ალანები, რომელთა წინაპარი აზიის სტეპებიდან მოსული
დამბყრობელი სკვითები არიან, საბოლოოდ ჩვენი წელთაღრიცხვის პირველ საუკუნეებში (I-IVსაუკუნეები) დასახლდნენ კავკასიაში. უდაოა,
რომ სკვითები, რომლებიც ორ შტოდ - ალანებად და სარმატებად იყვნენ დაყოფილნი, გაძარცვეს
და გადაწვეს ჩინეთის დიდი ნაწილი, აღმოსავლური ქვეყნების უმრავლესობა, საფუძველი ჩაუყარეს
ირანული ენისა და კულტურის განვითარებას, სამოსახლოდ ჩრდილოეთ კავკასია აირჩიეს. შემდეგ
ჰუნებთან ერთად, მათი ნაწილი რომის იმპერიას ებრძოდა, ესპანეთისა და საფრანგეთის გავლით
მიადგნენ აფრიკის მისადგომებს და უკან, ჩრდილო კავკასიაში დაბრუნდნენ. აღსანიშნავია
ფაქტი, რომ იმ პერიოდში არც ალანებსა და არც ჰუნებს, საქართველოში შემოსვლა არ გაუბედავთ.
ქართველებმა ახალ მეზობელ ალანებს ოვსები უწოდეს. მათ დიდი გავლენა მოახდინეს სხვა
მეზობელ კავკასიურ ერებზე და ზოგიერთი მათგანიც მათ სამეფოსა და შტოს შეუერთდა. ქართველებმა
მათაც ოვსები ვუწოდეთ და ასე ჩასმოყალიბდა ახალი - კავკასიურ-აღმოსავლური ნაცია - ალან-ოვსი.
მათს სამეფოს, რომელიც ჩრდილო კავკასიის ძირითად ნაწილს
მოიცავდა, ცარაზონთა სამეფო დინასტია მართავდა. მას შემდეგ ბევრმა საუკუნებ განვლო.
ოვსები მრავალჯერ გამოიყენეს გონივრულად ქართველთა მეფეებმა სხვადასხვა ომებში და შედეგიანადაც.
მათი სამეფო სახლის ასულები არაერთხელ გამხდარან საქართველოს დედოფლები და მათი სახელმწიფოც
ყოფილა მომსწრე ქართველთა დახმარებისა თუნდაც ოვსეთ-ყივჩაღეთის ან ოვსეთ-მონღოლეთის
ბრძოლებში.. ისტორიის ფურცლები მრავალი ინფორმაციითაა სავსე, რომელიც მრავალ მცირე
დაპირისპირებასა და მრავალ მეგობრულ ფაქტს აღწერს, რადგან ეს ორი სახელმწიფო, მუდამ
სისხლითა თუ ჰაერით განუყოფელი იყო. ჩემდა გასაკვირად, არ აღმოჩნდა არცერთი ომის ფაქტი
ვიდრე აქამომდე, თუმცაღა ისტორიამ მას შემდეგ დაიწყო საფეხურობრივი ცვლილება, რაც მონღოლთა
შემოსევის შემდეგ, ოსეთს სამეფო გვარი სრულიად ამოუწყდა და ახალი მეფის არჩევის ნაცვლად,
რუსეთთან ომის მსხვერპლნი გახდნენ. მას შემდეგ, რუსეთი მისი სუზერენი, ოვსეთი კი რუსეთის
ვასალი ქვეყანა ხდება და მის მმართველობას ემორჩილება.. იცვლება დამოკიდებულებაც.
მართლმადიდებლობა ოვსეთმა რუსეთამდე(X-XI) ბევრად ადრე, მეექვსე საუკუნეში მიიღო.
მინდა დავსძინო ფაქტი, რომ როგორც მრავალ ქართველ თავად-აზნაურთა
თუ გლეხთა, ასევე თვით ბაგრატიონთა ძარღვებშიც არაერთხელ აჩქეფებულა ოსური სისხლი.
ხოლო რაც თამარ მეფესა და დავით სოსლანს შეეხება, ამას წინათ ერთ დავას შევესწარი და
აქვე განვმარტავ:
თამარის დედა, დედოფალი საქართველოსი და ცოლი გიორგი
მესამისა - ბურდუხანი (შემდგომში გურანდუხტი), ოვსეთის მეფის ასული გახლდათ და თამარიც
ნახევრად დედის სისხლის მატარებელი იყო. ხოლო რაც დავით სოსლანის ქართველობასა და ოსობას
შეეხება, ეს ისტორია ასე ჟღერს:
ოდესღაც, გიორგი პირველი ოვსთა მეფის ასულზე, ალდე დედოფალზე
დაქორწინდა, თუმცა გიორგის სიკვდილის შემდეგ, გიორგის ვაჟებმა ტახტი ვერ გაიყვეს, რაც
ერთი ძმის სიკვდილით დასრულდა. ალდე დედოფალმა დაობლებული შვილიშვილი ოვსეთის სასახლეში
წაიყვანა, გაზარდა, ოვს დიდგვაროვან ქალზე დააქორწინა და მათი შვილების სისხლში როგორც
ქართული-ისე ოსური სისხლი ჩქეფდა. ამის შემდეგ ექვსმა თაობამ განვლო და ქართული სისხლიც
ნელ-ნელა კლებულობდა მათს შთამომავლობაში. თუმცაღა ორმაგად მეფურმა სისხლმა თავისი
გაიტანა, ტახტი გადაიბარა და ექვსი თაობის შემდეგ, ოვსეთს მეფედ ჯადრონ ცარაზონი მოევლინა,
რომელსაც ვაჟი - სოსლან ცარაზონი შეეძინა. სოსლანი გიორგი მესამის დის, რუსუდანის აღზრდილი
იყო და თამარს მამიდამ (გიორგი რუსის შემდეგ) სოსლანზე დაქორწინება ურჩია. მათ ჯვარი
1187 წელს დიდუბის ეკლესიაში დაიწერეს, სადაც
ეწოდა სახელი დავით. მას შემდეგ არაერთი ღირსეული გამარჯვება შესძინა საქართველოს,
თუმცაღა მტკიცება მის ქართველობაზე ამაოა, რადგანაც მის ძარღვებში ქართული სისხლი შვიდი
თაობის შემდეგ 10%-ღა თუ იქნებოდა, ხოლო რაც ლაშა-გიორგისა და რუსუდანს შეეხება,
მათში ოსური სისხლი მეტი იყო, ვიდრე ქართული. ამიტომაც მე, ერთი ქართველი პატრიოტი,
რომელიც ყოველთვის მზად ვარ დავიცვა საკუთარი ქვეყანა, ერთ რამეს ვამბობ - გამორიცხულია
ყოფითი პოლიტიკური იდეებით გადამტერებული ორი მონათესავე ერის დიდხნიანი ომი, რაც ისედაც
ყოვლად დაუშვებელი, მიუღებელი და არაფრისმომცემია. უფალი სამართალსა და მოწყალებას
არ დააყოვნებს. თუმცაღა სამაჩაბლო, რომელიც დღეს სადაო მიწად ქცეულა - ჭეშმარიტად ქართულია
და ყოველთვის იქნება საქართველოსი!
