x
საინტერესო ფაქტები ქარიშხლების შესახებ

ქარიშხლისგან, ტროპიკული ციკლონისგან წარმოქმნილ ტალღებ შეუძლიათ ტონობით თევზის ძღვის სანაპიროზე გამორიყვა. ის, რომ თევზებს ამ დროს თვალები ბუდეებიდან ვარდებათ, მათ ორგანიზმში წნევის დაცემით აიხსნება.


image 1 ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში ქარიშხლის დროს ჰაერის ნაკადი საათის ისრის საწინააღმდეგოდ მოძრაობს, სამხრეთ ნახევარსფეროში კი ყველაფერი პირიქით ხდება.
2 ტროპიკული ქარიშხალი პირველად ქრისტეფორე კოლუმბმა აღწერა 1495 წელს.
3 სიტყვა "ქარისხალი" წარმოიქმნა ბოროტების ღმერთ ხურიკანისგან, რომლის არსებობაც კარიბის აუზის რამდენიმე კუნძულის მაცხოვრებლებმა ირწმუნეს.
4 1900 წელს ქარიშხალ "გალვესტინმა" ტეხასში 8 ათასი ადამიანი იმსხვერპლა, რაც ყველაზე დიდი ბუნებრივი სტიქია იყო ამერიკის ისტორიაში.
5 ტროპიკული ქარიშხალი უფრო მეტ ადამიანს კლავს, ვიდრე ავდრის შედეგად გამოწველული სხვა რომელიმე შტორმი.
6 იუპიტერზე ქარიშხლებმა შეიძლება 300 წელზე მეტხანს იბობოქრონ, ზომით კი ხშირად დედამიწისხელად გადაიქცევიან.
7 1990 წლიდან მოყოლებული ყველაზე დამანგრეველი 10 ქარიშხლიდან 5 ამერიკაში მოხდა.
8 ქარიშხლის შედეგად 900 წლის განმავლობაში მთელ მსოფლიოში 1, 9 მილიონი ადამიანი დაიღუპა.
9 ბანგლადეშში 1970 წელს ტროპიკულმა ციკლონმა "ბლოხმა" 150-დან 300 ათასამდე ადამიანი იმსხვერპლა.
10 ტროპიკული ციკლონისგან უფრო ხშირად მჭიდროდ დასახლებული სამხრეთ-ამოსავლეთ აზიისა და ინდოეთის მოსახლეობა იღუპება.
11 დაკვირვების შედეგად აღმოჩნდა, რომ ქარიშხალი "კამილა" ტროპიკულ ციკლონებს შორის ყველაზე სწრაფია ამერიკაში მოქმედ ქარიშხლებს შორის.
12 ქარიშხალი იწვევს ნგრევებსა და მეწყერს ცენტრში და არა გარშემო.
13 ქარიშხალი, რომელმაც მსოფლიოში ყველაზე დიდი ზიანი გამოიწვია, იყო ტროპიკული ციკლონი "კატრინა", რომლის მიერ მიყენებულმა ზარალმა 100 მილიარდი$ შეადგინა.
14 ტროპიკული ქარიშხლის გავრცელების არეალმა შეიძლება სიმაღლეში - 12, ხანდახან 15 კმ-ს მიაღწიოს.
15 სხვადასხვა ქარიშხალი ერთმანეთს არასოდეს უკავშირდება, მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება ისინი ერთმანეთის სიახლოვეს განვითარდეს. ამ ბუნებრივ მოვლენას ფუჯივარის ეფექტი ეწოდება.
16 ყველაზე დიდი ქარიშხალი შესაძლოა შტატ მონტანის ზომას აღემატებოდეს.
17 მიუხედავად იმისა, რომ ქარიშხალს (ტროპიკულ ციკლონს) შეუძლია საშინელი ნგრევა და მსხვერპლი გამოიწვიოს, ისინი დედამიწის რთული ამინდის სისტემის ფორმირებაში მნიშვნელოვანი ფაქტორის გამომწვევია. როგორც გიგანტური "ვენტილატორები", ტროპიკული რაიონებიდან ცხელი ჰაერის მასებს პოლუსის მხარეს გადააადგილებენ. ასეთი ციკლონების გარეშე ტროპიკული სიცხე გაუსაძლისი იქნებოდა იქაური მოსახლეობისათვის.
18 1900 წელს ქალაქ გალვესტონში ქარიშხლის დროს ობოლ ბავშვთა თავშესაფრის მონაზვნები ბავშვებს ერთი თოკით გადაებნენ, მაგრამ მოვარდნილი წყლის ნაკადი იმდენად სწრაფი და ძლიერი იყო, რომ ყველა დაიხრჩო.imageimageimage







ქარიშხალი და ქარბორბალა (ტორნადო) ერთმანეთისგან რამდენიმე
ფაქტორით განსხვავდება.


1 ქარიშხალი რამდენიმე დღის განმავლობაში გრძელდება, ხოლო ტორნადო რამდენიმე წუთით (იშვიათად საათით).
2 ქარიშხლის დიამეტრი ტორნადოს დი
ამეტრზე დაახლოებით ორიათასჯერ დიდია. მაგალითად, თუ ტორნადოს ზომა ჰამბურგერის ტოლი ყოფილა, მაშინ ტორნადოს ფართობი სულ მცირე საფეხბურთო სტადიონს აღემატება ხოლმე.
3 ტორნადოს დროს ჰაერის მასებიუფრო სწრაფად გადააადგილდება. მაგალითად, ყველაზე სწრაფი ქარიშხლის დროს ქარის სიჩქარე 320 კმ/სთ იყო, ხოლო ტორნადოს დროს 480 კმ/სთ მიიჩნევა.
4 ქარიშხალი ხშირად იწვევს ქარბორბალას. მაგალითად, 1992 წელს ქარისხალმა "ენდრიუმ" 62 ტორნადო წარმოშვა, ხოლო 1967 წელს ბეულის ქარიშხალმა 141 ტორნადო გააჩინა. ქარიშხალი შეიძლება ტორნადოს დედამიწის ზედაპირთან შეჯახებიდან რამდენიმე დღის შემდეგ წარმოიშვას. სახელწოდება "გრიგალი", "ტაიფუნი" და ციკლონი ერთი ბუნებრივი მოვლენის - ტროპიკული ციკლონის სხვადასხვა დასახელებაა.

imageimageimageimageimage






5 ტროპიკულ ციკლონებს, რომლებიც
ატლანტის ან წყნარი ოკეანის აღმოსავლე
თ ნაწილში ყალიბდება, გრიგალებს უწოდებენ. წყნარი ოკეანის დასავლეთ ნაწილთან ახლოს მდებარე ქვეყნებში მათ ტაიფუნებს უწოდებენ (ჩინური ენის კანტონური დიალექტის სიტყვიდან "ტაიფუნ"). ხოლო იმ ქვეყნებში, რომლებსაც ინდოეთის ოკეანე ესაზღვრება, ასევე ბენგალიის ყურეში ამ მოვლენას ციკლონებს უწოდებენ (ბერძნული სიტყვიდან, რაც "დახვეულ გველს" ნიშნავს).

6 ავსტრალიაში ქარიშხლებს "ვილი-ვილის" უწოდებენ.

7 ქარიშხლებს სახელებს საერთაშორისო მეტეოროლოგიურ ორგანიზაციებში არსებული სიის მიხედვით არქმევენ. არსებობს იმ ქარიშხლების ექვსი სია, რომლებიც ატლანტის ოკეანეში ჩამოყალიბდა. ყოველი სია ყოველი 7 წლის შემდეგ მეორდება. ამ სიებიდან იღებენ იმ ქარიშხლების სახელებს, რომელთაც ყველაზე მეტი ნგრევა მოჰყვა.

8 ბოლო დროს ამოღებული ქარიშხლების სახელებია: "ენდრიუ", "კამილა", "ბობი", "ფრანი" და "კატრინა".

0
713
შეფასება არ არის
ავტორი:nago123
nago123
713
  
კომენტარები არ არის, დაწერეთ პირველი კომენტარი
0 1 0