ინკების ინდიელმა ტომმა დააარსა საოცარი ცივილიზაცია, რომელიც არასოდეს წყვეტს თავისი შთამომავლების გაოცებას. უბრალოდ შეხედეთ პიზაკის ასტრონომიულ ობსერვატორიას, რომელშიც ინკები ზუსტად კოორდინირებდნენ თავიანთ საქმიანობას ციურ სხეულებთან. წარმოგიდგენთ საინტერესო ფაქტებს ამ საოცარი ხალხის კულტურისა და ცხოვრების შესახებ.

1. Განათლება

როდესაც ბავშვს ექვსი წელი უსრულდებოდა, ინკები მას „ნათლიას“ ჩუქნიდნენ, რომელიც უხუცესთა საბჭოს წევრი უნდა ყოფილიყო. ამის შემდეგ იმართებოდა ცერემონია, რომელშიც მას თმას და ფრჩხილებს აჭრიდნენვდა მშობლების მიერ არჩეულ სახელს არქმევდნენ. რაც შეეხება განათლებას, ის საზოგადოებაში პოზიციის მიხედვით იძლეოდა. განათლების სისტემა ოთხწლიან განათლებაზე იყო დაფუძნებული. პირველ წელს შეისწავლებოდა კეჩუა ენა, მეორეში - ხალხის ღვთაებრივი წარმომავლობა, მესამე წელს კვიპუს (კვანძის წერა) გამოყენება, მეოთხე წელს კი ისტორიასა და მორალურ სტანდარტებში არკვევდნენ.

2. ორსული ინკი ქალები იცავდნენ ბევრ წესებს

მათ არ აძლევდნენ უფლებას ენახათ ავადმყოფი, დაშავებული ან გარდაცვლილი, რადგან ამას შეეძლო გამოეწვია, როგორც ფიქრობდნენ, მათი შვილის სიგამხდრე ან სიმახინჯე. მათ არ აძლევდნენ მზისკენ ზურგის შექცევის უფლებას, ითვლებოდა, რომ ამან შეიძლება გამოიწვიოს ესვ წვევდა მძიმე მშობიარობას. შვილებს ძუძუთი კვებავდნენ, ფორმულებიც კი ჰქონდათ, რომლებიც ტრადიციის მიხედვით რძის გამომუშავებას ზრდიდნენ. ზოგიერთი ვარიანტი მოიცავდა ტკბილი კარტოფილის ფოთლების, შოკოლადის თხილის სმუზის და სხვას. თუ ქალი ტყუპებს აჩენდა, ის ქუჩებში ყვავილების გვირგვინით გამოჰყავდათ და გრანდიოზული ზეიმი იმართებოდა, რადგან მას დიდი ნაყოფიერების ქალად თვლიდნენ.

3. ზრდასრულ ასაკში შესვლის რიტუალი ბიჭებისთვის

ამ ცივილიზაციას ჰქონდა რიტუალები, რომლებიც აღნიშნავდა ახალგაზრდის ზრდასრულ ასაკში გადასვლას და ისინი შედგებოდა, კერძოდ, ძალის, გამბედაობისა და ოსტატობის ტესტებისგან. დამტკიცების შემდეგ ტარდებოდა ცერემონია, სადაც ისინი იღებდნენ "ვარაჩიკუის", რაც ნიშნავს "სამოსელს", ერთგვარ საცვლებს. ქალებს მსგავსი არაფერი ეცვათ.

4. კვება

ინკების დიეტა ეფუძნებოდა კარტოფილს, სიმინდს და მარცვლეულს. ყველაზე ხშირად ზღვის გოჭის ხორცს რეგულარულად ჭამდნენ. ყველაზე გავრცელებული კერძები იყო სუპები და მოშუშული ხორცი, ტრადიციული ანდების საკვები. ხილი და ბოსტნეული, რომლებიც უფრო დაბალ სიმაღლეზე იზრდება, დიეტაში ცოტა მოგვიანებით შევიდა.

5. მშენებლობა

ინკების იმპერიამ ძალიან კარგად იცოდა, როგორ აეშენებინა ისე, რომ შენობებს გაეძლო დამანგრეველი მიწისძვრებისთვის, რის გამოც ბევრი ხელუხლებელი შენობაა დღემდე შემორჩენილი. შენობებს ჰქონდათ მრავალი გეომეტრიული მახასიათებელი, რომლებიც საგულდაგულოდ იყო დაგეგმილი, რათა დახმარებოდა სტრუქტურის სტაბილურობას როგორც მცირე, ისე ხანგრძლივ მიწისძვრების დროს. მაგრამ ინკების ყველაზე გასაოცარი საინჟინრო მიღწევა იყო ის, რომ ისინი მჭიდროდ აერთებდნენ თავიანთ სამშენებლო ბლოკებს, მაგრამ ამავე დროს ისინი ისე იყო დაყენებული, რომ მიწისძვრის დროს არ ტყდებოდა.

6. დამწერლობა

ქიპუ უყო ერთი ჩვეულებრივი თოკი, რომელზეც სხვა თოკებსაც აბამდნენ, მათი რაოდენობა არაფრით არ იყო შეზღუდული, გარდა ალბათ იმ ინფორმაციის მოცულობის მიხედვით, რისი გადმოცემაც მათ სურდათ. სხვა საკითხებთან ერთად, ძაფების ფერმაც დიდი როლი ითამაშა. სხვადასხვა სახის კვანძებს, სხვადასხვა ტიპის ძაფებს "კიპუკამაჯოკის" ოსტატურ ხელებში, როგორც "ქრონიკებს" უწოდებდნენ. კვანძის წერის შემდეგ, შეეძლო უზარმაზარი ინფორმაციის შენახვა. ამ გზით ყველა ინფორმაცია გროვდებოდა იმპერიის ყველა კუთხიდან და პირდაპირ იმპერატორს გადასცემდა. მაგრამ აქამდე ვერც ერთმა თანამედროვე მეცნიერმა და ისტორიკოსმა ვერ შეძლო “ქიპუს" წაკითხვა და კვანძების ენის ამოხსნა.


7. ღონისძიებებში მონაწილეობდა გარდაცვლილი მმართველიც


როდესაც ინკების მმართველი გარდაიცვლებოდა, ის საგულდაგულოდ მუმიფიცირებული იყო, ამით ის მარადიულად იქნებოდა დაცული. ეს იმიტომ, რომ მმართველები მზის შვილებად ითვლებოდნენ. ამ მუმიებს ეცვათ ბრწყინვალე ტანსაცმელი და ასევე ოქრო. დაკრძალვის რიტუალების შემდეგ მონარქი იმ სასახლეში გადაჰყავდათ, რომელშიც ის ცხოვრობდა და მის მოსავლელად მსახურსაც კი იყვანდნენ. ითვლებოდა, რომ ეს უზრუნველყოფდა უხვი მოსავალს და პირუტყვის ნაყოფიერებას. ჩვეულებრივ, მუმიები რჩებოდნენ თავიანთ ადგილებზე, მაგრამ ზოგჯერ ისინი სხვადასხვა მნიშვნელოვან ცერემონიებზე მოჰყავდათ.