საზოგადოებრივი გალაქტიკების ტიპები მორგანის და ჰაბლის სქემების მიხედვით 2019, 15 დეკემბერი, 3:42 
გალაქტიკები გიგანტური, მბრუნავი, ვარსკვლავების, გაზისა და მტვრის გროვებია. ამ კომპონენტებს შორის არსებობს შესამჩნევი ცარიელი სივრცეები. საზოგადოდ, მათ სხვადასხვა ფორმა აქვთ ელიფსური, სპირალური და ა.შ. ჩვენი მზე მდებარეობს დაახლოებით 200 მილიარდი ვარსკვლავისგან შემდგარი გალაქტიკის - "ირმის ნახტომის" (იგივე "რძის გზის") აპირალურ მკლავზე. ირმის ნახტომის გავლისთვის სინათლეს 100 ათასი წელიწადი სჭირდება. ჩვენ მიერ დაკვირვებად სამყაროში 2 ტრილიონზე მეტი გალაქტიკაა. ჩვენი გალაქტიკა წარმოიქმნა ჯერ კიდევ 13.5 მილიარდი წლის წინ. უძველესმა გალაქტიკებმა კი ჩამოყალიბება დაიწყეს ჩვენი სამყაროს წარმოქმნიდან 200 მილიონი წლის შემდეგ - დაახლოებით 13.6 მილიარდი წლის წინ. მხოლოდ ჩვენი გალაქტიკის, დევის ნამუხლარის წონა შეადგენს 600 მილიარდი მზის მასას, ხოლო მზის წონა დაახლოებით 2 ნონილიონი (10^30) კილოგრამია. (ინფორმაციისთვის, ნებისმიერი ნივთიერების ნახევარი გრამი შედგება მინიმუმ 1 სექსტილიონი ატომისგან. 1 სექსტილიონი = 10^21 - მილიარდჯერ ტრილიონი). ამ ამდენად დიდია სამყარო როგორც მაკრო, ასევე მიკრო დონეზე. განვიხილოთ გალაქტიკების სხვადასხვა ტიპი და ოფიციალური დაყოფა ორი სქემის - ჰაბლისა და მორგანის მიხედვით. მორფოლოგიური ტიპი (Galaxy Morphological Classification) მორგანის სქემის მიხედვით, იგივე იერკესის სქემის (Morgan Scheme also Called as Yerkes Scheme), სადაც არის სამი მთავარი დაყოფა, ესაა გალაქტიკების დაყოფა 1. ნათების სპექტრის მიხედვით; 2. გალაქტიკების ფორმის მიხედვით; და ასევე - 3. დაქანების, გადახრის მიხედვით. ამ მონაცემების მიხედვით, ასტრონომები საბოლოოდ და ზუსტად და მოკლედ ახარისხებენ თითოეულ გალაქტიკას ასოებისა და ციფრების გამოყენებით, მაგალითად ანდრომედას გალაქტიკა ტიპოლოგიურად ხარისხდება ასე: kS5 (სადაც k აღნიშნავს იმას, რომ უმეტესად ამ გალაქტიკაში წარმოდგენილია k სპექტრული ნათების მქონე ვარსკვლავები, S აღნიშნავს, რომ ანდრომედას გალაქტიკა სპირალურია და ციფრი 5 აღნიშნავს, რომ ეს კონკრეტული გალაქტიკა თავისი ფორმით არის ბრტყელი - Edge on). მორგანის სქემაგალაქტიკების ტიპები სპექტრის (ნათების სიმძლავრის) მიხედვით: 1. a - უმეტესად ამ გალაქტიკაში წარმოდგენილია A ვარსკვლავები (Prominent A stars) 2. af - უმეტესად ამ გალაქტიკაში წარმოდგენილია A-F ვარსკვლავები (Prominent A-F stars) 3. f - უმეტესად ამ გალაქტიკაში წარმოდგენილია F ვარსკვლავები (Prominent F stars) 4. fg - უმეტესად ამ გალაქტიკაში წარმოდგენილია F-G ვარსკვლავები (Prominent F-G stars) 5. g - უმეტესად ამ გალაქტიკაში წარმოდგენილია G ვარსკვლავები (Prominent G stars) 6. gk - უმეტესად ამ გალაქტიკაში წარმოდგენილია G-K ვარსკვლავები (Prominent G-K stars) 7. k - უმეტესად ამ გალაქტიკაში წარმოდგენილია K ვარსკვლავები (Prominent K stars) გალაქტიკების ტიპები ფორმის მიხედვით: 1. დახურული სპირალური გალაქტიკები (Barred Spiral Galaxies) - ამ გალაქტიკებს აღნიშნავენ ასოთი B. 2. ბრუნვითი სიმეტრიის მქონე გალაქტიკები, გამოხატულად სპირალური ან ელიფსური ფორმის გარეშე (Rotational symmetry without pronounced spiral or elliptical structure Galaxies) - ამ გალაქტიკებს აღნიშნავენ ასოთი D. 3. ელიფსური გალაქტიკები (Elliptical Galaxies) - ამ გალაქტიკებს აღნიშნავენ ასოთი E. 4. მტვრის შემსრუტველი ელიფსური გალაქტიკები (Elliptical Galaxies with dust absorption) - ამ გალაქტიკებს აღნიშნავენ ასოთი Ep. 5. ასიმეტრიული გალაქტიკები (Irregular Galaxies) - ამ გალაქტიკებს აღნიშნავენ ასოთი I. 6. ნაკლებად კაშკაშა ზედაპირის მქონე გალაქტიკები (Law surface brightness Galaxies) - ამ გალაქტიკებს აღნიშნავენ ასოთი L. 7. ნაკლებად კაშკაშა ბირთვის მქონე გალაქტიკები (Small bright nucleus Galaxies) - ამ გალაქტიკებს აღნიშნავენ ასოთი N. 8. ღია სპირალური გალაქტიკები, ან უბრალოდ სპირალური გალაქტიკები (Spiral Galaxies) - ამ გალაქტიკებს აღნიშნავენ ასოთი S. გალაქტიკების ტიპები გადახრის (Inclination) მიხედვით - ამ მხრივ გალაქტიკები აღინიშნება არაბული რიცხვებით 0-დან 7-მდე. 1-ლი ტიპის გალაქტიკა არის სრულიად ამობურცული, მოცულობითი ფორმების (Face on Galaxy), ხოლო მე-7 ტიპის გალაქტიკა არის სრულიად ბრტყელი (Edge on Galaxy). პირველიდან მეშვიდემდე კი ამათ შორის გარდამავალი ფორმების. 1-ლი ტიპის, გამოხატულად მოცულობითი (Face on) გალაქტიკის ნიმუში (მესიერ 74; Messier 74) 
მე-7 ტიპის, გამოხატულად ბრტყელი (Edge on) გალაქტიკის ნიმუში (NGC 891) 
ჰაბლის სქემაედვინ ჰაბლმა შეიმუშავა 1926 წელს გალაქტიკების მორფოლოგიურად კლასიფიკაციის სქემა, რომელსაც დღეს ეწოდება ჰაბლის სქემა, ჰაბლის აკუსტიკური ჩანგლის სქემა ან ჰაბლის მიმდევრობა (Hubbles scheme, Hubble tunning for diagram ან Hubble sequence). დღესდღეობით ჰაბლის სქემა უფრო მიღებულია და გამოიყენება კოსმოლოგიასა და ასტრონომიაში. 
ჰაბლის მიხედვით, სამყაროში არსებული გალაქტიკები იყოფა სამ მთავარ ტიპად. ესენია: ელიფსური, სპირალური და ასიმეტრიული, უსწორმასწორო გალაქტიკები. 1. ელიფსური გალაქტიკები (Elliptical Galaxies)ელიფსურ გალაქტიკები ჰაბლის მიხედვით, აღინიშნება "E" ასოთი. გაჩნიათ ელიფსური, ოვალური მოხაზულობა. სხვებთან შედარებით, ამ გალაქტიკებს ყველაზე მცირე ვარსკვლავთშორისი სივრცე გააჩნიათ. მასში მყოფი ვარსკვლავები ერთმანეთთან უფრო ახლოს იმყოფებიან. ასეთ გალაქტიკებში ასევე შეცირებულია ვარსკვლავთწარმოქმნის ტემპი, ასევე აღსანიშნავია, რომ ელიფსურ გალაქტიკები მისი შემადგენელი ვარსკვლავების დიდი ნაწილის ხნოვანებით, სიძველით ხასიათდება. ელიფსური გალაქტიკები იყოფა კიდევ 8 ქვესახეობად. ესენია: E0, E1, E2, E3, E4, E5, E6 და E7. აქედან E0 ყველაზე მიახლოებულია სრულიად მრგვალ, სფერულ ფორმას და ყველაზე ნაკლებად ელიფსურია. რაც უფრო იზრდება ციფრი, მეტად ოვალური ხდება გალაქტიკის ფორმა, ხოლო, ხოლო E7 გამოხატულად ელიფსური, ოვალური ფორმისაა. დანარჩენები მათ შორის გარდამავალ ფორმებს წარმოადგენენ.   2. სპირალური გალაქტიკები (Spiral Galaxies)სპირალური გალაქტიკები ეხვევა ტრიალას ფორმით. უფრო ხშირად მათ 2 "მკლავი" აქვთ და შეხედულებით კელტურ ტრისკალიონს, ქართულ ბორჯღალს ან უბრალოდ ლათინურ ასო "S"-ს მოგვაგონებენ. სპირალური გალაქტიკების მასის უმეტესობა ბნელი მატერიის სფერულ ჰალოზე მოდის, რომელიც ხილული ნაწილის გაღმა იშლება. ჰაბლის მიხედვით ეს გალაქტიკები აღინიშნება "S" ასოთი. სპირალური გალაქტიკები იყოფა სამ სახეობად, ესენია: ნორმალური სპირალური გალაქტიკები (Normal Spiral Galaxies), დახურული სპირალური გალაქტიკები (Bared Spiral Galaxies) და მათ შორის გარდამავალი SO გალაქტიკები. ნორმალური სპირალური გალაქტიკები ნორმალური სპირალური გალაქტიკები აღინიშნება "S" ასოთი. თავად ნორმალური სპირალები იყოფა სამ ქვესახეობად, ესენია: Sa, Sb Sc. 
დახურული სპირალური გალაქტიკები ჩვენი გალაქტიკა, "დევის ნამუხლარი", იგივე "ირმის ნახტომი" ან "რძის გზა" არის სწორედ დახურული სპირალური გალაქტიკა (SB). დევის ნამუხლარი შეიცავს დაახლოებით 200 მილიარდ ვარსკვლავს და მისი საერთო წონა დაახლოებით 600 მილიარდი მზის მასის ტოლია. დახურული ეწოდება ისეთ სპირალურ გალაქტიკას, რომელსაც მჭიდრო "ჭრილობა" აქვს უხეიროდ გამოხატული მკლავები და ბირთვის შედარებით დიდ რეგიონს ფლობს. უხეიროდ გამოკვეთილი მკლავების მქონე გალაქტიკას ასევე ზოგჯერ უწოდებენ "ფლოკულენტურ სპირალურ გალაქტიკას". ჩვენი გალაქტიკის გარდა, დახურული სპირალური გალაქტიკის კარგი მაგალითია ასევე გალაქტიკა სახელად NGC 1300. 
3. უსწორმასწორო გალაქტიკები (Irregular Galaxies)უსწორმასწორო გალაქტიკები არის ვარსკვლავთა იმგვარი გალაქტიკური გაერთიანებები, რომლებიც არ ქმნიან რაიმე კონკრეტულ მწყობრ, სიმეტრიულ ფორმას. მათი ბირთვი ხშირად შესამჩნევად ლურჯი ნათებით ხასიათდება სპირალურ გალაქტიკებთან შედარებით. უსწორმასწორო გალაქტიკების შედარებით მცირე რაოდენობა კი წითლად მანათობელია. ჰაბლი გამოჰყოფს უსწორმასწორო გალაქტიკათა ორ ქვეტიპს, ესენია: Irr I და Irr II. Irr I გალაქტიკები არის უსწორმასწორო, ასიმეტრიული გალაქტიკების უმრავლესობა. ისინი ანათებენ ლურჯად და აქვთ ძალიან მცირე ბირთვი ან საერთოდ არ აქვთ. Irr II გალაქტიკები კი უსწორმასწორო გალაქტიკების პროცენტულად მცირე ნაწილს შეადგენენ და ანათებენ წითლად. ისინი ხშირად შეიცავენ მრავალ სხვადასხვა ქაოტურ, არეულ გალაქტიკას, რომლებიც შესაძლოა შერყმის, ან ე.წ. "კანიბალიზმის" (ერთი გალაქტიკის მიერ სხვა გალაქტიკების ჩაყლაპვის, მიერთების) პროცესში არიან. ზოგიერთი უსწორმასწორო გალაქტიკა შეიძლება იყოს დახურული, ისევე, როგორც სპირალური გალაქტიკების შემთხვევაში.  შეჯამებისთვის, შეგვიძლია ჩამოვწეროთ რა ტიპების გალაქტიკებს განარჩევს ჰაბლის სქემა უფრო თვალსაჩინოდ, სიის სახით: 1. E0 ელიფსური გალაქტიკა 2. E1 ელიფსური გალაქტიკა 3. E2 ელიფსური გალაქტიკა 4. E3 ელიფსური გალაქტიკა 5. E4 ელიფსური გალაქტიკა 6. E5 ელიფსური გალაქტიკა 7. E6 ელიფსური გალაქტიკა 8. E7 ელიფსური გალაქტიკა 9. Sa ნორმალური სპირალური გალაქტიკა 10. Sb ნორმალური სპირალური გალაქტიკა 11. Sc ნორმალური სპირალური გალაქტიკა 12. SBa დახურული სპირალური გალაქტიკა 13. SBb დახურული სპირალური გალაქტიკა 14. SBc დახურული სპირალური გალაქტიკა 15. SO გარდამავალი სპირალური გალაქტიკა 16. Irr I უსწორმასწორო გალაქტიკა 17. Irr II უსწორმასწორო გალაქტიკა 
წყარო 1: Galaxy types. Principal schemes of classification. Encyclopedia Britannica. წყარო 2: Galaxy Morphological classification. კრებულები:1. ქართველური ტომები2. ქართული სახელმწიფოები3. კავკასიური კულტურები4. საქართველო5. საქართველო (ნაწილი მეორე)6. ნაციზმი7. ჰიტლერი8. რელიგია9. პარანორმალი10. მეცნიერება11. მეცნიერება (მეორე ნაწილი)12. ქართული მითოლოგიაავტორი: თორნიკე ფხალაძე276 1-ს მოსწონს |
  |
Intermedia.ge © 2011-2024 წელი
საავტორო უფლებები დაცულია
 |
Galaxies are gigantic, rotating, stars , gas, and dust. There are noticeable empty spaces between these components. In general, they have different shapes, elliptical, spiral, etc. Our Sun is located on the right arm of a galaxy of about 200 billion stars - Deer Leap (the same as the Milky Way ). It takes 100,000 years for light to pass through a deer leap. There are more than 2 trillion galaxies in the universe we observe . Our galaxy still formed 13.5 billionyear ago. Ancient galaxies began to form 200 million years after the formation of our universe — about 13.6 billion years ago. The mass of our galaxy, Devi , is estimated to be 600 billion solar masses, and the Sun weighs about 2 billion (10) 30) kilograms. (For information, half a gram of any substance consists of at least 1 sextillion atoms . 1 sextillion = 10 ^ 21 - billion times a trillion). This is such a big world on both macro and micro levels.
Morgan Scheme
Types of galaxies by spectrum (power of light):
1. a - Most of the stars in this galaxy are Prominent A stars
2. af - Most of the galaxies in this galaxy are represented by AF stars (Prominent AF stars)
3. f - Most of the galaxies in this galaxy are F stars (Prominent F stars)
4. fg - Most of the galaxies are represented by FG stars (Prominent FG stars)
5. g - Most of the galaxies in this galaxy are represented by G stars (Prominent G stars)
6. gk - Most of these galaxies are represented by GK stars (Prominent GK stars)
7. k - Most of the galaxies are represented by Prominent K stars
1. barred spiral galaxies (Barred Spiral Galaxies) - The galaxies of the letter B is .
2. The rotational symmetry of galaxies, are prominently spiral or elliptical shape without (Rotational symmetry without pronounced spiral or elliptical structure Galaxies) - In a letter of the galaxies with D .
3. elliptical galaxies (Elliptical Galaxies) - note in a letter galaxies GLK .
4. Dust shemsrutveli elliptical galaxies (Elliptical Galaxies with dust absorption) - note in a letter galaxies Ep .
5. asymmetric galaxies (Irregular Galaxies) - The galaxies of the letter I of .
6. less dazzling surface of galaxies (Law surface brightness Galaxies) - In a letter of the galaxies in L .
7. less bright nucleus of galaxies (Small bright nucleus Galaxies) - In a letter galaxies out the N .
8. Open spiral galaxies , or simply spiral galaxies (Spiral Galaxies) - In a letter galaxies note the S .
Types of galaxies by Inclination - In this regard, galaxies are denoted by Arabic numerals from 0 to 7. Type 1 galaxies are completely convex, volumetric shapes (Face on Galaxy), while Type 7 galaxies are completely flat (Edge on Galaxy). From the first to the seventh even the transitional forms between them.
Edwin Hubble developed the morphological classification scheme of galaxies in 1926, now called the Hubble scheme, the Hubble acoustic fork scheme, or the Hubble scheme, Hubble tunning for diagram or Hubble sequence. Nowadays the Hubble scheme is more accepted and used in cosmology and astronomy.
According to Hubble, the galaxies in the universe are divided into three main types. These are: elliptical, spiral and asymmetric, irregular galaxies.
1. elliptical galaxies (Elliptical Galaxies)
Elliptical galaxies, according to Hubble, are denoted by the letter " E ". They have an elliptical, oval outline. Compared to others, these galaxies have the smallest interstellar space. The stars in it are closer to each other. In such galaxies, the rate of star formation is also reduced, and it is also noteworthy that elliptical galaxies are characterized by the antiquity of most of its constituent stars. Elliptical galaxies are divided into 8 more subspecies. These are: E0, E1, E2, E3, E4, E5, E6 and E7. Of these, E0 is closest to a completely round, spherical shape and least elliptical. The larger the number, the more oval the shape of the galaxy becomes, while, while E7 is pronounced elliptical, the oval is shaped. The rest are transitional forms among them.
Spiral galaxies revolve in the form of spirals. More often they have 2 "arms" and are reminiscent of the Celtic triskalion, Georgian leopard or just the Latin letter "S". Most of the mass of spiral galaxies falls on the spherical halo of dark matter, which dissipates beyond the visible part. According to Hubble, these galaxies are denoted by the letter " S ". Spiral galaxies are divided into three types, namely: a normal spiral galaxies (Normal Spiral Galaxies), barred spiral galaxies (Bared Spiral Galaxies) and including transition SO galaxies .
Normal spiral galaxies
Normal spiral galaxies are denoted by the letter "S". The normal spirals themselves are divided into three subspecies, namely: Sa, Sb Sc.
Closed spiral galaxies
Our galaxy, the "Devi Trash", the same "Deer Leap" or "Milky Way" is a closed spiral galaxy (SB) . Devi's cloud contains about 200 billion stars, and its total weight is about 600 billion solar masses. Closed is a spiral galaxy that has a tight "wound" with outstretched arms and a relatively large region of the nucleus. A galaxy with barely outstretched arms is also sometimes referred to as a "flocculant spiral galaxy". In addition to our galaxy, a good example of a closed spiral galaxy is also a galaxy called NGC 1300.
Uneven galaxies are galactic clusters of stars that do not form any particular, symmetrical shape. Their nuclei are often characterized by noticeable blue light compared to spiral galaxies. Even a relatively small number of irregular galaxies glow red. Hubble distinguishes two subtypes of irregular galaxies: Irr I and Irr II.
Irr I galaxies are the majority of irregular, asymmetric galaxies. They glow blue and have very little nucleus or none at all.
Irr II galaxies make up a small percentage of irregular galaxies and glow red. They often contain many different chaotic, chaotic galaxies that may be shaking, or so-called. They are in the process of "cannibalism" (swallowing and joining other galaxies by one galaxy).
Some irregular galaxies may be closed, as in the case of spiral galaxies.
To summarize, we can write down what types of galaxies are distinguished by the Hubble diagram more visually in the form of a list:
1. E0 Elliptical Galaxy
2. E1 Elliptical Galaxy
3. E2 Elliptical Galaxy
4. E3 Elliptical Galaxy
5. E4 Elliptical Galaxy
6. E5 Elliptical Galaxy
7. E6 Elliptical Galaxy
8. E7 Elliptical Galaxy
9. Sa normal spiral galaxy
10. Sb Normal spiral galaxy
11. Sc Normal Spiral Galaxy
12. SBa Closed Spiral Galaxy
13. SBb Closed Spiral Galaxy
14. SBc Closed Spiral Galaxy
15. SO transitional spiral galaxy
16. Irr I Uneven galaxy
17. Irr II Uneven Galaxy