ინფექცია ძვალში სხვადასხვა გზით ხვდება, კერძოდ, სისხლის მეშვეობით ანთების სხვა კერიდან ( ჰემატოგენურ ოსტეომიელიტის ფორმა) ან უშუალოდ ჭრილობიდან ( ტრავმული ოსტეომიელიტის ფორმა). ოსტეომიელიტით შესაძლოა გართულდეს დახურული მოტეხილობა ოპერაციული მკურნალობის შემდეგ.

გამომწვევი მიზეზები.

ამ დაავადების ძირითადი მიზეზები ბაქტერიული პათოგენებია:

-სტაფილოკოკი,

-ეპიდერმული სტეფილოკოკები,

-სტრეპტოკოკები

-გრამ-უარყოფითი ენტეობექტერია,

-ფსევდომოას აერგინოზა,

-ჰემოფილური ბაკილიუსი,

-მიკობაქტერიული ტუბერკულოზი.

პათოგენური მიკროორგანიზმები შეიძლება შეიტანონ ორგანიზმში და გამოიწვიონ ოსტეომიელიტის განვითარება რამდენიმე გზით:

-ეგზოგენური - ტრავმის, დაზიანების, ღია მოტეხილობის, თირკმელზედა ჯირკვლის ჩირქოვანი ანთების დროს ან ქირურგიული ჩარევის დროს ძვლის პათოგენის პირდაპირ კონტაქტში;

-ენდოგენური (ჰემატოგენური) - ქრონიკული ინფექციის ( ტონზილიტი, კარიესი ) ორგანიზმში სისხლის მიმოქცევის დროს.

ოსტეომიელიტის მექანიზმზე დამოკიდებულია:

-ჰემატოგენური,

-ცეცხლსასროლი იარაღი

-პოსტოპერაციული,

-პოსტტრავმატული

-დაუკავშირდით

ხშირად, ოსტეომიელიტის პათოგენი მოქმედებს:

-ზედა და ქვედა კიდურების ძვლები,

-ზედა ყბის ძვლები

-ქალას ძვლები

-ნეკნები და ხერხემალი.

მწვავე ჰემატოგენური ოსტეომიელიტი.

დაავადების დასაწყისს ხშირად წინ უძღვის ხანმოკლე (1-4-დღიანი) პერიოდი, რომლის დროსაც დაავადებას პრაქტიკულად არაფერი გვაეჭვებინებს. ადამიანი უჩივის ზოგად სისუსტეს, კუნთებისა და სახსრების ტკივილს და ვერ ხვდება, რომ მიზეზი ძვლის სიღრმეში მიმდინარე პროცესია. მომდევნო ორი დღის განმავლობაში ავადმყოფი უფრო და უფრო სუსტდება, აწუხებს კუნთების, კიდურების, თავის ტკივილი. შემდეგ შეამცივნებს. სხეულის ტემპერატურა 39 გრადუსამდე და უფრო მეტადაც იმატებს. მოსალოდნელია ღებინებაც. ზოგადი მდგომარეობა მძიმდება, შესაძლოა, ცნობიერება დაიბინდოს, დაიწყოს ბოდვა, კრუნჩხვა. სახე ფერმკრთალია, თვალები ჩაცვენილი, ტუჩები ციანოზური. არტერიული წნევა დაქვეითებულია, პულსი - გახშირებული და სუსტი, სუნთქვა -ზედაპირული და ხშირი. ასეთ დროს გადაუდებელი სამედიცინო ღონისძიებები დაუყოვნებლივ უნდა ჩატარდეს, რათა მდგომარეობა უფრო მეტად არ დამძიმდეს და გამოუსწორებელი შედეგი არ მივიღოთ. კიდევ ორი დღის შემდეგ დაზი-ანებულ კიდურში ვითარდება მკაცრად ლოკალიზებული ძლიერი ტკივილი, რომელსაც აქვს მბურღავი, მჩხვლეტი ხასიათი. ავადმყოფები, განსაკუთრებით ბავშვები, ამ დროს თითქმის გაუნძრევლად წვანან, ვინაიდან ტკივილი მცირე მოძრაობის დროსაც კი ძლიერდება. ამავე პერიოდში ადგილობრივი მოვლენები უფრო მკაფიოდ იჩენს თავს. ანთების მიდამოში ჩნდება რბილი ქსოვილების მტკივნეული შესივება, რომელიც სწრაფად იმატებს. აღინიშნება ზომიერი სიწითლე და კანის შეშუპება. დაზიანებული მიდამო გაცხელებულია. ჩნდება გაფართოებული ვენები, დიდდება რეგიონული ლიმფური კვანძები. მწვავე ოსტეომიელიტის პროგნოზი იმაზეა დამოკიდებული, როდის დავიწყებთ ანტიბიოტიკოთერაპიას. ძვლის ინფიცირებული შრეების დანეკროზებისას დაავადების მწვავე ფორმა ქრონიკულში გადაიზრდება. ძვლისა და ძვლისაზრდელას კვების დარღვევა რეგენერაციის პროცესს ხელს უშლის და ამასაც ანთების გაქრონიკულებამდე მივყავართ.

ქრონიკული ოსტეომიელიტი.

ქრონიკული ოსტეომიელიტის დროს კლინიკური სიმპტომები არცთუ ისე მკვეთრია. ანთება ვლინდება ორგანიზმის ბრძოლისუნარიანობის შესუსტებისას (ტრავმის, გადაცივების, ორგანიზმის ზოგადი მძიმე დაავადების შემთხვევაში), როდესაც ძვალში ჩაბუდებული ინფექცია მთელი ძალით იჩენს თავს.

შესაძლებელია შემდეგი გართულებები:

-სეფსისი,

-პლევრიტი,

-ძვლის დეფორმაცია და მოტეხილობები

-სახსრების სტრუქტურისა და ფუნქციის დარღვევა,

-ფისტულის ფორმირება და მათი ავთვისებიანი,

-ანთებითი პროცესის გადასვლა ქრონიკული ფორმით,

-ფატალური შედეგი.

დიაგნოსტიკა:

-დაავადების სწორად შეგროვებული ისტორია (როდესაც დაავადების პირველი ნიშნები გამოჩნდა და რასაც უკავშირდება);

-რენტგენი - რენტგენი მეთოდი, რომელიც მიიღებს და შეისწავლის რენტგენის სურათს ბრალი ნახევარგამტარების ვაფერს;

-თერმოგრაფია - ადამიანის სხეულის ინფრაწითელი რადიაციის ჩაწერის მეთოდი;

-ძვლის პუნქცია ოსტეოტონათერაპიასთან - ქსოვილების გამოკვლევა ანთების ფოკუსიდან, რომლებიც იღებენ ანალიზს მცირე ნემსის გამოყენებით;

-რენტგენი - დიაგნოზი X- სხივების გამოყენებით;

-კომპიუტერული ტომოგრაფია - დიაგნოსტიკა x- სხივების გამოყენებით, რომლებიც კომპიუტერში დამუშავებულია, სხეულის სკანირება ჰორიზონტალურ და ვერტიკალურ მდგომარეობაში;

-ფისტოლოგია არის ფისტულების შესასწავლად რადიოგრაფიული მეთოდი კონტრასტის გამოყენებით;

-MRI არის კომპიუტერიზირებული დიაგნოსტიკური მეთოდი ძლიერი მაგნიტების გამოყენებით, რომელიც აწარმოებს ჩანაწერებსა და პროცესებს რადიო ტალღის ინფორმაციას, გარდაქმნის მას შიდა ორგანოებისა და სისტემების გამოსახულებებში;

-ულტრაბგერითი - დიაგნოსტიკური მეთოდი, რომელიც იყენებს მაღალი სიხშირის ტალღებს;

-სრული სისხლი და შარდის ანალიზი - ხელს უწყობს ჰემოდინამიკური პარამეტრების დახმარებით ორგანიზმში ანთებითი პროცესების იდენტიფიცირებას.

მკურნალობა.

დროულად დაწყებული ანტიბიოტიკოთერაპია მეტად ეფექტიანია. ასეთ დროს ოპერაციული ჩარევის აუცილებლობა ნაკლებია. ინფექციას ინდივიდუალურად, გამომწვევის სახეობის გათვალისწინებით შერჩეული ანტიბიოტიკებით ებრძვიან. თავდაპირველად დაავადების გამომწვევის პრეპარატისადმი მგრძნობელობას განსაზღვრავენ. მხოლოდ ამის შემდეგ იწყება მკურნალობა. ანტიბიოტიკოთერაპია შესაძლოა 4-6 კვირასაც გაგრძელდეს. ზოგჯერ მედიკამენტები უშუალოდ დაზიანებულ უბანში შეჰყავთ. ჰემატოგენური ოსტეომიელიტის მკურნალობა ზოგად ღონისძიებებთან ერთად ინფექციის კერაზე ადგილობრივ ზემოქმედებასაც ითვალისწინებს. დაავადების პირველივე დღეებში საჭიროა კიდურის იმობილიზაცია, რაც ხელს უწყობს პროცესის შემოფარგვლას, ამცირებს ტკივილს და აუმჯობესებს ავადმყოფის ზოგად მდგომარეობას. ოპერაციულ მკურნალობას იშვიათად მიმართავენ. ის ნაჩვენებია დაავადების შორსწასულ შემთხვევებში, ფლეგმონის ჩამოყალიბებისას, როდესაც კონსერვატორული მკურნალობა უშედეგოა. ანტიბიოტიკოთერაპიისა და ადგილობრივი თერაპიის გარდა საჭიროა ზოგადი, ორგანიზმის ძალთა აღმდგენი მკურნალობა, რაც ვიტამინოთერაპიასაც გულისხმობს. მნიშვნელოვანია შემდგომი სანატორიულ-კურორტული მკურნალობაც.