ჭასრამი უძველესი თამაშია, “ჭადრაკი გონების ტანვარჯიში გონების სააინჯი ქვაა".ამ თამაშს ხოტბას ასხამდნენ ნაპოლეონი, სერვანტესი, დ.დიდრო, ჟ.რუსო, ა.Პუშკინი.“წაგებას მეტი ჩემთცის უსწავლია, ვიდრე გამარჯვებას"_ამბოვდა ხ.კასაბლანკა.

ისტორიკოსების აზრით იგი გამოიგონეს ინდოეთში ll-lVსაუკუნეებში, მაგრამ არსებობს მოსაზრება, რომ ჭადრაკიᲣფრო ადრეც იყო ცნობილი.ჭადრაკის ინდოელი მკვლევარი კრიშნამა ჩარიარი, რომელსაც დელის ბიბლიოთეკაში დაცყლ Უძველესდღემდე ამოუკითხავ წიგნებში უნახავს ჭადრაკის დიაგრამები, ფიქრობს რომ ჭადრაკი გამოგონებულია 2000 წლის წინათ ჩვენს ერამდე.

ჭადრაკის გამოგონების შესახებ მრავალი ლეგენდა არსებობს..აი რას მოგვითხრობს ერთ-ერთი ლეგენდა:“ვინმე სინმა ბევრი ფიქრისადა მეოხებით გამოიგონა ჭადრაკის თამაში.მას ეს თამაში სამეფო თამაშად მიაჩნდა და ამიტომ მიართვა ქვეყნის მეფეს რაჯაა.რაჯა დიდად კმაყოფილი დარჩენილა ამ თამაშით.რაჯამ უთხრა რით დაგასაჩუქრო ასეთი კაეგი თამაᲐის გამოგონებისთვის?მცირედითაც კმაყოფილი ვიქნები ჩემო ხელმწიფევ მიუგო სინმა.ბრძანეთ რომ მომიტანონ პურის იმდენი მარცვალი, რომელიც მომიწევს სათამაშო დაფიდან, თუ პირველ უჯრაზე ერთ მარცვალს დავდებთ მე2 ე 2-ს, მე3ზე 4ს, მე4ზე-8 და აშშ არითმეტიკული პროგრესიის მიხედვით.რაჯას თურმე გაეღიმა, საწყალ კაცს თხოვნაც არ შეუძლია..უბრძანა დაუყოვნებლივ დაეანგარიშებინათ თუ რამდენი მარცვალი ეკუთვნოდა სინს..სასახლის მათემატიკოსებმა გამოიანგარიშეს და მიიღეს ასტრონომიული ციფრი 184467440737709551613 ცალი...ე.ი თვრამეტი კვანტალიონ Ოთხას ორმოცდაექვსი კვადრილონი, შვიდასორმოცდაოთხი ტრილიონ სამოცდაცამეტ მილიარდი, შვიდაა ცხრა მილიონი, ხუთას ორმოცდათერთმეტი ათას ექვსაათხუთმეტი მარცვალი...

მათ მოახსენეს რაჯას რომ მარცვლის ამ რაოდენობას შეუძლიადედამიწის ზედაპირი მთლიანად 5სმ ზე დაფაროს..ხოლო ამდენი მარცვლის გადაზიდვას არ ეყოფა ასი ათასი უღელი ზარ-კამეჩი.

ლეგენდაში არაა ნათქვამი როგორ მოიქცა სახტად დარჩენილი რაჯა, რომელსაც სამეფოში რასაკვიევწლია არ მოეპოვებოდა ამდენი პურის მარცვალი.

თავდაპირველად ჭადრაკს არ ქონდა დღევანდელი სახე.ინდოელები მას ჩატურანგას(ოთხთათამაშს)ეძახდნენ.

ჩატურანგა ჭადრაკის წინამორბედი ააფუძვლად დაედო სხვადასხვა ერების ჭადრაკს...ჩატურანგას ვხვდებით შუა აზიაში, მაგრამ უკვე სახეშეცვლილს.ამ თამაშს ეწოდება “შატრანჯი, "".

საქართველოში ჭადრაკი დამკვიდრდა Vll-Vlll საუკუნეში.Xlllსაუკუნიდან მოყოლებული შატრანჯში იცვლება ფიგურების მოძრაობის წესები.ხოლო აღორძინების ეპოქაში შატრანჯმა თანამედროვე ჭადრაკის სახე მიიღო..კიდევ ორი ასეული წლის შემდეგდ დაიხვეწა და დაზუსდა, ყველგან ერთნაირი გახდა.ჭადრაკი რომელსაც ჩვწნ ვიცნობთ 300ზე მეტი წლისაა.

მე19ესაუკუნის მეორე ნახევარში საქართველოში ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა, იმ ჟამინდელ მსოფლიოში განთქმული მოჭადრაკე და მეცენატი ანდრია დადიანი.ის იყო შვილი ეკატერინე ჭავჭავაძისა და სამეგრელოს მთავარის დავით დადიანისა.დაიბადა ზუგდიდში 24 ოქტომბერს 1854 წელს.დაამთავრაᲰაიდელბერგის უნივერსიტეტი.1873-74 წ მსახურობდა რისეთის არმიაში.1881-82 წელსმონაწილეობა მიიღოᲰაიდელბერგის საჭადრაკო კლუბის მიერ გამართულ ტურნირში და პირველი ადგიკუ დაიკავა.(დაუმარცხლებლად).

1899წელს მოიწვიეს, სეულიად რუსეთის პირველ ტურნირში მაგრამ მონაწილეობა არ მიუღია..1903-04წლებში იყო მონტე-კარლოს საერთაშორისო ტურნირების პრეზიდენტი.თანამშრომლობდა იმ დროის უცხოურ ჟურნალ-გაზეთებთან. აწესებდა პრიზებს ლამაზი პატარებისთვის.თამაშობდა ცნობილ მოჭადრაკეებთან-როზენტალი, ს.დიბუა, შუმოვი, ი.კოლიში და სხვხვებთან.პარიზში, კიევში, რომში, თბილისში, ინგლისურმა საჭადრაკო ჟურნალმა“ ჩეს მანთლიმ""1892წლის ივნის ივლისსში ნომრებში მთლიანად ანდრია დადიანის შემოქმედებას მიუძღვნა.

1903წელს ე.შიფერსის წინასიტყვაობით კიევში ფრანგულ ენაზე გამოიცა დადიანის 100პარტიის დაბოლოება.

ზუგდიდის საჭადრაკო სკოლა, დღეს-დღეობით ატარებს ამ უდიდესი მოჭადრაკის სახელს.ანდრია დადიანის პირადი ჭადრაკი და ფოტოები დაცულია ზუვდიდის ეთნოგრაფიულ მუზეუმში.

მე20ე საუკუნემაც მრავალ ქალი მოჭადრაკე მისცა მსოფლიოს.მათ შორისაა ზუგდიდში დაბადებული ნონა გაფრინდაშვიკი.ის დაიბადა 3მაისს 1941წელს..ჭადრაკში დიდოსტატი 1978წელს.მსოფლიოს ხუთგზის ჩემპიონი.1962-78 წლებში 11გუნდური და 9პირადი ოლიმპიური ოქროს მფლობელი.ფიდეს ქალთა კომისიის თავჯდომარე(1980-1986).საქართველოს ეროვნული ოლიმᲞიური კო.იტეტის პირველი პრეზიდენტი1980-96 წლებში..საქართველოს ჭადრაკის ფედერაციუს პრეზიდენტი 2000-02წლებში..XXსაუკუნის უძლიერესი მოჭადრაკე ქალი მსოფლიოში.

ჩვენს საუკუნეშიც მრავალი ახალგაზრდა მოჭადრაკეებია საქართველოში.მე მინდა მოგიყვეთ ზუგდიდში მცხოვრებ ნორჩ მოჭადრაკე ნიკოლოზ შამათავაზე..ის დაიბადა 2006 წელს.4წლის ასაკიდან დაინტერესდა ჭადრაკის თამაშით.თავის სამეზობლოში იკრიბებოდა ჭადრაკის თამაშის მოუვარული უფროსი თაობის ხალხი:დამალი შამათავა, ვახტანგ როგავა, ომარი ბელქანია.პატარა ნიკუშა მათ წრეში ტრიალებდა და აქედან გაუჩნდა მიდრეკილება დაუფლებოდა ჭადრაკს.ნიკუშას დაინტერესება დიდი იყო. ჭადრაკის ფიგურების სახელები, მოძრაობის წესები ეომ ესწავლა ხშირად სტუმრობდა ბაბუა ვახოს.რომლის მომსწრე მეც არაერთხელ ვყოფილვარ...6 წელი რომ შეუსრულდა შეიყვანეს ანდრია დადიანის სახწლობის ზუგდიდის საჭადრაკო სკოლაში.პირველი მასწავლებელი გოჩა თორია იყო, შემდეგ კი მადონა ბოკუჩავა.

პირველი წარმატება 8წლის ასაკში მოიპოვა გურამ მზარეულას თასი..

2014 წელს ვიცე ჩემპიონი გახდა საქართველოში.იმავე წელს ევროპის ჩემპიონატში მიიღო მონაწილეობა.წარმატებას წარმატება მოყვებოდა..

საქართველოს 2ჯერ ჩემპიონი კლასიკაში და ეთხელ ჩემპიონი რაპიტში.2018 წელს მონაწილეობა მიიღო ღია ტურნირში პოლონეთში.იმავე წელს საქართველოს ბრინჯაოს მედლის მფლობელი..2020 წელს საბერძნეთში ევროპის ჩემპიონატიიყო დაგეგმილი, მაგრამ პანდემიის გამო გადაიდო.ამჟამად დისტანციურ რეჟიმში მონაწილეობს საქართველოს ჩემპიონატში.ახალგაზრდა მოჭადრაკეს აქვს მრავალი მედალი, თასი, სიგელი..
.ვუსურვებ მრავალ გამარკვებას და დიდ წარმატებებს ცხოვრების გზაზე.