მეცნიერებისათვის დიდი ხანია ცნობილია, რომ უძველეს დროს ინკები აკეთებდნენ საოცარ ოპერაციებს. ოპერაციებს ძირითადად მამაკაცებს უკეთებდნენ. თანამედროვე კვლევების შედეგად ამერიკელმა ექსპერტებმა აჩვენეს, თუ რამდენად წარმატებულად ატარებდნენ იმ დროს ოპერაციებს. მათ ამის შესახებ National Geographic-საც აცნობეს.

კუსკოს (Cuzco - პერუს ქალაქი) რაიონში ჩატარებული კვლევების შედეგები ადასტურებს, რომ ოპერაციები მართლაც მაღალ დონეზე კეთდებოდა. თუ ათასი წლის წინ ასეთი მაღალი დონის ქირურგიულ ჩარევის გამო გარდაიცვლებოდა პირი, XV საუკუნეში 100 პაციენტიდან გადარჩა 90. საოცარია, მაგრამ ოპერაციის შემდეგ ინფექციის გავრცელების რისკი საკმაოდ დაბალი იყო, მიუხედავად იმისა, რომ ინკებს არ გააჩნდათ არც თანამედროვე ანესთეტიკები და არც ანტიბიოტიკები (პირველი ანტიბიოტიკი – პენიცილინი 1929 წელს აღმოაჩინა შოტლანდიელმა სერ ალექსანდრე ფლემინგმა (Sir Alexander Fleming)).

კვლევები აჩვენებს, რომ ტრეპანირება საკმაოდ გავრცელებული იყო კუსკოში, ინკების დედაქალაქში. აღმოჩენილი 411 თავის ქალიდან 66-ს ჰქონდა თავში "ხვრელი". საკმაოდ მცირე ტერიტორიაზე აღმოჩენილი 59 თავის ქალიდან 21 თავის ქალას ეტყობოდა ტრეპანირების კვალი. ერთერთი ინკისათვის ოპერაცია 7-ჯერ გაუკეთებიათ. აღმოჩენილი თავის ქალებიდან 19 ქალის აღმოჩნდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ოპერაციებს მხოლოდ ჭრილბობების გამო კი არ აკეთებდნენ, არამედ იმისთვისაც, რომ ეპილეფსია ან რომელიმე ინფექციური დაავადება განეკურნათ.