ადამიანი ცხოვრების გასამარტივებლად და შესაძლებლობის საზღვრების გასაფართოებლად, ყოველთვის იგონებს რაღაც ახალს. ზოგიერთ გამოგონებას ვერც კი ვამჩნევთ. თუმცა, ის მნიშვნელოვნად მოქმედებს ჩვენზე. მაგრამ, ჩვენს ცხოვრებაში არის ისეთი დიდი გამოგონებები, რომელიც ცივილიზაციას განვითარების შემდეგ დონეზე გადასვლაში ეხმარება...

აქ საუბარი სწორედ იმ აღმოჩენებზე და გამოგონებაზე გვექნება, რომელმაც კაცობრიობის განვითარების ისტორიაში წარუშლელი კვალი დატოვა და დღემდე მოგვიყვანა:

ზუსტად როდის გაკეთდა ეს მნიშვნელოვანი გამოგონება, საიდუმლოდ რჩება. ძველი ხელოსნები ნამდვილ სასწაულებს ახდენდნენ და ბორბალს მთლიანი ხის ნაჭრიდან აკეთებდნენ! ყველაზე ძველი ასეთი არტეფაქტი თანამედროვე სლოვენიის ტერიტორიაზეა აღმოჩენილი – ლიუბლიანიდან 20 კილომეტრის დაშორებით, იპოვეს ბორბალი, რომელიც, დაახლოებით, ძვ. წ. აღრ. 3350 წლით არის დათარიღებული.

ეს გამოგონება ჩვენს ერამდე, IV-II ათასწლეულში გაჩნდა. ამასთან, შუამდინარეთში, ეგვიპტესა და ინდოეთში, პრაქტიკულად, ერთდროულად. საინტერესოა, რომ პოტერის ბორბლის გამოგონება, სულაც არ იყო კავშირში ბორბლის გამოგონებასთან. პირველი ასეთი მოწყობილობა მექანიკური იყო, ფეხის კონსტრუქცია, ვერტიკალური ლილვის ზედა და ქვედა დისკებით, მოგვიანებით გაჩნდა.

ამ გამოგონებამ, ცივილიზაციის განვითარებას არანაკლებ მნიშვნელოვანი იმპულსი მისცა, ვიდრე ბორბლის და ახალი ტრანსპორტის გამოჩენამ. ჭურჭლის შექმნის პროცესის გამარტივებამ, მისი წარმოების ზრდა და მასზე ფასის შემცირება გამოიწვია, რამაც თავის მხრივ, ხელი შეუწყო ვაჭრობის განვითარებას.

ათასი წლის წინ, მესოპოტამიაში ჩვენი ცივილიზაციის უძველესი კერა შეიქმნა. ხოლო 5 ათასი წლის წინ, ამ რეგიონში, უკვე არსებობდა დიდი ქალაქები, მრავალრიცხოვანი მოსახლეობით. ქალაქებში გაჩნდა დამწერლობის პირველი ნიმუშებიც. მოგვიანებით კი, არაბული ციფრები და ანბანი.

კაცობრიობა, დიდი ხანის მანძილზე, ეძებდა მასალას, რომელზეც ინფორმაციის შენახვას შეძლებდა. დროთა განმავლობაში, გამოჩნდა პაპირუსი და პერგამენტი. მაგრამ ქაღალდი, რომელიც ჩვენთვის არის ცნობილი, ბევრად უფრო გვიან შეიქმნა.

ქაღალდის შექმნას ჩინელ ცაი ლუნს მიაწერენ, რომელმაც 105 წ. იმპერატორთან, ქაღალდის წარმოების ტექნოლოგიის გაუმჯობესების შესახებ, ანგარიში წარადგინა.

ამ გამოგონების სამშობლოდაც ჩინეთი ითვლება. ამ ქვეყანაში, ჯერ კიდევ I საუკუნეში, აქტიურად იყენებდნენ გოგირდს და სელიტრას სამკურნალო საშუალებების მოსამზადებლად. VII საუკუნეში, ამ ნივთიერებებით, ალქიმიკოსმა სუნ სი-მიაომ უკვდავების ელექსირის შექმნა სცადა, მაგრამ მისი ექსპერიმენტი დენთის შექმნით დასრულდა.

დენთის რეცეპტი არაბებმა ახლო აღმოსავლეთში ჩაიტანეს და მუსულმანებს, ევროპელი ჯვაროსნების წინააღმდეგ საბრძოლველად, მძლავრი იარაღი ჩაუგდეს ხელში. მოგვიანებით, ეს იდეა ევროპელებმა აიტაცეს და ცეცხლსასროლი იარაღი შექმნეს.

პირველი მანქანა, რომელიც მექანიზმი მოძრაობაში ორთქლს მოჰყავდა, XVII საუკუნით არის დათარიღებული. ის ფრანგმა მათემატიკოსმა და ფიზიკოსმა დენის პაპინმა (Denis Papin) 1690 წ. შექმნა.

ხოლო, 1712 წ. ტომას ნიუკომენის (Thomas Newcomen) მიერ შექმნილმა, ორთქლზე მომუშავე წყლის სატუმბმა, ადამიანი მძიმე ფიზიკური შრომისგან გაათავისუფლა და მსოფლიო ტექნიკურ რევოლუციამდე მიიყვანა: გაიხსნა ფაბრიკები და ქარხნები, მდინარეებზე და ზღვებში ორთქლმავლები გაჩნდა...

ჩვეულებრივ ელექტრო ნათურას, რომელიც დღეს ყოველი ჩვენგანის სახლში არის, შექმნის ძალიან მდიდარი ისტორია აქვს. მის შექმნაზე, ევროპის სხვადასხვა ქვეყანაში, არაერთი მეცნიერი მუშაობდა. მაგრამ ყველაზე წარმატებული ამერიკელი ტომას ედისონი (Thomas Alva Edison) აღმოჩნდა. მან 1879 წელს შექმნა ნათურა, რომელმაც 40 საათი უწყვეტ რეჟიმში იმუშავა.

XIX საუკუნის 70-იან წლებში შეიქმნა შიდა წვის ძრავა და გერმანელმა ინჟინრებმა შექმნეს ავტომობილი.

1903 წელს ამერიკელმა ძმებმა რაიტებმა (Wright) თვითმფრინავი შექმნეს, რომელმაც 3 მეტრ სიმაღლეზე 37 მეტრი გაიფრინა და 12 წამის შემდეგ მიწაზე დაეშვა. სრულყოფილი თვითმფრინავი, იმავე ძმებმა, 1906 წელს წარუდგინეს საზოგადოებას.

ტელეფონის გამომგონებლად ალექსანდრე ბელი (Alexander Graham Bell) ითვლება. მაგრამ, უნდა აღინიშნოს, რომ ამ აპარატის შექმნაზე, არაერთი მეცნიერი მუშაობდა. მაგრამ, სწორედ ბელი შევიდა ისტორიაში, მას შემდეგ, რაც 1876 წლის თებერვალში, ტელეფონის შექმნასთან დაკავშირებით, საპატენტო ბიუროში განცხადება შეიტანა.

საინტერესო ის არის, რომ იმავე დღეს, მსგავსი განცხადებით, ბიუროს, კიდევ ერთმა ამერიკელმა გამომგონებელმა, ილაიშა გრეიმ (Elisha Gray) მიმართა. როდესაც იმის გარკვევა დაიწყეს, თუ ვინ იყო პირველი, გამარჯვებული ბელი აღმოჩნდა, რომელმაც კონკურენტს განცხადების მიტანა, რამდენიმე საათით დაასწრო.

ინგლისელი მიკრობიოლოგის ალექსანდრე ფლემინგის (Alexander Fleming) გამოგონების მნიშვნელობა, კაცობრიობამ თავიდან ვერ გააცნობიერა. მაგრამ, უკვე 1945 წ. ფრანგული პრესა იტყობინებოდა, რომ მისმა გამოგონებამ, ქვეყნების გათავისუფლებისთვის და ფაშიზმთან ბრძოლის საქმეში, მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა.

პენიცილინმა, II მსოფლიო ომის დროს, მილიონობით ადამიანი გადაარჩინა. ხოლო, შემდგომ თაობებს, ცხოვრება ანტიბიოტიკების გარეშე, ვერ წარმოედგინათ.

ქსელს რამდენიმე გამომგონებელი ჰყავს. ყველას ჩამოთვლა გაჭირდებოდა, თუმცა, 2 მათგანი ნამდვილად უნდა დავასახელოთ: რობერტ ელიოტ კანი (Robert Elliot Kahn) და ვინტონ გრეი (Vinton Gray). მათ TCP/IP პროტოკოლი შექმნეს, რომელიც მონაცემთა გადაცემას დაედო საფუძვლად. ბევრი, ინტერნეტის შემქმნელებად, სწორედ მათ მიიჩნევს.

რა თქმა უნდა, არსებობდა ინტერნეტის წინამორბედი პროგრამები და ინტერნეტის დაბადების თარიღად 1983 წლის 1 იანვარი ითვლება. თუმცა, სრულფასოვანი გლობალური ქსელი გასული საუკუნის 90–იან წლებში შეიქმნა, როდესაც მილიონობით ინტერნეტმომხმარებელი ერთმა ქსელმა გააერთიანა. მაშინვე შეიქმნა პირველი ვებ-საიტი და ინტერნეტ პროვაიდერი.

დღეს ინტერნეტით სარგებლობა მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში შეიძლება, ცივილიზაციიდან დაშორებულ წერტილშიც კი.

ხელოვნური ინტელექტი უკვე ჩვენი არსებობის განუყოფელი ნაწილია. ის ჩვენს სმარტფონებში, ხმოვანი ასისტენტის სახით არის წარმოდგენილი, გარდა ამისა, ხელოვნური ინტელექტი გამოიყენება არაერთ სფეროში, მათ შორის, მონაცემთა ანალიზის რთულ სისტემებშიც კი.

არხის სხვა სიახლეები:

* აფრიკაში 200 000 წელზე მეტი ხნის ქალაქი აღმოაჩინეს

* 10 მითი ჩვენი პლანეტის შესახებ, რომელიც დიდი ხანია უარყოფილია

* ამ ფოტოებზე რა ხდება? – სახალისო სურათები, კონტექსტის გარეშე – 3

* ოსტეოპოროზის ნიშნები და მასთან ბრძოლის ეფექტური გზები