x
image
ნიკოლოზ ხუციშვილი
რატომ იყო საქართველო სპეციალურ მდგომარეობაში სსრკ-ს დროს
image

საქართველოს სსრ, როგორც საბჭოთა კავშირის ნაწილი, განსაკუთრებულ ანგარიშზე იყო. ეს განპირობებული იყო ობიექტური ფაქტორებით. ჯერ იოსებ სტალინი საქართველოში დაიბადა. გარდა ამისა, სსრკ-ში უმაღლესი ხელისუფლების შემადგენლობაში იყვნენ სხვა ქართველები, როგორიცაა გრიგორი ორჯონიკიძე და ლავრენტი ბერია. საქართველოს სსრ-ში პოლიტიკური საქმიანობა ყოველთვის ძალიან მაღალი იყო და სტალინის კულტი, გასაგები მიზეზების გამო, განსაკუთრებით ძლიერი იყო.


განსაკუთრებული სიტუაცია საქართველოს სსრ-ში

შეიქმნა ხელსაყრელი ეკონომიკური რეჟიმი. რესპუბლიკა ყოველწლიურად იღებდა მნიშვნელოვან სუბსიდიებს კავშირის ბიუჯეტიდან. საქართველოში ერთ სულ მოსახლეზე მოხმარების დონე 4-ჯერ მეტი იყო, ვიდრე წარმოების იგივე მაჩვენებელი. RSFSR– ში მოხმარების მაჩვენებელი წარმოების დონის მხოლოდ 75% იყო. ნიკიტა ხრუშჩოვის ცნობილი მოხსენების შემდეგ, 1956 წლის 14 თებერვალს პიროვნების კულტის გამოვლენის შესახებ, თბილისში მასობრივი აჯანყებები დაიწყო. უკვე 4 მარტს ხალხმა დაიწყო შეკრება სტალინის ძეგლთან საქართველოს დედაქალაქში, კომუნისტი ფარასტიშვილი ავიდა ძეგლის კვარცხლბეკზე, დალია ღვინო ბოთლიდან... მშვიდობიანი მიტინგები ხუთი დღის განმავლობაში გაგრძელდა. 10 მარტის ღამეს, მოსკოვში დეპეშის გაგზავნის სურვილით, ათასობით ადამიანი წავიდა ტელეგადაცემაში. ცეცხლი გაუხსნეს მას. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, არეულობების ჩახშობის დროს 15 ადამიანი დაიღუპა და 54 დაშავდა, 7 ადამიანი საავადმყოფოებში გარდაიცვალა, 200 ადამიანი დააკავეს. სტალინის ძეგლების დემონტაჟი დაიწყო მთელ კავშირში, მხოლოდ გორში, "ხალხთა ლიდერის" სამშობლოში, ხრუშჩოვის სპეციალური ნებართვით, ძეგლი დარჩა. დიდი ხნის განმავლობაში იგი რჩებოდა სტალინის ყველაზე ცნობილ ძეგლად, მაგრამ ასევე მისი დემონტაჟი მოხდა ჩვენს დროში, 2010 წლის 25 ივნისის ღამეს. მიხეილ სააკაშვილის ბრძანებით.



ღვინოები

საქართველო არ შეიძლება რომ არ ასოცირდებოდეს ღვინოებთან და საბჭოთა კავშირის კულტურული დონის ქართველებმა უცვლელად ითამაშეს ტოსტმასტერის და გრძელი ლამაზი სადღეგრძელოების მცოდნეთა როლი. საქართველოს სსრ საბჭოთა კავშირის ერთ-ერთი მთავარი და ძველი მევენახეობის რეგიონი იყო და ქართული ღვინოები საერთაშორისო მასშტაბით აღიარებული ბრენდი გახდა. ცნობილია, რომ იალტის კონფერენციაზე სტალინმა უინსტონ ჩერჩილს უმასპინძლა ქართული ღვინით ხვანჭკარა, რის შემდეგაც ბრიტანეთის მინისტრი გახდა ამ ბრენდის ერთგული მცოდნე. სტალინს ძალიან უყვარდა ქინძმარაულის, ხვანჭკარასა ღვინოები. საქართველოში წარმოებული იყო მაღალი ხარისხის სუფრა და ღვინოები. ყურძნის ღვინოების წარმოება განხორციელდა სამტრესტის საწარმოების მიერ, რომლებიც მოიცავდა სამაგალითო სახელმწიფო მეურნეობებს: წინანდალი, ნაფარეული, მუკუზანი, ყვარელი კახეთში და ვარციხე საქართველოს დასავლეთ ნაწილში. შამპანურის კომპლექსი აწარმოებდა საბჭოთა შამპანურის და ყურძნის ღვინოებს. გასული საუკუნის 60-იანი წლებისთვის საქართველომ აწარმოა 26 ბრენდის ღვინო: 12 მშრალი სუფრის ღვინო, 7 ნახევრადტკბილი, 5 ძლიერი, ტკბილი დესერტი 2.



ტურიზმი


ოპტიმალური კლიმატური პირობების გამო, საქართველოს სსრ საბჭოთა კავშირის ნამდვილი ტურისტული მექა იყო. საბჭოთა მოქალაქეებისთვის საქართველოს კურორტებმა ჩაანაცვლეს თურქეთი, ეგვიპტე და სხვა ცხელი უცხო ქვეყნები. კურორტ აფხაზეთში, რომელიც საქართველოს სსრ – ს შემადგენლობაში იყო, სსრკ – ს ყველაზე მოდური კურორტები, პიცუნდა და გაგრა იყო. საბჭოთა კავშირის პერიოდში საქართველო საბჭოთა ალპური მოთხილამურეების საუკეთესო საწვრთნელი ბაზა იყო. ასევე საქართველო ზოგადად და სვანეთი განსაკუთრებით გახდა საბჭოთა კავშირის მთავარი ალპინიზმის ბაზა. აქ პერიოდულად ტარდებოდა ალპინიადები და ასვლა კავკასიონის მთების მწვერვალებზე. დიდი წვლილი შეიტანა საბჭოთა ალპინიზმისა და კლდეზე ცოცვის განვითარებაში, მიხეილ ვისარიონოვიჩ ხერგიანმა, სსრკ-ს 7-ჯერ ჩემპიონმა და საბჭოთა კავშირის სპორტის დამსახურებულ ოსტატმა.


ქართული ჩაი

ღვინის გარდა, საქართველოს სსრ ცნობილი იყო თავისი ჩაით. მისი ხარისხი, უილიამ ფოხლებკინის აზრით, კონკურენტუნარიანი იყო (მსოფლიო დონეზე), თუმცა დათქმისა. მიუხედავად იმისა, რომ ჩაის წარმოების დამკვიდრებისა და ორგანიზების მცდელობები საქართველოში XIX საუკუნის შუა წლებიდან ხდებოდა, მისმა ხარისხმა სასურველი დატოვა და პლანტაციების მოცულობამ 900 ჰექტარს მიაღწია. 1920-იანი წლების დასაწყისში საქართველოში ახალგაზრდა პლანტაციები დარგეს და დაიწყო აქტიური და ნაყოფიერი სანაშენე სამუშაოები. ქსენია ბახტაძემ 1948 წელს მოახერხა ჩაის ხელოვნური ჰიბრიდული ჯიშების შემუშავება: "ქართული No 1" და "Georgian No 2". მათთვის მას მიენიჭა სტალინის პრემია. მოგვიანებით მიღებულმა ჯიშმა "ქართული მეცხოველეობა No8" შეძლო ყინვების გაუძლო -25-მდე. ეს ჯიში ნამდვილ სენსაციად იქცა. საბჭოთა პერიოდში ქართული ჩაი გახდა ბრენდი, რომელიც ცნობილი იყო კავშირის გარეთ. 70-იანი წლების ბოლოს იგი უკვე ექსპორტირებულია ჩეხოსლოვაკიაში, ბულგარეთში, პოლონეთში, აღმოსავლეთ გერმანიაში, უნგრეთში, რუმინეთში, ფინეთში, იუგოსლავიაში, ავღანეთში, ირანში, სირიაში, სამხრეთ იემენსა და მონღოლეთში.



ყვავილები, მანდარინი და ჩრდილოვანი ეკონომიკაimage


საბჭოთა ხალხმა ბევრი არაფერი იცოდა კავკასიელი ხალხების ეთნიკური მრავალფეროვნების სპეციფიკის შესახებ, ამიტომ ქართველი და მდიდარი ბიზნესმენის იმიჯი საკმაოდ კოლექტიური იყო. ამასთან, იგი გარკვეულწილად სწორი იყო. სამრეწველო წარმოების თვალსაზრისით, საქართველოს სსრ საბჭოთა კავშირს ამდენს არ აძლევდა, მაგრამ ქართველები საბჭოთა მოქალაქეებს აწვდიდნენ ყველაფერს, რაც არდადეგებისთვის იყო საჭირო: ციტრუსები, ღვინო, ჩაი, თამბაქო, მინერალური წყალი. ვაშინგტონის ინსტიტუტის ეკონომისტ კენან ერიკ სკოტის თანახმად, საქართველოს სსრ მიწოდებდა ჩაის 95% და თამბაქოს 97% საბჭოთა დახლებს. ციტრუსის ხილის წილი (95%) საქართველოდან სსრკ რეგიონებშიც გადიოდა. ვაშინგტონში, ვუდრო ვილსონის ცენტრში სიტყვით გამოსვლისას, ერიკ სმიტმა ასევე აღნიშნა, რომ ქართველებმა მნიშვნელოვანი როლი ითამაშეს საბჭოთა კავშირის ჩრდილოვანი ეკონომიკის ფორმირებაში, გვიან სსრკ ბაზრის ფორმირებაში "დიასპორის კონკურენციის" სახით.






0
237
3-ს მოსწონს
ავტორი:ნიკოლოზ ხუციშვილი
ნიკოლოზ ხუციშვილი
237