ჩრდილოეთ და სამხრეთ ოსეთი ერთი ირანულენოვანი ხალხია, რომლებიც ნახევარ ნაწილად იყოფა სახელმწიფო საზღვარსა და კავკასიურ ქედზე.

ამიერკავკასიაში ოსების გამოჩენის ზუსტი დრო უცნობია - არსებობს ინფორმაცია, რომ თანამედროვე ოსი ხალხის წინაპრები საქართველოში დასახლდნენ ათასობით წლის წინ. მაგრამ ცოტამ თუ იცის, რომ 1930-იან წლებში ოსი ხალხი ერთ მთლიან ავტონომიად საქართველოს სსრ-ის შემადგენლობაში უნდა შესულიყო. ყოველივე ამის შემდეგ, იოსებ სტალინს უნდოდა ჩრდილოეთ ოსეთის გადაცემა საქართველოსთვის.

დავიწყოთ თავიდანვე. ასე რომ, რუსეთის იმპერიაში ჩრდილოეთ ოსეთი ტერსკის რეგიონს ეკუთვნოდა. როდესაც სსრკ გამოჩნდა, მათ გამოეყო, როგორც ავტონომიური რეგიონი და მაღალმთიანი ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა, შემდეგ კი ჩრდილოეთ კავკასიის ტერიტორია. სამხრეთ ოსები რუსეთის მეფის დროს ცხოვრობდნენ, როგორც ტფილისის გუბერნიის ნაწილი, 1922 წლიდან ისინი აღმოჩნდნენ ავტონომიაში საქართველოს სოციალისტურ რესპუბლიკაში.

თუმცა, ოსები ოცნებობდნენ ერთიან რესპუბლიკაზე. ჩრდილოეთ ოსეთის ლიდერმა, სიმონ თაკოევმა შესთავაზა მოსკოვს განეხილათ მთელი ოსი ხალხის გაერთიანება ერთ ერთეულში.

სტალინი არ იყო წინააღმდეგი ასეთი გაბედული კანონპროექტისა. ამასთან, მან ამ პატარა გეგმაში მცირე ცვლილებები შეიტანა. ოსური რესპუბლიკა უნდა გამოჩენილიყო, როგორც საქართველოს ნაწილი და არა რუსეთის სოციალისტური რესპუბლიკის. ოსები ქართველების ძმები არიან, საქართველოში უამრავი ოსი ცხოვრობს (თრიალეთის ოსეთი).

სიმონ თაკოევის გეგმას ოპონენტები გამოუჩნდა. კერძოდ, ჩრდილოეთ კავკასიის რეგიონის ხელმძღვანელობა, რომელიც მოიცავს ჩრდილოეთ ოსეთს, როგორც ავტონომიას. უზარმაზარი რეგიონის პარტიულ ავტორიტეტებს სულაც არ უნდოდათ გადაეცათ თავიათი რეგიონი ქართველებისთვის.

გავლენიანი ბოლშევიკმა, ანასტას მიქოიანმა გამოთქვა წინააღმდეგობა ჩრდილოეთ ოსეთის საქართველოს სსრ-ზე გადაცემაზე, რომელიც თვლიდა, რომ ასეთი გადანაწილება გამოიწვევდა ეროვნულ დაძაბულობას მთელ კავკასიაში. რა უნდა ექნათ ვლადიკავკაზისთვის, რომელიც იმ დროს იყო დედაქალაქი ჩრდილოეთ ოსეთის, ინგუშეთის და სუნჟენსკის კაზაკების?

იოსებ სტალინმა შეაფასა ყველა დადებითი და უარყოფითი მხარე და მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ ქართველებისთვის არ მიეცა ჩრდილოეთ ოსეთი. სიმონ თაკოევმა შემდეგ შესთავაზა სამხრეთ ოსეთის მიერთება რუსეთის რესპუბლიკისთვის. ეთნიკურად ქართველი (თუმც შესაძლოა, ეს არის ოსური ფესვები), ჯუღაშვილი არ აპირებდა მშობლიური რესპუბლიკის მოცილებას.

ასე რომ, ჩრდილოეთ ოსეთი დარჩა რუსეთის შემადგენლობაში, ხოლო, სამხრეთი - საქართველოს ნაწილად. ორი რესპუბლიკა ერთი ხალხით პრაქტიკულად იზოლირებული იქნა ერთმანეთისგან. მრავალი წლის შემდეგ, ამგვარი დაყოფა კავკასიაში დიდ ომამდე მიგვიყვანს, რისი მოწმეც ყველა გავხდით. - წერს კავკასიელი ექსპერტი