მონობა, ამერიკის ერთ-ერთი უდიდესი ტრაგედია და სირცხვილია, მან გამოიწვია განუზომელი ტანჯვა და სიცოცხლის მოსპობა. დასჯის მეთოდებიც კი სასტიკი და “ორიგინალური" ჰქონდათ.

1. გამათრახება

ამერიკაში მონებს, მათ შორის ორსულ ქალებსა და ბავშვებს, ხშირად სცემდნენ დასასჯელად. გორდონის ცნობილ ფოტოზე ჩანს მონა, რომელსაც ზურგზე კანი ცემისგან გამოწვეული ნაწიბურებით აქვს სავსე.

თუმცა, ეს არ იყო საკმარისი ზოგიერთი მონათმფლობელისთვის. როცა მათი მონების ჭრილობები შეხორცებას იწყებდნენ, ისევ სასჯელის სახით იარებს ხსნიდნენ და წითელ წიწაკას ან ან სკიპიდარს აყრიდნენ. არსებობს იმის მტკიცებულებაც კი, რომ ერთ-ერთმა პლანტაციის მფლობელმა აგური და კენჭებიმტვერად დაამტვრია, შეურია ქონი და ეს ნარევი მონის ჭრილობებში შეაზილა...

2. დასახიჩრება

მონებს ხშირად აიძულებდნენ ემუშავათ უკიდურესად მძიმე ფიზიკურ პირობებში, განსაკუთრებით მინდვრებში ან ბამბის პლანტაციებში. სხვა მონები მუშაობდნენ თავიანთი ბატონების სახლებში და მოსალოდნელია, რომ იყვნენ „მოვლილები“ და „სუფთები“. ამ მონებს ხშირად უფრო ღია კანი ჰქონდათ და უფრო განათლებულები იყვნენ.

ნებისმიერ შემთხვევაში, გონივრული იქნებოდა მონების ჯანმრთელობაზე ზრუნვა, რათა მათ თავიანთი მოვალეობები შეესრულებინათ. თუმცა, ეს შორს იყო რეალობისგან.

მფლობელები ხშირად უბრძანებდნენ მათ დასახიჩრებას, განსაკუთრებით იმ შემთხვევებში, როდესაც მონებს შორის ჩხუბი იყო ან თუ ისინი ცდილობდნენ გაქცევას. ხანდახან ეს იყო ყურის მოჭრა ან კანის ნაწილის მოჭრა, სხვა შემთხვევებში, დამნაშავეებს ჰქონდათ კიდურების ამპუტაცია, თვალების ამოკვეთა, ბარძაყის მოკვეთა და კასტრირებაც კი. გამონაკლისი არ ყოფილა არც მამაკაცებისთვის და არც ქალებისთვის.

ხშირ შემთხვევაში დაზარალებულებს სამედიცინო დახმარება არ ჰქონდათ. ზოგი ინფექციით, სისხლის დაკარგვით და სხვა გართულებებით კვდებოდა.

3. დაღის დადება

მონებს ხშირად დაღავდნენ ცხელი ლითონის ღეროების გამოყენებით. ეს წამებები ჩვეულებრივ გამოიყენებოდა საკუთრების აღსანიშნავად. ეს იყო ერთგვარი ბრენდინგი.

მსხვილი კომპანიები ხშირად დაღავდნენ თავიანთ მონებს, რათა მათი იდენტიფიცირება და მათი მოტაცების შემთხვევაში გაყიდვა თავიდან აეცილებინათ.

ლუიზიანაში მონებს გაქცევის სასჯელად ასვამდნენ დაღს. ხშირად მონას სახეზე წარწერა ან სხვა საიდენტიფიკაციო ნიშანი “ენიჭებოდა".

4. ცოცხლად “შებოლვა"

საბოლოოდ, სხვადასხვა მონათმფლობელურმა სახელმწიფოებმა მიიღეს კანონები მონების შენარჩუნების, კეთილდღეობისა და უფლებების შესახებ. თეორიულად, ამან მონებს გარკვეული დაცვა მისცა თეორიულად ტირანიისა და ძალადობისგან. სინამდვილეში ეს კანონები იშვიათად გამოიყენებოდა. ზოგიერთი დოკუმენტი აღწერს, თუ როგორ გახდა დასჯის და ძალადობის სხვადასხვა მეთოდი კიდევ უფრო პოპულარული სხვადასხვა შტატში.

ერთმა გაქცეულმა მონამ აღწერა ჩვეულებრივი პრაქტიკა ვირჯინიაში. მან მოყვა მფლობელის შესახებ, რომელმაც თავისი მონები შებოჭა და სცემა შესაბოლ ოთახში, შემდეგ მან თამბაქოს ღეროებს ცეცხლი წაუკიდა, რათა მონებს კვამლი შეესუნთქათ და შემდგომ სასჯელად კვამლით მოწამლულიყვნენ.

5. დიდი კასრები

მოსეი როპერი იყო შავკანიანი მონის ვაჟი, რომელიც დაორსულდა მისი ინგლისელი ბატონისგან. ამრიგად, მოსეს მამაც იყო მისი მფლობელი. მას შემდეგ, რაც მან თავი დააღწია მონობას, დაწერა წიგნი თავისი ცხოვრების შესახებ, სადაც დეტალურად იყო აღწერილი სხვადასხვა წამება და დამცირება, რასაც მონები განიცდიდნენ ამერიკაში.

მოსეიმ ისაუბრა იმ სიამოვნებაზე, რომელსაც ზოგიერთი მფლობელი ღებულობდა ფიზიკური დასჯისგან. მან აღწერა მეპატრონე, რომელიც ლურსმნებს აჭედებდა დიდ კასრში ისე, რომ მათი წვეტები შიგნიდან ჩანდა. ამის შემდეგ მონებს სვამდა შიგნით, კასრებს გრძელ, ციცაბო ბორცვებიდან აგორებდა და ამას მსახურებს და მონებს აყურებინებდა.

6. დაწვა

ჰარიეტ იაკობსიც გადაურჩა მონობას და დაწერა წიგნი თავისი ცხოვრების შესახებ. მან აღწერა, რომ იმყოფებოდა მამაკაცის მფლობელობაში, რომელიც რეგულარულად ახორციელებდა მას სექსუალურ შევიწროებას, მიუხედავად მისი მეუღლის პროტესტისა. მისგან თავის დასაღწევად ჰარიეტი შვიდი წლის განმავლობაში იმალებოდა ბებიის სახლის სხვენში, სანამ ინგლისში გაიქცეოდა.

კიდევ ერთ საშინელ ამბავში ჰარიეტმა ახსენა მონათმფლობელი, რომელიც მეზობლად ცხოვრობდა. მას ასობით მონა ჰყავდა. მისი საყვარელი სასჯელი იყო მონების ჩამოკიდება მიწასთან, ზემოდან კი ცეცხლს ანთებდა და ღორის ცხიმიან ნაჭერს წვავდა. დამწვარი ცხიმი მონების შიშველ კანზე წვეთავდა.

7. “ჩამოქვეითება" და გაყიდვა

მიუხედავად იმისა, რომ ამ ტიპის სასჯელი შეიძლება ნაკლებად მნიშვნელოვანი ჩანდეს, ვიდრე აქ აღწერილი წინა საშინელებები, ის აჩვენებს მონის სიცოცხლისა და სიკვდილის უმნიშვნელოობას. ჯორჯ ვაშინგტონი განთქმული იყო, როგორც მონების ტანჯვისა და სხვა ფიზიკური დასჯის მომხრე. მან ასევე მხარი დაუჭირა მონების დაქვეითებას, რომლებიც საკმარისად არ მუშაობდნენ და მათ გაყიდვას, თუ ისინი ცდილობდნენ გაქცევას.

ბევრი მონა, რომლებიც მუშაობდნენ უფრო მარტივ პირობებში, მაგალითად, თავიანთი ბატონების სახლში ან მაღაზიებში, შეიძლება დაექვეითებინათ და გაეგზავნათ მინდვრებში. ამან, რა თქმა უნდა, გამოიწვია უარესი ფიზიკური მდგომარეობა და უფრო მკაცრი და სასტიკი მოპყრობა მფლობელებისა და ზედამხედველების მხრიდან. უარეს შემთხვევაში, მონები შეიძლებოდა იაფად მიეყიდათ მფლობელებზე, რომლებიც ცნობილი იყვნენ, , რომ ცუდად ეპყრობოდნენ მონებს და შესაძლოა მოეკლათ კიდეც.

8. საჯაროდ დაწვა

სასჯელი ხშირად საჯარო იყო. სხვა მონებს აიძულებდნენ ეყურებინათ, როგორ აწამებდნენ სხვა მონებს, ეს იყო ერთგვარი გაფრთხილება, რომ „კარგად მოქცეულიყვნენ“. დროდადრო სხვა მფლობელები თუ სტუმრები მეზობელი ქალაქებიდან მოდიოდნენ წამების გასართობად ყურებისთვის. მონობის გაუქმების შემდეგ, საჯარო ლინჩი და ჩამოხრჩობა გაგრძელდა მე-20 საუკუნემდე.

დასჯის ერთ-ერთი ყველაზე საშინელი მეთოდი იყო საჯარო დაწვა. მონებს ან ძელზე ან ცეცხლზე აკრავდნენ. ზოგიერთი კვამლის ჩასუნთქვის შედეგად გონებას კარგავდა, სანამ ცეცხლი მათი სხეულების დაწვას დაიწყებდა. მაგრამ ბევრს ტანჯავდა ალები, სანამ საბოლოოდ მოკვდებოდა.

9. იძულებითი მშობიარობა

მონები ხშირად ექვემდებარებოდნენ სერიოზულ სექსუალურ შევიწროებას და ძალადობას, მათ შორის გაუპატიურებას. და არ არსებობდა კანონი ამის თავიდან ასაცილებლად.

ქალები, რომლებიც დაორსულდნენ ასეთი ძალადობის შედეგად, იშვიათად იღებდნენ რაიმე სამედიცინო დახმარებას ან სპეციალურ მკურნალობას. პირიქით, მათი ბატონის ცოლები ძალადობდნენ მათზე. მამაკაც მონებს ასევე მსგავსად ეპყრობოდნენ და აიძულებდნენ სხვადასხვა ქალთან სექსს.

შეერთებული შტატების მონების იმპორტის საწინააღმდეგო კანონის მიღების შემდეგ, რომელიც ძალაში შევიდა 1808 წელს, სამხრეთში მონების დეფიციტი იყო. გაიზარდა მონების შიდა ბაზარი, გაიზარდა მოთხოვნა შავკანიანებზე. შედეგად, მონებს ხშირად ყიდულობდნენ და ყიდდნენ მათი ნაყოფიერების მიხედვით. მათ აიძულებდნენ სხვა მონებთან ჰქონოდათ სექსი, რათა მეტი შვილი ჰყოლოდათ.