ფსიქოლოგია მოტივაციის ჰუმანისტური მიდგომები საკლასო ოთახში 2020, 14 დეკემბერი, 19:31 ზოგადად, ჰუმანისტური თეორია მიმართულია ადამიანის პირადი პოტენციალის გამოყენებაზე და ფოკუსირებულია პიროვნებაზე, როგოც მთელზე, მის ყოველ ასპექტს ითვალისწინებს - ფიზიკურ, სოციალურ, ემოციურ და ინტელექტუალურ პოტენციალს და „თვითაქტუალიზაციაზეა“ კონცენტრირებული.
აბრაჰამ მასლოუ ჰუმანისტური მიდგომის ერთ-ერთი პირველი წარმომადგენელია და მან შექმნა მოთხოვნილებათა იერარქიული მოდელი. მასლოუმ ადამიანური მოთხოვნილებები ჩამოაყალიბა ორ ჯგუფად: დეფიციტისა და ზრდის მოთხოვნილებებად. თუკი დეფიციტის მოთხოვნილება არ არის მიღწეული, ადამიანი ყოველთვის მისი დაკმაყოფილებისკენ მიილტვის. ამგვარი მოთხოვნილებები იერარქიის ქვედა საფეხურებს იკავებს. მასლოუს აზრით, თუკი ადამიანს არ ექნებოდა დაკმაყოფილებული პირველადი, დეფიციტის მოთხოვნილებები - გადარჩენის, უსაფრთხოების, მიკუთვნებულობისა და თვითპატივიცსემის მოთხოვნილებები, იგი ვერ გადავიდოდა შემდეგ, უფრო მაღალ საფეხურებზე. იმის შემდგომ, რაც პირველადი მოთხოვნილებები დაკმაყოფილდება, შესაძლებელია ზრდის მოთხოვნილებებზე გადასვლა. დეფიციტის მოთხოვნილებებისგან განსხვავებით, ზრდის მოთხოვნილებები ბოლომდე არასდროს კმაყოფილდება. მაგალითად, თუ ადამიანი დაიწყებს მისთვის საინტერესო თემის შესწავლას, მისი ინტერესი სულ უფრო და უფრო გაიზრდება. სწორედ ამიტომ აქვს ადამიანს მუდმივი სწავლის სურვილი და არასდროს იღლება ხელოვნებისა და მუსიკის შესწავლით. აქედან გამომდინარე, სანამ ადამიანი თავის ფიზიკურ მოთხოვნილებებს არ დაიკმაყოფილებდა (საკვები, წყალი, თავშესაფარი), იგი ვერ გადავიდოდა შემდეგი საფეხურის მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებაზე, როგორიცაა მაგალითად, ინტელექტუალური წარმატება (ცოდნის მიღება და გააზრება).
ამ თეორიის მიხედვით, შეგვიძლია მასწავლებლებს ვურჩიოთ, რომ არ დაუშალონ ბავშვებს საჭირო ოთახში გასვლა გაკვეთილის მსვლელობისას, ან წყლის დალევა. ასევე დაასრულებინონ მოსწავლეებს საჭმლის ჭამა, თუნდაც 5 წუთით დააგვიანონ გაკვეთილზე, რადგან მასლოუს იერარქიულ მოთხოვნილებათა თეორიის მიხედვით, ისინი ვერ შეძლებენ ცოდნის საფუძვლიანად გააზრებას, მანამ სანამ ამ ბაზისურ მოთხოვნილებებს არ დაიკმაყოფფილებენ.
ჰუმანისტური მიდგომის მეორე წარმომადგენელი კარლ როჯერსი, რომელმაც დააფუძნა „პიროვნებაზე ორიენტირებული“ თერაპია, აქცენტს აკეთებდა ადამიანის მცდელობაზე, რომ გახდეს თვითაქტუალიზებული. როჯერსის მიხედვით, აქტუალიზაციის პროცესი ადამიანის ზრდაზე, ავტონომიასა და გარე ძალებისგან თავისუფლებაზეა ორიენტირებული. ამისათვის კი ძალზე მნიშვნელოვანია უპირობო პოზიტიური დამოკიდებულება.
როჯერსი გვირჩევს, რომ ყოველ ბავშვს მოვეპყრათ როგორც განვითარებად ინდივიდს დიდი პოტენციალით. ბოლოდროინდელი ნაშრომებიც ადასტურებს როჯერსის ამ მოსაზრებას. მოსწავლე, რომელიც გრძნობს მასწავლებლისგან უპირობოდ პოზიტიურ დამოკიდებულებას, უფრო მეტად მოტივირებულია და მოწადინებულია, რომ ისწავლოს და ხალისით ხვდება ყველა გამოწვევას.
58 შეფასება არ არის
|