Names of the months in Svan language:

January - Kvaakh
February - Li Lkariel, Liqvniel
March - Linchaal
April - Likhniel, Parpild
May - Lighnieri
June - Litchmaal, Ivanob
July - Lithiel, Gvirk
August - Lilkhvariel, Lamariel
September - Mkakh, Enkenob
October - Shaashshob
November - Ligergiel
December - Barblaash, Chrisdeeshob.


თვეების დასახელებები სვანურად

ქვაახ - იანვარი
ლი ლყარიელ, ლიქვნიელ - თებერვალი.
ლინჩაალ - მარტი
ლიხნიელ, პარპილდ - აპრილი.
ლიღნიერი - მაისი.
ლიჭმაალ, ივანობ - ივნისი
ლითიელ, გვირკ - ივლისი.
ლილხვარიელ, ლამარიელ - აგვისტო
მკახ, ენკენობ - სექტემბერი.
შააშშობ, წიფობ - ოქტომბერი.
ლიგერგიელ - ნოემბერი.
ბარბლააშ, ქრისდეეშობ - დეკემბერი.

ეკა კარტოზია: წელიწადის თვეთა მეგრული სახელწოდებების განმარტება:
თუთა არის თვე
1. ღურა არის სიკვდილი ე.ი ღურთუთა არის მკვდარი თვე-თვე როდესაც ბუნება იძინებს-კვდება
2.ფურთუთა-ფურე არის ცხელი, ანუ თვე როდესაც თბება და ბუნება იღვიძებს ხეში წყალი ჩადგაო და ა.შ..
3. მელახ - მარტი ამ თვის განმარტება არ ვიცი და აუცილებლად მოვიძიებ -ელხი მეგრ მზის ამოსვლაა და 21 მარტს არის გაზაფხულის ბუნიაობა და შესაძლოა ამ მოვლენას ასახავდეს????
4. პირელი - აპრილი გოპირუა არის გაყვავილება ანუ ყვავილობის თვე
5. მესეფი - მაისი(მესოფია -მოსოფია მოწყვეტა -დაკრებას; და ბულთუთას ეძახიან ანუ ბლობის თვე ე.ი ახალ ხილის კრეფის დრო იყო
6. მანგი - ივნისი სწორი რაღაცის თანასწორი ტოლი ალბათ მე-6თვეა და ამიტომ /ივანობასაც ეძახიან ივნისს
7. კვირკვე - ივლისი კვირიკეს თვე ანუ კვირიკობა
8. მარიაშინა - აგვისტო მარიამის თვე
9. ეკენია - სექტემბერი / ენკენისთვე - ძველად ახალწლისად იწოდებოდა და 23სექტემბერს არის ბუნიაობა. ეკენია შესაძლოა როგორც ენკენისთვე წლის დასაწყისს ნიშნავდეს(ამასაც და მელეხსაც დავაზუსტებ)
10. გიმათუთა - ოქტომბერი მკათათვე
ღომის ნამგლით მომკას „გიმუა“ ეწოდებოდა და რადგანაც ეს პროცესი ოქტომბერში სრულდებოდა ამ თვეს მეგრულად „გიმათუთა“ დაერქვა.
ლიტ.: ს. მაკალათია, სამეგრელოს ისტორია და ეთნოგრაფია, 2007.
ე. ნ.
11. გერგობათუთა - ნოემბერი გიორგობის თვე
12. ქირსეთუთა - დეკემბერი - ქრისტე შობისთვე

თვეების თანამედროვე სახელების წარმოშობის ისტორია
1. იანვარი - წარმოდგება რომაელთა ორსახოვანი ღმერთის იანუსისაგან, რომელიც ითვლებოდა დროისა და კარის მფარველ ღვთაებად. იულიუს კეისარმა ძვ. წ. 45 წლის 1 იანვარი წლის დასაწყისად გამოაცხადა. საქართველოში 1 იანვრით წლის დაწყება X ს–დან შემოვიდა, მანამდე კი სექტემბრით იწყებოდა. რომის რესპუბლიკაში ახალი კონსულების არჩევა ხდებოდა 1 იანვარს. სწორედ ამიტომ გამოაცხადა კეისარმა იანვარი პირველ თვედ. ძველი ქართულით ახალი წლის პირველ დღეს ეწოდებოდა დასაბამი.
2. თებერვალი რომაულ მითოლოგიაში ტყეთა და მინდორთა, მწყემსთა და ფარათა მფარველი ღვთაება იყო ფავნუსი. ფავნუსს წარმოსახავდნენ, როგორც თხისფეხებიან ახალგაზრდა კაცს. იმ დღეს, როცა ფავნუსს მსხვერპლს სწირავდნენ, იმართებოდა განწმენდის რიტუალი. მსხვერპლად სწირავდნენ თხებსა და ვაცებს. შეწირულ ცხოველთა ტყავისაგან ქამრებს – ფებრუებს – და წინსაფრებს ამზადებდნენ, რომლებსაც ქურუმები რიტუალისათვის იყენებდნენ. ფიქრობენ, რომ სწორედ ამისთვის დაერქვა ამ თვეს თებერვალი (ფებრუა, ფებრუარი).
3. მარტის სახელი წარმოდგა ძველ რომაელთა ომის ღმერთის მარსის სახელისაგან.
4. აპრილის სახელწოდება წარმოდგება ლათინური სიტყვისაგან „აპერირე“, რაც ქართულად გახსნას ნიშნავს. ამ თვიდან იწყებოდა რომში გაზაფხული.
5. მაისის სახელწოდება წარმოდგება რომაელთ ქალღმერთ მაიადან, რომელიც იყო განახლებული ბუნების ღვთაება. მაისის პირველ დღეს რომაელები მსხვერპლს სწირავდნენ ქალღმერთ მაიას.

6. ივნისი წარმოდგება ძველ რომაელთა მითოლოგიური ქალღმერთის იუნონას სახელისაგან. იუნონა ნაყოფიერების ქალღმერთად ითვლებოდა.
7. ივლისის სახელწოდება წარმოდგება რომის იმპერატორ იულიუს კეისრის სახელისაგან.
8. აგვისტოს სახელწოდება წარმოდგება რომის იმპერატორ გაიუს ოქტავიანე ავგუსსტუსის სახელისაგან.
9. სექტემბრის სახელწოდება წარმოდგება ლათინური სიტყვისაგან „სეპტემ“, რაც ქართულად ნიშნავს შვიდს. ეს თვე ძველ რომაულ კალენდარში რიგით მეშვიდე იყო, სანამ ი. კეისრის რეფორმა გატარდებოდა.
10. ოქტომბრის სახელწოდება წარმოდგება ლათინური სიტყვისაგან „ოქტო“, რაც ქართულად რვას ნიშნავს. ძველ რომაულ კალენდარში ოქტომბერი მერვე თვე იყო.
11. ნოემბრის სახელწოდება წარმოდგება ძველი რომაული კალენდრის მეცხრე თვის სახელისაგან, ნოვემ – ცხრა.
12. დეკემბრის სახელწოდება წარმოდგება ლათინური სიტყვისაგან „დეცემ“, რაც ქართულად ათს ნიშნავს.

Old Iberian (Kartian) names of the months
▶ Kingdom of Iberia (Caucasus) - 400 BC - 580 AD.
▶ Principality of Iberia (Caucasus) - 588–1008 AD.

January - Apnisi,
February - Surtsqunisi,
March - Mirkani,
April - Igrika,
May - Vardobistve,
June - Mkatatve,
July - Tibatve,
August - Mariamobistve,
September - Enkenistve,
October - Ghvinobistve,
November - Giorgobistve,
December - kristeshobistve, or Tirisden.

თვეები იბერიულად

იანვარი - აპნისი,
თებერვალი - სურწყუნისი,
მარტი - მირკანი,
აპრილი - იგრიკა,
მაისი - ვარდობისთვე,
ივნისი - მკათათვე,
ივლისი - თიბათვე,
აგვისტო - მარიამობისთვე,
სექტემბერი - ენკენისთვე,
ოქტომბერი - ღვინობისთვე,
ნოემბერი - გიორგობისთვე,
დეკემბერი - ქრისტეშობისთვე, იგივე ტირისდენი

Old Iberian (Kartian) names of the days of the week

▶ Kingdom of Iberia (Caucasus) - 400 BC - 580 AD.
▶ Principality of Iberia (Caucasus) - 588–1008 AD.

The Iberian names of the days

1) Mzisa (Sunday)
2) Mtovarisa (Monday)
3) Ariasy (Tuesday)
4) Ermisa (Wednesday)
5) Aphroditisa (Thursday)
6) Diosisa (Friday)
7) Cronosisa (Saturday).

In Iberia these names were used until the IV century AD.

Names: Aria, Ermis, Aphrodite, Dios and Kronos were introduced to Georgian under the Greek influence.
Their synonyms in the Georgian Epic poem of the XII century - "Knight in the panthers skin" are:

1. In Arabic marikh (Mars) - in Georgian Tarkhoni.
2. In Arabic Otarid (Mercury) - in Georgian Jimaghi.
3. In Arabic Aspiroz (Venus) - in Georgian Mtiebi.
4. In Arabic Mushtar (Jupiter) - in Georgian Obi.
5. In Arabic Zual (Saturn) - in Georgian Ghmerti Morige.

დღეების იბერიული სახელები

1) მზისა (კვირა)
2) მთოვარისა (ორშაბათი)
3) არიასი (სამშაბათი)
4) ერმისა (ოთხშაბათი)
5) აფროდიტისა (ხუთშაბათი)
6) დიოსისა (პარასკევი)
7) კრონოსისა (შაბათი).

იბერიაში ეს სახელწოდებები გამოიყენებოდა IV საუკუნემდე.

სახელები: არია, ერმი, აფროდიტა, დიოსი და კრონოსი ქართულში შემოსული იყო ბერძნული გავლენით.
ვეფხისტყაოსანში მათი სინონიმებია:

1. არაბულად მარიხ (მარსი) - ქართულად თარხონი.
2. არაბულად ოტარიდ (მერკური) - ქართულად ჯიმაღი.
3. არაბულად ასპიროზ (ვენერა) - ქართულად მთიები.
4. არაბულად მუშთარ (იუპიტერი) - ქართულად ობი.
5. არაბულად ზუალ (სატურნი) - ქართულად ღმერთი მორიგე.

Days of the week in Svan
1) Mishladegh / Mgzheladegh - Sunday (sun day)
2) Deshdish / Doshdish - Monday (Doshdol - the deity of the moon).
3) Takhash - Tuesday (Takhash may be the deity of harvest, fertility).
4) Jumash / Jgmash - Wednesday (may be the patron deity of the family).
5) Tsash - Thursday.
6) Webish - Friday (Wob - thunder Reverend, deity of lightning and thunder, just and angry lord in the Svan pantheon, "Vob" in Svan means to break the chaos, "Khola Vob Esgen" means to be in trouble, Vebish means Friday, the day of the gods, it was considered as a holiday for a long time).
7) Saftin / Samtin (Sabaton's Jewish influence can be seen here as well. It should have been called by another name before Christianity) - Saturday.
კვირის დღეები სვანურად
1) მიშლადეღ / მგჟელადეღ – კვირა (მზის დღე)
2) დეშდიშ /დოშდიშ – ორშაბათი (დოშდოლ – მთვარის ღვთაება).
3) თახაშ – სამშაბათი (თახაშ შესაძლოა მოსავლის, ნაყოფიერების ღვთაება იყოს).
4) ჯუმაშ / ჯგმაშ – ოთხშაბათი (შესაძლოა ოჯახის მფარველი ღვთაება იყოს).
5) ცაშ – ხუთშაბათი.
6) ვებიშ – პარასკევი (ვობ - მეხისმტეხელი მეუფე, ელვის და ჭექის ღვთაება, სამართლიანი და მრისხანე უფალი სვანურ პანთეონში, "ვობ" სვანურად ნიშნავს ქაოსის ატეხვას, "ხოლა ვობ ესგენე" ცუდი დღე დააწია, ვებიშ ნიშნავს პარასკევს, ღვთაების დღეს, პარასკევი დიდი ხნის განმავლობაში მიიჩნეოდა უქმე დღედ).
7) საფტინ / სამტინ (აქაც საბატონის ებრაული გავლენა ჩანს. ქრისტიანობამდე სხვა სახელი უნდა რქმეოდა) – შაბათი.

The days of the week in Chan-Laz (Southern Colchian) are called:
1) Bzhachkha / Bjachkha - Sunday (Sun Day)
2) Tutachkha - Monday (Moon Day)
3) Tikinachkha / Ikinachkha / Erkinachkha / Ekinachkha - Tuesday
4) Jumachkha - Wednesday
5) Umkiserti / Chachkha - Thursday
6) Paraske / Paraskedgha - Friday
7) Sapaton (old form - Shurishkha or Shurichkha) - Saturday.
ჭანურ–ლაზურად კვირის დღეებს ჰქვიათ:
1) ბჟაჩხა / ბჯაჩხა – კვირა (მზის დღე)
2) თუთაჩხა – ორშაბათი (მთვარის დღე)
3) ტიკინაჩხა / იკინაჩხა / ერკინაჩხა / ეკინაჩხა – სამშაბათი
4) ჯუმაჩხა – ოთხშაბათი
5) უმქისერთი / ჩაჩხა – ხუთშაბათი
6) პარასკე / პარასკედღა – პარასკევი,
7) საპატონ (ძველი ფორმა - შურიშხა ან შურიჩხა) – შაბათი.

Days of the week in the Colchian language:

▶ Kingdom of Colchis (Western Georgia) - 1250-164 BC.
▶ Koban culture (North Georgia, North-East Caucasus) - 1100 - 400 BC. J2a, G2a, J1, (R1b).
▶ Kingdom of Pontus (Caucasus, Anatolia) - 281 BC – 62 AD. R1b, G2a, J2a, E1b1.
▶ Kingdom of Lazica (Caucasus) - 131–697 AD.
1. Tutashkha (Moon Day) - Monday
2. Takhashkha (Day of Takha - Takha - deity from the pantheon of ancient Colchian gods, governor of war, Taros, performing the same function as Aria-Mars performed in Pelasgian mythology) - Tuesday
3. Jumashkha (Juma Day - Juma was the Colchian deity who was the patron saint of fertility, shepherds and cattle) - Wednesday
4. Tsashkha (Day of Heaven) - Thursday
5. Obishkha (Ob Day - Ob was a Colchian deity of rain and thunder, playing the same role as Zeus in Pelasgian mythology) - Friday
6. Sabaton , the same Shurishkha (Day of the Soul, Day of the Souls of the Dead, Sabaton was established in Megrelian from Hebrew) - Saturday
7. Zhashkha (Sun Day) - Sunday

Names of the months in the Colchian language:
▶ Kingdom of Colchis (Western Georgia) - 1250-164 BC.
▶ Koban culture (North Georgia, North-East Caucasus) - 1100 - 400 BC. J2a, G2a, J1, (R1b).
▶ Kingdom of Pontus (Caucasus, Anatolia) - 281 BC – 62 AD. R1b, G2a, J2a, E1b1.
▶ Kingdom of Lazica (Caucasus) - 131–697 AD.
1. Ghurtuta - January
2. Phurtuta - February
3. Melakh - March
4. Pirely - April
5. Mesephy - May
6. Mangy - June
7. Kvirkve - July
8. Mariashina - August
9. Ekenia - September
10. Gimatuta - October
11. Gergobatuta (In the Lazica period) - November
12. Kirsetuta (In the Lazica period) - December