მაყურებელზე შთაბეჭდილების მოხდენის მიზნით, რეჟისორები ხშირად უსვამენ ხაზს რომანტიულ ისტორიას ან რაიმე თითიდან გამოწოვილ პრობლემას მეტი დრამისთვის. მაშინაც კი, თუკი საქმე რეალურ მოვლენებზე დაფუძნებულ ისტორიულ ფილმებს ეხება, ხშირად ესა თუ ის სცენები გამოგონილია ხოლმე:
1. გოგონა მარგალიტის საყურით- 2003
ძნელია ავთენტურობაზე საუბარი, როცა საქმე ეხება მე-17 საუკუნის ღარიბ ჰოლანდიელ მხატვარს. ფირზე გვიჩვენეს იან ვერმეერისა და მისი მოდელის ურთიერთობის ყველაზე რომანტიული და ამავე დროს ყველაზე დაუჯერებელი ისტორია. სინამდვილეში, ხელოვნებათმცოდნეების აბსოლუტური უმრავლესობა თვლის, რომ გოგონა მხატვრის ქალიშვილია და არა მისი მსახური. ასე რომ, მათ რომანტიკა არ ჰქონიათ.
ტილოზე გამოსახული გოგონა დაახლოებით 12-15 წლისაა, ისევე როგორც ვერმეერის ქალიშვილები. მისი ნახატების თითქმის ყველა სხვა გმირი მისი ნათესავები არიან, რადგან მას არ შეეძლო მოდელებისთვის გადახდა. გარდა ამისა, ისტორიკოსები მხატვარს იცნობენ, როგორც მოსიყვარულე მამას და ქმარს და არა მოახლეებთან ინტრიგების მოყვარულს. იმისთვის, რომ ეს რომანი ეჩვენებინათ და მაყურებლის რისხვა არ მოექციათ, კინორეჟისორებმა 19 წლის სკარლეტ იოჰანსონი წაიყვანეს და მის პერსონაჟს 16 წელი მისცეს. სხვათა შორის, არის პორტრეტი, რომელიც ითვლება მარგალიტის საყურე გოგონას ვარიანტად ან ასლად. იგი დაიწერა იმავე წლებში, მაგრამ გმირი უფრო ახალგაზრდად გამოიყურება.
2. გლადიატორი- 2000
ფილმმა დამსახურებულად მიიღო 5 ოსკარი, მაგრამ შემქმნელებმა საკმაოდ შეცვალეს ისტორიული რეალობა. თავიდან რეჟისორ რიდლი სკოტს სურდა მოვლენები რაც შეიძლება რეალისტრად ეჩვენებინა და კონსულტაციებისთვის ისტორიკოსებიც კი დაიქირავა, მაგრამ ამ პროცესში მან უპირატესობა სანახაობას და სიუჟეტის სიმკვეთრეს მიანიჭა. ისტორიკოსთა გრძნობები შეურაცხყოფილი იყო: ერთმა თავი დაანება, მეორემ კი უარი თქვა კრედიტებში მისი სახელის მოხსენიებაზე. სურათის უზუსტობები დიდხანს შეიძლება ჩამოვთვალოთ, ამიტომ დავასახელებთ მხოლოდ ყველაზე შესამჩნევს.
-მარკუს ავრელიუსი გარდაიცვალა ჭირით და არა კომოდუსის ხელით.
-ავრელიუსი არ ცდილობდა რომის იმპერიის რესპუბლიკად გადაქცევას და არ იყო კომოდუსის იდეოლოგიური მოწინააღმდეგე. პირიქით, მასთან ერთად მართავდა.
-კომოდუსი დაეცა არა არენაზე, არამედ მისი მასწავლებლის ნარცისის ხელით.
-კომოდუსის მეფობის დასასრული სულაც არ იყო რომაელთა ბედნიერი კეთილდღეობის დასაწყისი. მან გამოიწვია ძალადობრივი ბრძოლა ძალაუფლებისთვის.
3. კიდევ ერთი ბოლეინების გვარიდან- 2008
მაყურებელმა თბილად მიიღო ფირი, მაგრამ კრიტიკოსები და ისტორიკოსები უკმაყოფილონი იყვნენ. მერი გამოსახული იყო როგორც მორცხვი გოგონა, თუმცა ცხოვრებაში, ჰენრისთან ურთიერთობის დაწყების დროს, მას დიდი ხნის განმავლობაში ჰქონდა რომანი ფრენსის I-თან. ამავდროულად, ანა მიზანდასახულ, ორპირ ქალად აქციეს, ხოლო ჰენრი გულკეთილი სულელი გამოიყვანეს, თუმცა სინამდვილეში ეს ასე არ იყო. სხვათა შორის, მერი რეალურად ანაზე უფროსი იყო.
კოსტიუმები ასევე არ გამოირჩეოდა ავთენტურობით. კაპიშონები, რომლებიც შექმნილი იყო გოგოების თმის დასამალად, ფილმში არ ასრულებდა თავის საქმეს. ანას სამოსის მწვანე ფერი ფიქციაა, რადგან ტიუდორების ეპოქაში მისი მიღება არც ისე ადვილი იყო და შედეგიც ძალიან არასტაბილური აღმოჩნდა. მაგრამ მთავარი უზუსტობა გოგონების კაბების სილუეტია. როგორც ჩანს, ის კოპირებულია მე-19 საუკუნის კოსტიუმებიდან და არა მე-16, როცა მოდაში იყო ფართინგეილი.
4. აპოკალიფსი- 2006
ფილმში ნაჩვენებია მაიას ცივილიზაციის დაცემა ესპანელი დამპყრობლების მოსვლამდე. ნახატში აღწერილია ამ ხალხის სისასტიკე და ველური ტრადიციები, რომ შეიძლება ჩანდეს, რომ მისი დაპყრობის დრო ნამდვილად იყო. თუმცა, ისტორიკოსები და არქეოლოგები საერთოდ არ ეთანხმებიან მაიას ამ გამოსახვას. ხალხის უარყოფითი თვისებები ძალიან გაზვიადებულია, პოზიტიური კი საერთოდ არ არის ნახსენები. თანამედროვე მაიას თემები კი ჩიოდნენ, რომ მათ წინაპრებს წარმოადგენდნენ როგორც სისხლისმსმელ ველურებს, ხოლო ესპანელი დამპყრობლები მხსნელებად არიან მოვლენილები.
5. მარია ანტუანეტა- 2006
პირველი, რაც სოფია კოპოლას ფილმში იპყრობს ყურადღებას, არის პერსონაჟების უკიდურესად ნათელი, მკვეთრი ფერის სამოსი, მათ შორის თავად მარია ანტუანეტასიც. ზოგიერთმა ფრანგმა კრიტიკოსმა დიდი სიამოვნებით არ მიიღო ფილმი თავისი ყოფილი დედოფლის შესახებ. ასეთი სამოსი სხვა არაფერია, თუ არა ფიქცია, რადგან მის დროს ასეთი ფერები უბრალოდ არ არსებობდა. სიუჟეტი დამახინჯებულია თავისუფალი დეტალებით. მთავარი გმირის პერსონაჟიც კი უცნაურად არის ნაჩვენები: სინამდვილეში ის 33 წლამდე უსაქმურ ცხოვრებას არ ეწეოდა. ამ შენიშვნებზე რეჟისორმა აღნიშნა, რომ მას ნამდვილი დედოფლის ჩვენება სურდა და არა მითიური გამოსახულების.
6. მამაცი გული- 1995
თავისუფლებისთვის მებრძოლის, უილიამ უოლასის თავგადასავლების შესახებ ფილმი ისტორიულად ყველაზე არაზუსტი სურათების სიაშიც კი მოხვდა. კილტები და სახის საღებავი ანაქრონიზმებია; მთავარი გმირის წარმოშობა და მისი რომანი მეფის მეუღლე იზაბელასთან ფიქციაა. იმ დროს ის დაახლოებით სამი წლის იყო. თუმცა, მელ გიბსონი აღიარებს ყველა ამ ხარვეზს, მაგრამ ამ ინტერპრეტაციას უფრო „კინემატოგრაფიულად დამაჯერებლად“ მიიჩნევს. და ძნელია მასთან კამათი, რადგან მაყურებელი აღფრთოვანებულია ფილმით.
7. ჯეინ ოსტინი- 2007
სინამდვილეში, ჩვენ არ გვაქვს საფუძველი ვირწმუნოთ, რომ რეალურ ცხოვრებაში ჯეინ ოსტინს და ტომ ლეფროის რომანი ჰქონდათ. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მათ რაიმე სხვა აკავშირებდათ, გარდა ნაცნობისა და რამდენიმე სამეჯლისო საღამოსი, რომლებზეც ისინი ერთად ცეკვავდნენ. ფილმის სიუჟეტის საწინააღმდეგოდ, ჯეინმა წერა დაიწყო მანამ, სანამ ტომს შეხვდებოდა. ბოლო წლებში კი ძმისშვილს უთხრა, რომ ეს მხოლოდ ახალგაზრდული სიყვარული იყო. თუმცა, სურათის ყველაზე აშკარა ფიქცია არის დასასრული, რომელშიც ჯეინი ხვდება ტომს 1840-იან წლებში: ქალი იმ დროისთვის ცოცხალი აღარ იყო.
8. სტივენ ჰოკინგის სამყარო- 2014
მსგავსი ფილმების შემქმნელები მიდრეკილნი არიან ფაქტების გარკვევისადმი, მაგრამ ამ ფილმში სტივენისა და მისი მეუღლის ჯეინის ისტორია ნამდვილად არაა ნამდვილი ფაქტებით აღწერილი.
-ჯეინმა მომავალი ქმრის პროგრესირებადი ავადმყოფობის შესახებ ურთიერთობის დაწყებამდეც იცოდა.
-მათი განსხვავებული შეხედულებები სამყაროზე ჩხუბისა და განაწყენების მიზეზი გახდა და არა საყვარელი კამათი, როგორც ეს ფილმებშია ნაჩვენები.
-ჯეინს ფრენის უმიზეზოდ არ ეშინია. სინამდვილეში მას გაუჭირდა თვითმფრინავში ქმარ-შვილზე პასუხისმგებლობის გამო, რაც საბოლოოდ ფობიაში გადაიზარდა.
-მათი დაშორება აჩვენეს, მშვიდი საუბარით ორ ადამიანს შორის, რომლებსაც ერთმანეთის ესმით. თუმცა, ისინი სკანდალით დაშორდნენ: ეს იყო ხანგრძლივი და მტკივნეული პროცესი ორივე მხარისთვის.
9. გადარჩენილი- 2015
მათთვის, ვინც აცნობიერებს, რა ძლიერი მოწინააღმდეგეა დათვი ბრძოლაში და არ სჯერა ამ ფილმის, კარგი ამბავია. არ არსებობს არანაირი მტკიცებულება იმისა, რომ მონადირე ჰიუ გლასი შეხვდა დათვს. ამის შესახებ პირველი ხსენება გამოჩნდა ლიტერატურულ ჟურნალში და, სავარაუდოდ, ის გამოიგონეს. ეპიზოდი ცხენის ტყავით გათბობის მცდელობის შესახებ, დიდი ალბათობით, ასევე ტყუილია, რადგან მოქმედება ზაფხულში დაიწყო და 6 კვირა გაგრძელდა.
შემქმნელები ცდილობდნენ შთაბეჭდილების მოხდენას მაყურებელზე. მაგალითად, გლასმა გაიარა 80 მილი და არა 200; მას არ ჰყავდა ვაჟი, რომლისთვისაც შურისძიების მიზნით წავიდა და არ არსებობს იმის მტკიცებულება, რომ მას ცოლი ჰყავდა - ძირძველი ამერიკელი. ასე რომ, შურისძიების მთელი ამბავი მოგონილია და გლასმა აპატია ფიცჯერალდს და ბრიჯერს, როდესაც მან შეძლო დაწევა.
10. ოქროს საუკუნე
დრამამ დამსახურებულად მოიპოვა ოსკარი კოსტიუმებისთვის, მაგრამ ეს არ არის ისტორიული ფილმი, არამედ უბრალოდ გასართობია. მრავალი სხვა უზუსტობის გარდა, არის ერთი მთავარი - სურათზე რომანტიკული ხაზის გამოჩენა. იმის გამო, რომ ელიზაბეტ I არასოდეს დაქორწინებულა და შვილები არ ჰყოლია, მრავალი ზღაპარი მის სასიყვარულო ურთიერთობებზე გაჩნდა კულტურაში, თუმცა რეალურ ცხოვრებაში მან მათზე უარი თქვა.
მათ შორის უოლტერ რალეის ისტორია, რომელმაც ვითომ გული გაუტეხა ელიზაბეთს. სინამდვილეში ეს ფიქციაა და მმართველმა ციხეში იმიტომ არ ჩასვა, რომ მის ნაცვლად ბესი შეუყვარდა. ფაქტია, რომ იმ დღეებში ქორწინება და სამეფო სახლის დიდებულთა შვილების დაბადება მკაცრად კონტროლდებოდა მონარქის მიერ და მან გადაწყვიტა, ვისთან კავშირი იქნებოდა მომგებიანი და ვისთან არა. დედოფლის ნების იგნორირება, ფარულად შეხვედრა და მით უმეტეს დაორსულება დანაშაულად ითვლებოდა.
