ხელისუფლების ცვლილების შემდეგ ხმაურიანი სკანდალებით, წესით ყველაზე „კულტურული „ უწყება, კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრო გამოირჩეოდა.
მინისტრის მოადგილეების პოსტისთვის ბრძოლა წესებითა და წესების გარეშე გაჩაღდა. სკანდალს გმირები თუ არა მთავარი მოქმედი პირები ნამდვილად ყავდა, ერთ-ერთი მათგანი კი აღიარებული ფოტოხელოვანი იური მეჩითოვი გახლდათ. როგორც თავად ამბობს, დღეს ამ თემაზე საუბარი აღარ სურს, რადგან მიაჩნია, რომ თემა იმდენად კომპლექსურია, უამრავი ტომები არ ეყოფა მის გამოძიებას. ამიტომ იური მეჩითოვთან საუბარს კულტურის მოღვაწეთა შორის და წინა ხელისუფლების დროს დაწყებულ დახარისხებაზე ვიწყებთ.

- ბატონო იური, „ნაციონალურმა მოძრაობამ", ხელოვანები მომხრეებად და მოწინააღმდეგეებად დაყო, ეს შეცდომა საკმაოდ ძვირად დაუჯდა, ახლაც გრძელდება ეს ტენდენცია?

- მართლაც ასე იყო, ზოგიერთი. ე.წ. კულტურის მუშაკი, ან როგორც თავად უწოდებდნენ შოუბიზნესის წევრები, ( ეს საერთოდ მიუღებელი ტერმინი ჩემთვის. ანუ გამოდის ეს ადამიანები ხელოვნებისგან შორს დგანან, ისინი ამბობენ რომ ფულს შოულობენ ამ საქმისგან და მათი გულის ნადები არ იყო კულტურა.) ამიტომ პირობითად ვთქვათ, ის ადამიანები, რომლებიც კულტურის სფეროში მუშაობდნენ, იყვნენ დაყოფილი იდეოლოგიური, ვიწრო პარტიული ნიშნით. „ნაციონალების" მომხრეებს „კარგ სასტავში" სვამდნენ, ამართინებდნენ შოუებს, დანარჩენები იყვნენ გარიყულები. ახლაც გრძელდება ეს ტენდენცია და გეტყვით რატომაც. როგორც ჩანს, იმ ხალხს, ვინც ასოცირებული იყო „ნაცმოძრაობასთან" რატომღაც გონიათ, რომ ეს ყველაფერი მოტრიალდება, თან ძალიან მალე. ისინი ერთმანეთს ამშვიდებენ ამით, მაგრამ როგორცვე მიხვდებიან, რომ "ნაციონალურმა მოძრაობამ" „ჩაყვინთა" სამარადჟამოდ, მაშინ დაუბრუნდებიან თავიანთ ადგილს. რადგან არანაირი იდეოლოგია მათ არ ამოძრავებთ, მათთვის პრიმიტიული ინტერესი, ანუ მატერიალური უზრუნველყოფა იყო მთავარი. ამიტომ როცა საბოლოოდ დარწმუნდებიან, ის ორგანიზაცია საიდანაც სარგებლობდნენ უპერსპექტივოა, ეს გაყოფა დამთავრდება. ისინი რეჟიმს ემსახურებოდნენ და ამას უფასებდა „ნაციონალური მოძრაობა", ახლაც მერია 700 კაცს ინახავს კიდევ, გაფორმებული ყავს სადღაც- სადღაც და ჯერჯერობით არ ძირავს. სწორედ ამას ჩივიან დღეს „ოცნების" მხარდამჭერები, როცა ამბობენ, მოვიყვანეთ ეს ხელისუფლება, ის კი ჩვენთვის არ ფიქრობსო და სწორედაც ჩივიან.

-ბატონო იური, საკმაოდ კრიტიკული ხართ, როგორც ვატყობ, იმ სახელისუფლო გუნდის მიმართ, რომლის წევრიც თავად ხართ...

- ასე ვერ ვიტყოდი, რომ ვარ გუნდის წევრი, მე ვარ უბრალო მუშაკი, კულტურის სამინისტროს ერთ-ერთი სფეროს სპეციალისტი. არავინ მზღუდავს თავისუფალ სიტყვაში. სხვათაშორის კულტურის სამინისტროში თავიდანვე გამოცხადდა, რომ ჩვენ იდეოლოგიურ კუთვნილებას არ ვაქცევთ ყურადღებას. მთავარია სამინისტროს პოლიტიკა სწორედ განახორციელოს და არა რომელიმე პარტიის, მითუმეტეს იმ პარტიის, რომელიც ხელისუფლებაში არ არის.

- მაგრამ თუ ეს ადამიანები, წლების მანძილზე ხმას არ იმაღლებდნენ კულტურის სამინისტროს არასწორი პოლიტიკის მიმართ, მათ პასუხი არ მოეთხოვებათ? სხვათაშორის მთავარ მონაპოვრად ბაგრატის აღდგენა დასახელდა, სწორედ იმ მუშაკების მიერ, რომლებიც დღესაც თანამდებობებზე არიან კულტურის სამინისტროში...

- ბაგრატი რთული თემაა საერთოდ, რადგან არ ვიცი რამდენად უნდოდა ერს ამის აღდგენა. არის კოლიზეუმი, არის ათენის პარფენონი და არავინ არ ფიქრობს მის აღდგენაზე. იმაზე. რომ მას პირველადი სახე დაუბრუნონ. ყოველ შემთხვევაში ასეთ რამეს ერთი ხელის მოსმით არავინ იზამს. იქ არავინ იტყოდა, მოდი სწრაფად გავაკეთოთ და 7 ნოემბრისთვის, ან „ნაციონალური მოძრაობის" დაბადების დღისთვის გავხსნათ. რაც შეეხება მუშაკებს, გააჩნია რა საფეხურზე ხარ. თუ ხარ ექსპერტი და გევალება დასკვნა, მაშინ დასკვნა უნდა იყოს დამყარებული, პროფესიულ მაღალ ხარისხზე, სინდისსა და ნამუსზე. ექსპერტმა არ უნდა მოიტყუოს და არ თქვას ის, რაც დღევანდელ ხელისუფალს მოეწონება და გაუხარდება. ამისთვის შეიძლება ადამიანმა სამსახურიც დატოვო და შეეწინააღმდეგო იდეის ავტორს. მაგრამ ეს არის ნორმალური მოვლენა, ნორმალურ საზოგადოებაში, სადაც არის ღირსება. როცა ადამიანი არ ამბობს, რომ კულტურის სამინისტროს წინ მდებარე სოკოები საშინელებაა, იუსტიციის სახლი, რომ ქვია, ასევე აბსოლუტური კატასტროფა რიყის „ტრუბები" ეს არის დანაშაული, პროფესიონალიზმზე, ხომ საერთოდ ზედმეტია საუბარი. ახლა ეს ყველაფერი აკიდებული აქვს სახელმწიფოს, წესით უნდა გაჩერებულიყო ეს პროექტები, მაგრამ ამიხსნეს, რომ იმდენ ადამიანთან, იმდენ უწყებასთან, წარმოებებთან არის ეს დაკავშირებული, გაცილებით იაფია, რომ გაგრძელდეს, მერე მოხდეს მისი დემონტაჟი და სხვა ტერიტორიაზე გადატანა, ვიდრე სულ გააჩერო. თვითონ კი ის ფაქტი, რომ რიყეზე ეს ურჩხული შენდება, როგორც თბილისელისთვის და როგორც ადამიანისთვის, რომელსაც ვიზუალთან რაღაც კავშირი აქვს (და ვიზუალთან ნამდვილად მაქვს კავშირი) არის კატასტროფა. მსოფლიოს ბევრ დედაქალაქში, ქალაქში ვყოფილვარ და იქ არავინ გაბედავს ქალაქის ისტორიული ცენტრი ასე დააუშნოვვოს.

-სხვათაშორის, რიყის კონტრარგუმენტად „ნაციონალებს" პრემიერის ბიზნესცენტრის შენობა მოჰყავთ...

- ეს არაა სწორი არგუმენტი, ისტორიული ნაწილისგან „მოტეხილია" ეს შენობა და ასე თვალში საცემი არაა, ხმალივით არ გეჭრება.

- ბატონო იური, არანაკლები ხმაური გამოიწვია, თქვენმა მოსაზრებამ, თითქოს უნდა ვიხმაროთ ტერიტორიული მთლიანობის ნაცვლად, სამშობლო. დამეთანხმეთ სამშობლო აბსტრაქტულია, ტერიტორიული მთლიანობა კი კონკრეტულ ტერიტორიას გულისხმობს...

- ტერიტორიული მთლიანობა არის წმინდა წყლის იურიდიული ტერმინი. ამიტომ ვერ ვიტყვით, რომ ჯარისკაცი ტერიტორიული მთლიანობისთვის დაეცა, შეიძლება დაეცეს სამშობლოსთვის. ამ ტერმინის ხმარებით გამოდის, რომ ჩვენ ვიბრძოდით, რაღაც ტერიტორიული მთლიანობისთვის, რომელიც არ არის სამშობლოს ნაწილი. ძალიან სერიოზული რაღაცეებია, ამ სიტყვებში იმალება ეშმაკი. შენ, რომ ამკვიდრებ ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენას, არ გულისხმობ იმ ხალხს, რომელიც არის შენი ნაწილი. ჩვენ უნდა გავამთლიანოთ სამშობლო და არა ტერიტორიული მთლიანობა, რადგან სამშობლო თავის თავში გულისხმობს ამ ტერმინს.

-თქვენ სიტყვებში, ბევრმა შესაძლოა რუსული ზრახვები დაინახა, სამშობლო საბჭოთა ტერმინთან გააიგივეს...

- (მაწყვეტინებს) იცით რაშია საქმე, ეს თემა ხელოვნურად ააგორეს, როდესაც მე დავინიშნე კულტურის მინისტრის მოადგილედ, ჩემთან მოვიდა ჟურნალისტი და შემეკითხა, რას ვფიქრობდი ოკუპაციის მუზეუმის დასახელებაზე, ჩემი პასუხი იყო ასეთი: „მე არ ვარ დიპლომატი, მაგრამ თუ ჩვენთვის ეს დასახელება გახდება დაბრკოლება ჩვენი სამშობლოს გამთლიანების გზაზე, მე შეველევი დასახელებას, იმისთვის რომ დიალოგი დაიწყოს და დასრულდეს ჩვენთვის სასიკეთოდ".

-გამოდის, არც რუსებს უნდა დავუძახოთ ოკუპანტი?

- მე თუ მკითხავთ აქაც შეცდომას ვუშვებთ, პოლიტიკურს და დიპლომატიურს, რადგან ვიკეტავთ ყველა გზას მოლაპარაკებისთვის და ეს მოლაპარაკება ჩვენ გვჭირდება და არა მათ. ეს არაა პრინციპულობა, ესაა სულელური ბოდვა, რომელსაც იმეორებს „ქართული ოცნებაც".
ამას ვამბობ ჩათვალეთ როგორც პოლიტოლოგი, 50 წელია პოლიტიკურ პროცესებს ვაკვირდები და მხოლოდ ფოტოგრაფია არაა ჩემი გატაცება. ამის თქმის საბაბს მაძლევს კიდევ ერთი რამ, მე 5 წლის წინ ვიყავი აფხაზეთში და მივხვდი, რომ მათთვის მიუღებელია ის მიდგომა, თითქოს ქართველები ვებრძოდით რუსეთს და არა მათ. სინამდვილეში კი აფხაზეთში არ არსებობს ოჯახი, სადაც ამ ომში დაღუპული არ იყოს. ამიტომ ჩვენ არასწორად ვუდგებით საკითხს.
რას გვაძლევს ტერმინი ოკუპაცია ამას უნდა შევხედოთ. კარგი დავარქვით ეს სახელი, მსოფლიოს რამდენიმე ქვეყანამ გაიმეორა. კაი, გავიხარეთ, ვიზეიმეთ, მერე???
მერე... გზა მითხარით?! ჩვენი მიზანი რა არის? ოკუპაცია დაერქვას და ხისტები ვიყოთ ამ საკითხში თუ გავამთლიანოთ სახელმწიფო?

- ნატოსკენ სწრაფვა ამ მიზანს არ ემსახურება?

- როდისმე ნატო შეგვპირდა, რომ ტერიტორიებს დაგვიბრუნებს? თუ სწორად მივუდგებით საკითხს, ნატო უნდა იყოს საშუალება და არა მიზანი. მაგრამ უკვე მიზნად იქცა მხოლოდ და სასაცილოა, რომ სამიათასწლიანი ერი ვამბობთ, სხვა მიზანი, გარდა ნატოში შესვლისა არ გვაქვს. სიტუაცია მსოფლიოში სწრაფად იცვლება, შეიძლება კონსტიტუციაში ჩაიწეროს, რომ რაღაც ერთ კურსს ირჩევ და სხვა არაფერი არ გაინტერესებს?! „ქართულმა ოცნებამაც" სისულელე გააკეთა, წამოეგნენ „ნაციონალების" ხაფანგზე, ეგონათ აღარ დაუძახებდნენ პრორუსებს, მაგრამ, ხომ ხედავთ რა ხდება?! მაინც ხომ არის ეს კამპანია, ატარებენ სულელურ მანიფესტაციას, რომ დაგმონ პრორუსული ხელისუფლება.
ჩვენთვის მთავარი უნდა იყოს დღეს საშუალებები, რაღაც ეტაპზე შესაძლოა ევროკავშირში შესვლა იყოს კარგი საშუალება, მაგრამ ხვალ, როცა სიტუაცია შეიცვლება მსოფლიოში, მაშინ სხვა საშუალება მოძებნო. იქნება ხვალ-ზეგ ჩინეთი აყალიბებს ისეთ კავშირს, რომ ყველაფრისგან გვიცავს, რა უარი ვთქვათ? რა უარი ვთქვათ, მხოლოდ იმიტომ რომ ჩვენ კონსტიტუციაში ჩავწერეთ ნატოსკენ სვლა? ყველაფერზე არ შეიძლება ფუი, ფუის ძახილი, რუსეთმა რომ შექმნას ევრაზიის კავშირი, გაიგე ჯერ რა არის, რა სარგებელი შეიძლება მოუტანოს ამან შენ ქვეყანას ეგება გაწყობს. რა, მონობას ნიშნავს ეს?

- საბჭოთა კავშირის დროსაც არ იყო მონობა?

- ნუ მაცინებთ! საბჭოთა კავშირში ჩვენ ვიყავით ერთ-ერთი რესპუბლიკა, შემადგენლი ნაწილი და ჩვენი თავის მონები ვერ ვიქნებოდით. არ შეიძლება ყველაფრის მხოლოდ შავ-თეთრად დანახვა. ერთი რამეს მკვეთრად ვაფიქსირებ, ქვეყანა უნდა გამოდიოდეს საკუთარი ინტერესებიდან, იქნება მისთვის ნატო კარგი უნდა წავიდეს ნატოს გზით, იქნება უკეთესი სხვა გზა, არ უნდა წავიდეთ ამ გზით? მაგრამ ჩვენ არ ვართ გლობალური ანალიზის უნარის მქონე ხალხი, უშიშროების საბჭო უნდა აკეთებდეს სწორედ ამას და არა იმას, როგორც გაჰკივიან : „ჩვენ ერთი გზა გვაქვს, ეს გზა დაფიქსირებულიაო"... სახელმწიფო უშიშროება ბევრი კომპონენტისგან შედგება და მთავარი არ უნდა იყოს შეეჯახო რუსეთს და თქვა, რომ რუსეთი ცუდია.
გასაგებია, რომ მოსახლეობის დიდმა ნაწილმა 5 წლის წინ დიდი უმრავლესობით ხმა ნატოსკენ საქართველოს სწრაფვას მისცა. ჯერ ერთი მოსახლეობის განწყობები შესაძლოა ახლა მკვეთრად შეცვლილიც იყოს. მეორე კიდევ - მერწმუნეთ, ბევრმა თბილისშიც და მითუმეტეს რეგიონებში არც კი იცის რა არის ნატო. შექმნეს საინფორმაციო ცენტრები, მაგრამ რეალურად ამან დიდად ვერ შეცვალა სურათი.
პოლიტიკა სხვა რაღაცაა, მანევრირების საშუალებაა, ახლა რომ ლაპარაკობენ, წივიან, კივიან, იძახიან „არ დავთმობთ ღირსებებს", ეს არაა პოლიტიკა, ეს არის „რიჟა ბაზარი", რომელიც პოლიტიკაში მიუღებელია. თუ სახელმწიფოს კეთილდღეობას სჭირდება, პირველმა პირმა პირად შეურაცხყოფასაც უნდა გაუძლოს და ქვეყანა სწორი კურსით წაიყვანოს. ღირსებაყრილები გავხდით ჩვენ 2008 წელს. რომ არ ყოფილიყო მსგავსი სულელური, უსინდისო პოლიტიკა, არ აღმოვჩნდებოდით ამ დღეში. ახლა საუბარი იმაზე ვინ დაიწყო ომი სასაცილოა, კარგად ვიცით ჩვენ ვინ დაიწყო ომი, კონკრეტულად საომარი მოქმედებები. გვინდა არ გვინდა უნდა ვაღიაროთ, რომ ეს გააკეათა ჩვენმა პრეზიდენტმა 7 აგვისტოს ღამის 12-ის ნახევარზე დაიწყო ქართული მხრიდან სარაკეტო იერიში და რუსის ჯარი მხოლოდ 3 საათის შემდეგ გადმოვიდა როკის გვირაბით ჩვენ ტერიტორიაზე. ეს დაფიქსირებულია ყველგან და ამაზე საუბარი როდემდე უნდა იყოს?! სხვა თემაა რატომ იყვნენ რუსები საზღვარზე მობილიზებული, ცხადია იცოდნენ რა მოხდებოდა... გასაგებია რომ რაღაც წინა პირობა იყო, სოფლები დაიბომბა, მაგრამ მე ველაპარაკე იმ ადამიანებს, რომლებიც ამ სოფლებში ცხოვრობდნენ. ისინი მიყვებოდნენ, რომ ვცხოვრობდით ნორმალურად, სახლებს ვაშენებდითო, არავინ არ ფიქრობდა ასეთ სისხლისღვრაზე.
თუ საშიშროება იყო მათთვის, უნდა გვეზრუნა, გაგვეყვანა იქიდან, აგვეტეხა განგაში... ანუ ამ უპერსპექტივო ომის გარდა სხვა გამოსავალიც იყო.
ამიტომ ცოტა გლობალურად უნდა ვიაზროვნოთ, კაცობრიობა შედის ძალიან საშიშ ფაზაში. პოლიტიკაში საერთოდ კარგი და მეგობარი არავინ არ არის და ასეთი პრიმიტიული აზროვნება რომ, ვთქვათ, ამერიკა კარგია და რუსეთი ცუდი არასერიოზულია. თუ ჭკვიანი ხარ რაღა თქმა უნდა უკეთესი გზა უნდა აირჩიო, უკეთესი შენი ქვეყნისთვის და არა მმართველი ელიტისათვის.

მაკა დეკანოსიძე

http://geotimes.ge