მსოფლიო ძალაუფლების მქონე ლიდერის გარდაცვალება თითქმის ყოველთვის დაკავშირებულია ძალაუფლებისთვის გარდაუვალ ბრძოლასთან, თუნდაც დაინიშნოს ოფიციალური მემკვიდრე. სტალინის გარემოცვაც, რომელიც მოულოდნელად წავიდა 1953 წლის გაზაფხულზე, არ იყო გამონაკლისი ამ წესის.

პარტიული და სამხედრო ფუნქციონერები, მართებულად შიშობენ ლავრენტი ბერიას შესაძლო რეპრესიაზე. ბერია დაადანაშაულეს ღალატში და შემდეგ დახვრიტეს. კითხვა მხოლოდ ის არის, როდის გაკეთდა ეს: უკანონოდ დაპატიმრების დროს თუ სასამართლო პროცესის დასრულების შემდეგ, ყველა კანონიერი ფორმალობის დაცვით?

ის ფაქტი, რომ პარტიული ელიტა, დაიღალა თავისი რიგების მუდმივი წმენდით სტალინის დროს, დააწესა ბერიამ, რომლის ხელში კონცენტრირებული იყო სსრკ-ის სპეცსამსახურების კონტროლის ბერკეტები.

ძალაუფლებისთვის განვითარებული ბრძოლა არ გახდა აღმოჩენა თავად ლავრენტი პავლოვიჩისთვის. მართალია, ის აპირებდა აქედან გამარჯვებულად გამოსვლას, მაგრამ მან შეცდომით გათვალა..უახლოესმა მეგობარმა და კოლეგამ გიორგი მალენკოვმა უღალატა მას. მალენკოვი, რომელიც დაუყოვნებლად დაინიშნა სსრკ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის პოსტზე. უნდა აღინიშნოს, რომ ლავრენტი ბერია დაღუპა ზედმეტმა თავდაჯერებულობამ.

მის განკარგულებაში იყო არა მხოლოდ ქვეყნის მთელი რეპრესიული აპარატი, არამედ, დოკუმენტების უზარმაზარი პაკეტი, სადაც იყო კომპრომატები ქვეყნის ყველა ლიდერზე. მან მშვენივრად იცოდა მათი ბიოგრაფიის ყველა ფარული გვერდი, რომელთა დავიწყებაც გულწრფელად სურდათ მათ.

ამასთან ამ ლიდერებს არ ჰქონდათ რეალური ძალა ქვეყნის მთავრობის მთავარ კონკურენტთან დასაპირისპირებლად. ამ ვითარებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებდნენ სამხედროები, რომლებიც ცოტა ხნის წინ გამარჯვებულები გამოვიდნენ კაცობრიობის ყველაზე სისხლიანი ომიდან.

საბრძოლო გენერლებმა იცოდნენ სწრაფი და გადამწყვეტი მოქმედება, უფრო მეტიც, მათ უკან ჯარი იდგა, ხოლო ჟუკოვი უდავო ავტორიტეტი იყო.
მალე, სსსკ ცენტრალური კომიტეტის პლენუმზე (1953 წლის 2-7 ივლისი)პარტიის ლიდერებმა ისარგებლეს ბერიას არყოფნით და ის დაადანაშაულეს ღალატში.

ისინი აპირებდნენ ბერიას დადანაშაულებას სტალინის გარემოცვაში დაძაბული სიტუაციის შექმნაში, სახელმწიფო და პარტიული ელიტის წარმომადგენლებზე ჯაშუშობაში, დანაშაულებრივ კავშირებში იოსებ ბროზ ტიტოსთან, ბურჟუაზიული გერმანიის ერთიანი სახელმწიფოს ორგანიზების სურვილში, ასევე, ახალგაზრდობაში აზერბაიჯანსა და საქართველოში კაპიტალისტური ქვეყნების დაზვერვაში ყოფნაში.

როდესაც ბერიას ბედი საბოლოოდ გადაწყდა, გაჩნდა კითხვა, თუ როგორ უნდა განხორციელებულიყო ეს გეგმა. მოვლენების განვითარების შემდგომი სცენარები მნიშვნელოვნად განსხვავდება ოფიციალური ვერსიისგან. ლავრენტი ბერია დააპატიმრეს სსრკ მინისტრთა საბჭოს პრეზიდიუმის სხდომაზე, 1953 წლის 26 ივლისს, სამხედროთა ჯგუფმა გ. კ. ჟუკოვის ხელმძღვანელობით.

მართალია, ამ ღონისძიების მონაწილეებმა შემდგომში სხვადასხვა ფორმით აღწერეს მისი დეტალები. ამასთან, მათი სიტყვების მცირე შეუსაბამობა აიხსნება თითოეული მათგანის სურვილით, ამ შემთხვევაში საკუთარ თავს მიაკუთვნოს მთავარი დამსახურება. ლ.პ.ბერიას დაკავების შემდეგ ბერია მოათავსეს მოსკოვის სამხედრო ოლქის შტაბის ბუნკერში. დახურული სასამართლო პროცესის შემდეგ ბერია 1953 წლის 23 დეკემბერს დახვრიტეს.

ყველაზე გასაკვირი ის არის, რომ, რიგი მკვლევარების აზრით, ეს ლავრენტი ბერიაა კი არა, მისი ორეული იყო, სპეციალურად მომზადებული ასეთი შემთხვევებისთვის. სწორედ ის დახვრიტეს 1953 წლის 23 დეკემბერს.
უფრო მეტიც, ეს ჰიპოთეზა გაჩნდა აღწერილი მოვლენების შემდეგ დაუყოვნებლივ და საკმაოდ პოპულარული იყო იმ წლების ხელისუფლების კულუარებში.

პირველი, სასამართლო პროცესზე ბერია რატომღაც ვერ იცნო მისმა ყოფილმა თანამოაზრეებმა, რომლებიც არ მონაწილეობდნენ მის წინააღმდეგ შეთქმულებაში.

მეორე, ისტორიკოსებმა ვერ იპოვეს აქტი ბერიას კრემაციის შესახებ. მსგავსი დოკუმენტები მისი უახლოესი მოადგილეების კრემაციის შესახებ, რომლებიც იმავე დღეს დახვრიტეს, შემორჩენილია.

მესამე, ცნობილია თანამედროვეთა მემუარები, რომლებიც ირწმუნებიან, რომ მათი მონაცემებით, დაკავების დღეს, ბერიას სასახლეში გაისმა ტყვიამფრქვევის გასროლები, შემდეგ კი შენობიდან ბრეზენტით დაფარული სხეული გაიტანეს, მონახაზებით თუ ვიმსჯელებთ, შეიძლება ის ბერიას ეკუთვნოდეს. ამ ვერსიის მთავარი მხარდამჭერია ბერიას შვილი, სერგო.

როგორ მოხდა ყველაფერი, ჩვენ, სავარაუდოდ, ვერასდროს გავიგებთ. რადგან სადაზვერვო სამსახურებმა იციან, როგორ შეინახონ თავიანთი საიდუმლოებები.