დარწმუნებული ვარ, ბევრ თქვენგანს უყვარს საშინელებათა ფილმების ნახვა, ძილის წინ სტივენ კინგის შემზარავი რომანების კითხვა; ბევრს იტაცებს მიტოვებული, მოჩვენებებით სავსე სახლებისა და ძველი სასაფლაოების ხილვა. მაშინ ის, რაზეც ამ სტატიაში გიამბობთ, ნამდვილად აგაფორიაქებთ და შეგძრავთ. სუსტი და ფაქიზი ნერვების პატრონებს კი ვურჩევ თავი შეიკავონ მისი წაკითხვის და განსაკუთრებით ფოტოსურათების ნახვისაგან.

«Post-mortem» (ლათინურიდან ითარგმნება, როგორც "სიკვდილის შემდეგ") - ფოტოგრაფიის ჟანრია, რომელიც XIX საუკუნის ბოლოს წარმოიშვა ვიქტორიანულ ინგლისში. ზოგადად ეს მიმდინარეობა პორტრეტის ჟანრს მიეკუთვნება, თუმცა არსებობს ერთი საშინელი გარემოება-ფოტოებზე გამოსახულია მიცვალებულები, რომლებსაც ცოცხლების სახე აქვთ მიცემული.

ამ ვიდეოზე ნაჩვენებია ნაწყვეტი ფილმიდან "ფიფქია" (გადაღებული 2012 წელს პაბლო ბერხერის მიერ). ფრაგმენტში შესანიშნავადაა ნაჩვენები, თუ როგორ ხდებოდა სიკვდილსშემდგომი ფოტოსესიის გადაღება.

დღეს ეს ტრადიცია შეიძლება შემზარავად, სასტიკად და შიშისმომგვრელად მოგვეჩვენოს, მაგრამ აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ, თუ როგორ აზროვნებდნენ ადამიანები XIX - XX საუკუნეების მიჯნაზე. ფოტოგრაფია სულ ახალი ხელოვნება იყო და ადამიანების უმეტესობა მას როგორც საოცრებას, ისე აღიქვამდა. ყველაზე სუევერული ადამიანები თვლიდნენ, რომ ფოტოგადაღების პროცესი მოდელს სულის ნაწილს ართმევდა. ამ უცნაური ლოგიკის მიხედვით, თუ ადამიანს სიკვდილის შემდეგ ფოტოსურათს გადაუღებდნენ, მისი სულის ნაწილი აუცილებლად დარჩებოდა პორტრეტში: ეს იყო ერთადერთი დამამშვიდებელი გარემოება მგლოვიარე ახლობლებისათვის.

სიკვდილისშემდგომ გადაღებულ ფოტოსურათებზე უფრო ხშირად ბავშვები იყვნენ გამოსახულნი. ეს სულაც არაა გასაოცარი: ვიქტორიანულ ეპოქაში ბავშვთა სიკვდილიანობის მაჩვენებელი ძალიან მაღალი იყო და სწორედ ფოტოსურათი გახდა ერთადერთი სახსოვარი, რაც საყვარელი პირმშოს სიკვდილის შემდეგ მშობლებს რჩებოდათ. ბავშვებს იღებდნენ ანგელოზების კოსტიუმებში გამოწყობილს, დედის მკლავებში, საყვარელი სათამაშოების გარემოცვაში; ხშირად მათ მოხერხებულად აძლევდნენ დაძინებულის შესახედაობას.

ზრდასრულ ადამიანებს სიკვდილისშემდგომ ფოტოებზე გამოსახავდნენ მჯდომარე ამ მწოლიარე პოზებში. პოზების ფიქსაციისათვის გამოიყენებოდა სპეციალური შტატივები. იმისათვის, რომ სახისათვის ცოცხლის გამომეტყველება მიეცათ, დახუჭულ თვალის უპეებზე ხატავდნენ გახელილ თვალებს.

post-mortem-ში მომუშავე ყველა ფოტოგრაფისათვის მნიშვნელოვანი იყო სურათზე სიცოცხლის ილუზია შეექმნათ. ეს მათ საკმაოდ კარგად გამოსდიოდათ: ზოგიერთ სურათზე მიცვალებულის გარჩევა ცოცხალი ადამიანებისაგან ნამდვილად შეუძლებელია.

ზოგ მოუხერხებელ, არაპროფესიონალ ფოტოგრაფს ხანდახან ნამდვილი საშინელება გამოსდიოდა. გაუგებარია, მიცვალებულის საბრალო ახლობლებს როგორ ეძინათ ამ საშინელი ფოტოსურათის ყურების შემდეგ.

დროთა განმავლობაში post-mortem თანდათან გამარტივდა: ფოტოგრაფებმა დაიწყეს ჩვეულებრივი სურათების გადაღება მიცვალებულებისა, ხოლო პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ ეს საშინელი ხელოვნება ნელ-ნელა გაქრა. საინტერესოა, რა იქნებოდა, დღემდე რომ შემორჩენელიყო ეს ტრადიცია. სავსებით შესაძლებელია, დღეს პოპულარული ყოფილიყო სელფის გადაღება მიცვალებულებთან (თუმცა არსებობს ასეთი ერთეული შემთხვევებიც).