ირანი საოცარი ქვეყანაა ნათელი ტრადიციებით, რომელიც ხიბლავს ტურისტებს და იპყრობს ეთნოგრაფების ყურადღებას. ამ ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო კულტურული ფენომენი ქალის ირანული მოსასხამია. ესაა ტანსაცმლის ტრადიციული სახეობა. რისთვის ატარებენ მას?
დაუყოვნებლივ უნდა აღინიშნოს, რომ სახელი "ბურკა" გამოიყენება ინგლისურენოვან წყაროებში. თავად ირანელები ამ ტიპის ქალის სამოსს რუბანდს, ნეკაბ-ეს ან ჩაშმბანდს უწოდებენ. ირანული ბურკა არის ქალის გარდერობის ნაჭერი, რომელიც შეგიძლიათ ნახოთ სამხრეთ ირანში მდებარე ჰორმოზგანის პროვინციაში.
ბურკას არაფერი აქვს საერთო ჰიჯაბთან. თუ ეს უკანასკნელი არის რელიგიური ჩაცმულობის კოდი, რომელიც ავალდებულებს დაფარონ არა მხოლოდ თავი, არამედ სხეულის სხვა ნაწილებიც, ეს კი შექმნილია ქალის იდენტობის ხაზგასასმელად. ტანსაცმლის ეს ელემენტი დღეს შექმნილია იმისთვის, რომ ქალი უფრო ლამაზი გახდეს და უნიკალურ შესაძლებლობას აძლევს საზოგადოების ქვედა ფენის წარმომადგენლებს დარჩეს ინკოგნიტოდ.
თუმცა, სამართლიანობისთვის უნდა ითქვას, რომ მსგავსი ნიღბის ტარების ტრადიციაზე გავლენას ახდენდა ცალკეული სოფლების კულტურა და კლიმატი. ჰორმოზგანის ზოგიერთ სოფელში ქალები ატარებენ მოსასხამს მცხუნვარე მზისგან თავის დასაცავად, ზოგში - ქვიშისგან სახეზე ფრენისგან, მესამეში კი - ჰიჯაბის სახით.
დღეს ეთნოგრაფები თვლიან, რომ ულვაშის ფორმის ნიღბები ირანში საუკუნეების წინ გაჩნდა, რის გამოც მტრის ჯარისკაცები ქალებს მამაკაცებად აღიქვამდნენ.
ბურკას გოგონას უკეთებენ 9 წლის ასაკში და ამ უჩვეულო აქსესუარის დამახასიათებელი ნიშნებიდან გამომდინარე, ბევრი რამის გაგება შეგიძლიათ მისი მფლობელის შესახებ: ასაკი, ოჯახური მდგომარეობა, საცხოვრებელი ადგილი.
ბურკაში ფერსაც აქვს მნიშვნელობა. მარტოხელა გოგოებს აცვიათ მუქი ყავისფერი ან შავი, დანიშნულებს კიაცვიათ ნარინჯისფერ-ოქროსფერში, დაქორწინებული ქალბატონები კი წითელს ატარებენ. ბურკები იკერება მხოლოდ შეკვეთით. მის დამზადებას 2-3 დღე სჭირდება, ასეთი უჩვეულო ნიღაბი კი დაახლოებით 6 დოლარი ღირს. თუმცა არის სვაროვსკის კრისტალებით ნაქარგი ძვირადღირებული მოდელებიც.
გასათვალისწინებელია, რომ დღეს ირანული ბურკა უფრო მეტად ტრადიციების ხარკია, რომელიც ასოცირდება წესიერებასთან, მაგრამ არა რელიგიურობასთან.