ყარაბაღი ისევ ცხელი წერტილია. 13 სექტემბრის ღამეს სომხეთის თავდაცვის სამინისტრომ მისი ტერიტორიის დაბომბვის შესახებ განაცხადა. ცეცხლი არტილერიიდან და უპილოტო თვითმფრინავებიდან იყო გასროლილი. ათობით დაღუპული ჯარისკაცი და ასობით დაჭრილია.

ბაქომ თავის მხრივ განაცხადა, რომ აზერბაიჯანელი სამხედროები მხოლოდ პროვოკაციებს პასუხობენ. ამბობენ, რომ ერევანი გამუდმებით ამძაფრებდა სიტუაციას, ჯარები საზღვრამდე მიჰყავდა, სისტემატურად ისროდნენ აზერბაიჯანის პოზიციებისკენ და ბრძოლა სომეხმა დივერსანტებმა დაიწყეს.

სომხურ გიუმრიში რუსული ბაზა განგაშზე მზადყოფნაში დადგა, ხოლო, სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა დახმარებისთვის პუტინს, ბლინკენს და მაკრონს დაურეკა.

ეს გამწვავება გამოიყურება უკიდურესად უცნაურად იმ პოლიტიკის ფონზე, რომელიც დღეს რეგიონში ვითარდება. სომხეთი აცხადებს, რომ იმედოვნებს ურთიერთობების დამყარებას აზერბაიჯანთან და თურქეთთან. ალიევმა, თავის მხრივ, განაცხადა, რომ მზად არის „ გვერდით გადადოს მრავალწლიანი დაპირისპირება“. მაშ რატომ იღუპება ხალხი ისევ და ვითარება რატომ იძაბება? ვინ არის დამნაშავე? ამ კითხვებზე პასუხობს“ ახლო აღმოსავლეთისა და კავკასიის საკითხებში ექსპერტი სტანისლავ ტარასოვი.

სომხეთი- რა თქმა უნდა, ეს არ არის მომგებიანი სომხური მხარისთვის. პირიქით, ფაშინიანი ახლა ცდილობს შეინარჩუნოს ურთიერთობა აზერბაიჯანთან და თურქეთთან. ალიევს ბრიუსელში შეხვდა, მერე მოსკოვში პრემიერ-მინისტრების დონეზე საზღვრის დემარკაციის კომისია მუშაობდა, მიმდინარეობს მოლაპარაკებები, არის სამშვიდობო შეთანხმების პროექტი. დიახ, საქმეები არც ისე გლუვია. არის საკამათო საკითხები, რომლებიც აშკარაა, მაგრამ საუბარი არ არის სამხედრო დაპირისპირებაზე. კულისებში მიმდინარეობს დისკუსია.

-აზებაიჯანი- ეს არ არის მომგებიანი აზერბაიჯანისთვის. მან უკვე მოაგვარა თავისი ისტორიული ამოცანები, დააბრუნა რეგიონი თავის კონტროლის ქვეშ. ამასთან დაკავშირებით ოფიციალური შეთანხმება გაფორმდა. მეტიც, ეს სრულიად აწყობს აზერბაიჯანს. დიახ, არის დისკუსია ე.წ ზანგეზურის დერეფანზე (ის აკავშირებს ნახიჩევანს აზერბაიჯანის ტერიტორიასთან), მაგრამ ეს პრობლემები, მართალია, რთულია, მაგრამ დიპლომატიურ დონეზე წყდება. რატომ უნდა იბრძოლოს აზერბაიჯანმა ახლა? თუ ის სომხეთის ტერიტორიაზე წავა, მოუწევს კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციასთან (მთავრობათაშორისი სამხედრო ალიანსი) შუამავლობა, ყარაბაღის ტერიტორიაზე რუსი სამშვიდობოები არიან.

-თურქეთი- აზერბაიჯანის უახლოესი მოკავშირეები, თურქები, ასევე არ არიან კმაყოფილი ამ კონფლიქტით. ისინი ახლა შედიან რუსეთთან ალიანსში, ჩვენ მათთან ძალიან კარგი ურთიერთობა გვაქვს. უკრაინის კონფლიქტის გათვალისწინებით, ჩვენ არ გვაქვს პრეტენზია თურქეთის მიმართ.

მეორე პუნქტი ისაა, რომ ფაქტიურად ამ კვირაში სამარყანდში შანხაის თანამშრომლობის ორგანიზაციის სამიტი გაიმართება. ერდოღანი იქ სტუმრად იყო მიწვეული. იქ ალიევი და ფაშინიანი იყვნენ მიწვეული. არ გამოვრიცხავ, რომ იყოს შეხვედრები ალიევსა და ფაშინიანს შორის. შესაძლოა, ეს ასევე არ არის გამორიცხული, იყოს შეხვედრა პაშინიანსა და ერდოღანს შორის. მოსკოვი მათ, როგორც ამბობენ, დიპლომატიურ გროვაში აგროვებს და ასეთ ვითარებაში არცერთ მათგანს არ აქვს ინტერესი რაიმე სახის შეიარაღებული კონფლიქტის განვითარების.

ირანი - ირანს მიაჩნია, რომ ეს ისტორიულად მისი ყოფილი ტერიტორიებია. ფაქტია, რომ მეცხრამეტე საუკუნის დასაწყისამდე ყველა ეს ამიერკავკასიის სახანო - ერევანი, ნახჭევანის სახანო, სპარსეთის იმპერიის შემადგენლობაში შედიოდა, მაგრამ თურქებმა ისინი უკან წაიყვანეს. დღეს კი თეირანი თვლის, რომ მისი მონაწილეობის გარეშე ამ სივრცეში ნებისმიერი კონფლიქტის მოგვარება შეუძლებელია. ისინი საკუთარ მოთხოვნებსაც კი აყენებენ, ცდილობენ ჩაერიონ ამ პროცესში. მაგრამ ირანი დაინტერესებულია სტაბილიზაციით და არა სამხედრო კონფლიქტით.

- რუსეთი- ჩვენი ამოცანა ახლა (უკრაინის კრიზისის გათვალისწინებით) არის სტატუს კვოს შენარჩუნება და 2020 წლის 9 ნოემბრის შეთანხმებების განხორციელება. მეტიც, მოსკოვი ერთ მხარეს არ თამაშობს, რადგან სომხეთი კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის წევრია, ევრაზიული კავშირის წევრი. ჩვენ დავიცავთ აზერბაიჯანს ევრაზიულ ეკონომიკურ კავშირში. სამომავლოდ არ არის გამორიცხული, რომ ბაქოც ამ ორგანიზაციაში გაწევრიანდეს, რადგან, ერაყმა ნებისმიერ მომენტში შეიძლება იფეთქოს და აზერბაიჯანს დახმარება სჭირდება. მათ ესმით, რომ მოსკოვი არ ათამაშობს სცენარს კავშირის აღდგენისთვის, მაგრამ ჩვენ გვჭირდება მშვიდი და ნეიტრალური სახელმწიფოები რეგიონში, რომლებიც არ იქნებიან პლაცდარმი ჩვენს წინააღმდეგ რაიმე აგრესიული ქმედებისთვის.

- ანგლოსაქსები - ლოგიკურად, თუ თქვენ შექმნით მოვლენების სქემას, მაშინ ასეთი დასკვნა თავისთავად გამოიკვეთება. ამ რეგიონში ამერიკელები გააქტიურდნენ. ცოტა ხნის წინ, ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს ხელმძღვანელი ერევანს ეწვია... და ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როცა ეს გართულება დასავლელი წარმომადგენლების ვიზიტებს უკავშირდება. რაღაც გაუგებარი ლოკალური კონფლიქტები ყოველთვის იწყება კონტაქტის ზონაში. როგორც ჩანს, დასავლეთი ცდილობს გარკვეული კვანძების ამოცნობას მორიგი კონფლიქტის მუქარით და ეგრეთ წოდებული „მეორე ფრონტის“ შექმნით, თუ უკრაინის კრიზისს გადავხედავთ.