე, თუ იესო აღიარებდა მას, როგორც უზენაეს ბატონს. იგი გახდა ქრისტეს ნამდვილი წინააღმდეგობა, რომელიც უფალმა გამოგზავნა დედამიწაზე, სატანის სიცრუის გასანადგურებლად.

სატანას ადვილად შეეძლო გარდასახვა, ძარცვავდა სხვებს, უზრუნველყოფდა საკუთარი პიროვნებისა და სხეულის ხილვადობას. ადრეულ ეკლესიაში სატანა ხალხის წინაშე წარდგა ბასილი კეისარიელის სახით. ის კაცობრიობის და ზეციური მშვენიერების მოძულე იყო. მე-II საუკუნეში, ბარნაბას ეპისტოლეში, სატანას «შავს» უწოდებენ.

მას შეუძლია მატერის მართვა და მისი გამოვლინების ფორმების. მე- III საუკუნეში მოხდა გნოსტიციზმისა და მანიქეიზმის გავლენა, რასაც ქადაგებდა სპარსელი წინასწარმეტყველი მანი, დაიწყო ყველაფრის დემონიზაცია, განსაკუთრებით სექსუალობის. იგი წარმოდგენილი იყო, როგორც ეშმაკური ცდუნების განსაკუთრებული სფერო. ქალს მასში აქტიური როლი მიენიჭა. სატანა რჩება ცოდვის სინონიმად. ის - მეამბოხეა, რომელიც არ ეთანხმება თავისი ღვთისნიერების აღსრულებას. ეშმაკს არ უყვარს თავისი თავდაპირველი ანგელოზური სახე და შემოქმედი. მას სურს იყოს ღვთის თანასწორი, , საკუთარი თავისადმი სიყვარულს შემოქმედის სიღვარულზე მაღლა აყენებს.

შუა საუკუნეებში ქრისტეს ხშირად ასახავდნენ სატანის «სატყუარად», რომლისაც ის იჭერდა. ეშმაკი დარწმუნებულია, რომ იესო ჩვეულებრივი ადამიანია და, შესაბამისად, შეიძლება მისი უფლებამოსილების ქვეშ მოექცეს.

შუა საუკუნეებში სატანას წარმოიდგენდნენ, როგორც «ღმერთის მაიმუნს», რომელიც ცდილობდა უფალს დამსგავსებოდა. ეშმაკი ბოროტ საქმეებს სჩადის ღმერთის საქმეების საწინააღმდეგოდ. ქრისტიანებისთვის სატანა მნიშვნელოვანი ფიგურაა. ეს მოხდა იოანეს გამოცხადების წყალობით. ხსნა მოდის ღმერთსა და ეშმაკს შორის ბრძოლაში, როდესაც ეს უკანასკნელი ყოველგვარ ცდილობს ხელი შეუშალოს უფლის გეგმას.

სატანა ჩქარობს, იცის რომ ცოტა დრო აქვს და მისი ძალაუფლება უკვე დამხობილია. დედამიწაზე მისი ძალა შეზღუდულია, და ასევე, ღმერთის მიერ, შეზღუდულია სამოთხეში დაბრუნების შესაძლებლობა. ამიტომ, ის მუდმივად აძლიერებს რჩეულებზე შეტევას. მას სურს, რომ არავინ გადარჩეს. ეს იდეები განსაკუთრებით ჩანს გერმანული იდეალიზმის რელიგიის ფილოსოფიაში. სატანას არ აქვს ჭეშმარიტი პიროვნება და ნამდვილი რეალობა, მას მხოლოდ რეალობის დაუოკებელი შიმშილი ამოძრავებს, მაგრამ ამას ვერ არწევს. ამიტომ, ის რეალობას ჰპარავს იმ ადამიანებს, რომელთა სულებსაც ფლობს.

სატანა შეპყრობილია იდეით გახდეს უკეთესი ვიდრე ის სინამდვილეშია და ცდილობს ღმერთზე ამაღლებას. ის იმდენად მაღლა ავიდა, რომ უფსკრულში ჩააგდეს იმ კანონით, რომელიც ღმერთმა დააწესა. სატანას სურვილმა ამაღლებულიყო საკუთარ თავზეც კი, მთლიანად გაანადგურა მისი სტატუსი ზეციურ სამეფოში. ის დადგა იმ აგელოზებზე დაბლა, რომელიც თვითონვე შეაცდინა და ამაში ღმერთს ადანაშაულებს. სატანა სიხარულით მოინანიებდა, მაგრამ მისი აზროვნება უარს ამბობს პასუხისმგებლობის აღებაზე, იმაში რაც ჩაიდინა. მისი ამბიციები ამის საშუალებას არ აძლევს. სატანას სჯერა, რომ ღმერთი პასუხისმგებელია მის ქმედებებზე, რადგან მან ის შექმნა ისეთი, როგორიც არის.

ამიტომ, ის მთელ თავის რისხვას, უპირველეს ყოვლისა, ღმერთისკენ მიმართავს. სატანას სურს, რომ ადამიანები ღმერთს ადანაშაულებდნენ ყველა უბედურებასა და ბოროტ საქმეში. დაცემულ ანგელოზს - სატანას არ შეუძლია უფლის ქმედებების გაგება. ის ყველანაირად ცდილობს თავი იმართლოს მისივე დაცემაში, მაგრამ მას არ ესმის რას ნიშნავს იყო ღმერთი. სატანური ლოგიკა მიზნად ისახავს ადამიანებისგან სიკეთის ჭეშმარიტების დამალვას.