1991 წლის 26 დეკემბერს სსრ კავშირის უმაღლესმა საბჭომ მიიღო დეკლარაცია სახელმწიფოს არსებობის შეწყვეტის თაობაზე. ვლადიმერ პუტინმა ამ მოვლენას მე -20 საუკუნის მთავარი გეოპოლიტიკური კატასტროფა უწოდა.

"ლევადა ცენტრის" სოციოლოგთა აზრით, დღეს რუსების 66% -ი, ისევე როგორც პრეზიდენტი, საბჭოთა კავშირის დაშლას სინანულით იხსენებს. 2017 წელს ეს იყო 58 პროცენტი. მოსახლეობის ძირითადი ასაკის კატეგორია, რომლებსაც საბჭოთა კავშირის ქვეყნები ენატრებათ, არის 55 წელი და ასევე, კაპიტალიზმისგან იმედგაცრუებული ახალგაზრდები 18-დან და 24 წლამდე ასაკის.

უზარმაზარი ქვეყნის დაშლის მიზეზებზე კვლავ კამათია. ბოლო დროს ისტორიკოსები ფიქრობენ, რომ ქვეყნის დაშლაში დიდი წვლილი მიუძღვის ბორის ელცინს, რომელმაც ხელი მოაწერა ბელოჟევსკის დანაშაულებრივ შეთანხმებას, ასევე, მიხეილ გორბაჩოვს რომელმაც საბჭოთა კავშირის დაშლა მოამზადა.

იმ დროისათვის, როცა გორბაჩოვი ხელისუფლებაში მოვიდა, საბჭოთა კავშირს პლანეტაზე ეკონომიკის მხრივ მეორე ადგილი ეკავა.

ამერიკელი ეკონომისტების პროგნოზებით ცენტრალურ სადაზვერვო განყოფილების ანგარიშებში, მიუხედავად სირთულეებისა, სსრკ 21 საუკუნის შუა რიცხვამდე ურღვევი დარჩა.

ერთერთი ძირითადი დარტყმა ნავთობის ფასების დაცემა იყო, რამაც ბიუჯეტს 100 მილიარდიანი ზარალი გამოიწვია, ასევე, დაერთო ანტიალკოჰოლური კამპანიის ეკონომიკური ეფექტი. მხოლოდ პირდაპირი ბიუჯეტის დანაკარგები შეადგენდა 67 მილიარდ რუბლს. მაშინდელი კურსით 100 მილიარდი.

სიტუაცია გორბაჩოვის არასისტემური ქმედებებით გამწვავდა. პირველი, რაც მან გააკეთა, დაიწყო ბრძოლა არაშრომითი შემოსავლების წინააღმდეგ. მასიურად დაიწყეს საყოფაცხოვრებო პირობებში არსებული სათბურების დანგრევა, ტაქსების მძღოლებზე რეიდები დაიწყეს, დაშალეს სახლების ზედმეტი სართულები და ა.შ.

გორბაჩოვის მოსვლისას, საბჭოთა საგარეო ვალი 17, 5 მილიარდი დოლარი იყო. მისი წასვლის დროს, კი მხოლოდ წლიური საგარეო ვალის მომსახურება იყო 21 მილიარდი დოლარი.

სუვერენიტეტების აღლუმი დიდწილად პროვოცირებული იყო ხელისუფლების მიერ არასათანადოდ განხილული ნაბიჯებით. რესპუბლიკებში დაიწყო სახალხო ფრონტების შექმნა, რომლებიც გორბაჩოვის პერესტროიკის კონტროლიორები უნდა ყოფილიყვნენ.

მალე ისინი ღიად ანტი-საბჭოთა და ანტირუსულ სეპარატისტულ მოძრაობებად გადაიქცნენ. დამტკიცდ კანონი, რომლითაც ნებისმიერი ავტონომიური რესპუბლიკა უტოლდებოდა კავშირს. ამან გამოიწვია ის ფაქტი, რომ ყველა ავტონომიამ მიიღო სუვერენიტეტის დეკლარაცია. საბჭოთა კავშირის შეეძლო დაშლა არა 15, არამედ, 35 დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ.