კოაქსიალური კაბელი და მისი შეერთება ქსელის ადაპტერთან

კოაქსიალური კაბელი ყველაზე მეტად იყო გავრცელებული თავისი ფასის, წონისა და პრაქტიკულობის და ასევე დაყენების სიმარტივის გამო. მარტივი კოაქსიალური კაბელი შედგება სპილენძის გამტარის, მასზე შემოხვეული

შედგება სპილენძის გამტარის, მასზე შემოხვეული საიზოლაციო შრის, მეტალის წნულისა (ეკრანის) და გარე გარსისაგან. ზოგჯერ მეტალის წნულის გარდა აქვს ფოლგის ფენაც ასეთს ეწოდება კაბელი ორმაგი ეკრანიზაციით. ძლიერი შეფერხებების დროს შეიძლება გამოყენებულ იქნას კაბელი ოთხმაგი ეკრანიზაციითაც. იგი შედგება ორი ფოლგის
ფენისა და ორი მეტალის წნულის ფენისაგან. ელექტრული სიგნალები გადაიცემა სპილენძის გამტარში. ეს გამტარი გარშემორტყმულია დიალექტრიკული ფენით,

რომელიც მას მეტალის წნულისაგან გამოყოფს. წნული მიწის როლს ასრულებს და იცავს გამტარს ელექტრული სიგნალისა და გადამკვეთი შეფერხებებისაგან. გადამკვეთი შეფერხებები არის ელექტრული დაზიანება, რომელსაც იწვევს სიგნალები მეზობელ გამტარებში. გამტარი და მეტალის წნული ერთმანეთს არ უნდა ეხებოდეს, რადგან შეიძლება
წარმოიშვას მოკლე ჩართვა და მონაცემები დამახინჯდეს. კოაქსიალური კაბელი შეფერხებების მიმართ უფრო გამძლეა, ვიდრე ხვეულა წყვილი და სიგნალების მილევაც
ნაკლებია მასში. სიგნალის მილევა არის სიგნალების შესუსტება კაბელში გავლისას.


კოაქსიალური კაბელის ორი ტიპი არსებობს: წვრილი კოაქსიალური კაბელი (thinnet) და მსხვილი კოაქსიალური კაბელი (thicknet). წვრილი კაბელი მოქნილია,
მისი კაბელია დიამეტრი 0.5 სმ-მდეა. იგი გამოიყენება ნებისმიერი ტიპის ქსელისთვის და უშუალოდ ერთვება ქსელის ადაპტერის პლატას. ასეთ კაბელებს ინფორმაციის დაუმახინჯებლად გადაცემა შეუძლიათ 185 მ-მდე. სქელი კოაქსიალური კაბელი
შედარებით ხისტია, დიამეტრი 1 სმ-მდე
აქვს. რაც მეტია სასიგნალო გამტარის სისქე, მით მეტ მანძილზე შეუძლია მას სიგნალების გადაცემა დაუმახინჯებლად. სქელ კოაქსიალურ კაბელს მონაცემთა დაუმახინჯებლად გადაცემა 500 მ-დე შეუძლია, ამიტომ მას იყენებენ როგორც რამდენიმე პატარა ქსელის გამაერთიანებელ
მაგისტრალს. ასეთი კაბელების მისაერთებლად ქსელის ადაპტერის პლატასთან გამოიყენება ტრანსივერი.

გრეხილი წყვილი – TP (Twisted Par)

არსებობს ამ კაბელის ორი სტანდარტი: არაეკრანირებული – UTP და ეკრანირებული – STP, რომელიც მთლიანად ლითონის ბადეშია ჩასმული.
ეკრანირებული კაბელის გამოყენება უმჯობესია, რადგანაც მონაცემები ნაკლებად შეიძლება დამახინჯდეს გარე ელექტრო-მაგნიტური ზემოქმედების დროს, თუმცა ეს კაბელები საკმაოდ ძვირია და იმის გათვალისწინებით, რომ ლოკალურ ქსელებში კომპიუტერები მაინცდამაინც არ არის ერთმანეთისგან დაშორებული, მასიური გამოყენება UTP კაბელებს უფრო აქვთ.

კაბელი UTP

თავის მხრივ UTP კაბელები 4 კატეგორიისა: UTP 3, UTP 5, UTP 5e და UTP 6. პირველს შეუძლია მონაცემთა 10 მბ/წმ სიჩქარით გატარება, ანუ იგი სტანდარტულ Ethernet სისტემებში შეგვიძლია გამოვიყენოთ, ხოლო Fast Ethernet

შეგვიძლია გამოვიყენოთ, ხოლო Fast Ethernet და Gigabit Ethernet სტანდარტის აპარატურის შესაერთებლად გამოიყენება UTP 5 კაბელი, რომელსაც 100 მბტ/წმ და 1000 მბ/წმ სიჩქარეების განვითარება შეუძლია.
ამ კაბელებს ხვიურ წყვილებს იმიტომ უწოდებენ, რომ შედგებიან სადენთა 4 წყვილისაგან, რომელთაგან თითოეული ერთმანეთზეა დახვეული. ეს შემთხვევით არ არის ასე, ცნობილია, რომ სადენთა ერთმანეთზე გადა ხვევა ხელს უშლის ელექტრო-მაგნიტური ველის შექმნას, ე.ი. კაბელში მონაცემთა დამახინჯებას. თითოეული წყვილი განსხვავდება თავისი ფერით. ერთმანეთზე დახვეულია ლურჯი და

თეთრი-ლურჯი ზოლით, მწვანე და თეთრი მწვანე ზოლით, ნარინჯისფერი და თეთრი ნარინჯისფერი ზოლით, ყავისფერი და თეთრი ყავისფერი ზოლით. ფერთა ეს განლაგება ყველა კაბელში ერთნაირია და ამას თავისი მიზეზი აქვს, რასაც მოგვიანებით გავიგებთ.
UTP 5e-ს, განსხვავებით UTP 5-ისგან, მეტი გრეხილი აქვს. ხოლო UTP 6. კაბელი
შეიცავს „პლასტიკურ გამყოფს“ წყვილებს შორის. რაც ხელს უშლის ხარვეზებს (დაბრკოლებებს).

ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელი

ოპტიკურ-ბოჭკოვან კაბელში მონაცემთა გადაცემა ხდება მოდულირებული სინათლის იმპულსების სახით. იგი მონაცემთა გადაცემის შედარებით დაცული ხერხია. ასეთი ტიპის ხაზები გამოიყენება დიდი მოცულობის მონაცემების დიდი სისწრაფით (10 გიგაბიტი/წამამდე) გადასაცემად. მათში სიგნალების მილევა და დამახინჯება თითქმის არ ხდება. ოპტიკური ბოჭკო წვრილი შუშის ცილინდრია (5-60 მიკრონი), რომელსაც ჰქვია
შუშის ფენით დაფარული სასიგნალო გამტარი. ყოველი ოპტიკური ბოჭკო სიგნალს გადაცემს ერთი მიმართულებით, ამიტომ ყოველი კაბელი შედგება ორი ოპტიკური ბოჭკოსგან, რომლებსაც აქვთ დამოუკიდებელი კონექტორები; ერთი მათგანი გამოიყენება გადასაცემად, მეორე – მიმღებად. დღესდღეობით კომპიუტერულ ქსელებში გამოიყენება სამივე ტიპის კაბელი, მაგრამ ყველაზე პერსპექტიულია ოპტიკურ-ბოჭკოვანი, ის გამოიყენება მაგისტრალების ასაგებად.

ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელით ინფორმაციის გადაცემის დროს მასზე
არ მოქმედებს ელექტრული შეფერხებები, არ ხდება სიგნალის დამახინჯება და მილევა, ამიტომ გადაცემა ხდება ძალიან დიდი, წამში ასობით მეგაბიტი, სიჩქარით, რომლის თეორიული ზღვარი 200000 მბ/წმ-ის ტოლია. არსებობს ორი ტიპის ოპტიკურ-ბოჭკოვანი კაბელი:

Multimode

ამ ტიპის კაბელს სქელი „გული“ აქვს, შესაბამისად მისი დამზადება უფრო ადვილია. სინათლის
წყაროდ შესაძლებელია გამოვიყენოთ უფრო მარტივი წყარო (შუქდიოდი). ის კარგად მუშაობს
რამდენიმე კილომეტრზე.

Singlemode.

მას ძალიან თხელი „გული“ აქვს და შესაბამისად მისი დამზადებაც უფრო ძვირია. ის სინათლის
წყაროდ იყენებს ლაზერს და თავისუფლად შეუძლია გადასცეს ინფორმაცია ათეულობით კილომეტრზე.

ლოკალური ქსელის ტოპოლოგიები.
ლოკალური ქსელის არქიტექტურა

ტოპოლოგია ეწოდება ქსელის განლაგებას. ის შეიძლება იყოს ფიზიკურიც და ლოგიკურიც. ფიზიკური ტოპოლოგია გვატყობინებს, თუ როგორ არის განლაგებული კაბელი, ხოლო ლოგიკური - თუ როგორ მოგზაურობენ მონაცემები ქსელში. ტოპოლოგიის სახეობის
არჩევა არის მნიშვნელოვანი ნაბიჯი ქსელის დაპროექტებისას.

თითოეული მათგანი განსხვავადება ფასით, დანერგვის სირთულით, მგრძნობელობით ხარვეზებისადმი (მაგ., კაბელის გაწყვეტა) და სირთულით ხელახლა
კონფიგურირებისას (მაგ., ახალი მანქანის დამატება ქსელში).

არსებობს ხუთი მთავარი სახეობის ტოპოლოგია (ზოგიერთი შეიძლება იყოს ორივენაირი
- ლოგიკურიც და ფიზიკურიც):

სალტური (BUS - შეიძლება იყოს ორივენაირი
- ლოგიკურიც და ფიზიკურიც)ვარსკლავური (STAR - მხოლოდ ფიზიკური)წრიული (RING - შეიძლება იყოს ორივენაირი
- ლოგიკურიც და ფიზიკურიც)ბადისებრი (MESH - შეიძლება იყოს ორივენაირი
- ლოგიკურიც და ფიზიკურიც)ჰიბრიდული (HYBRID - როგორც წესი, ფიზიკური)

თითოეულ ტოპოლოგიას თავისი დადებითი და უარყოფითი მხარეები აქვს.

სალტური ტოპოლოგია (BUS)

სალტე არის უმარტივესი ფიზიკური ტოპოლოგია. ის შედგება მხოლოდ
ერთი კაბელისაგან, რომელიც უერთდება ყველა კომპიუტერს. ქსელის
ყველა კომპიუტერი ინაწილებს ერთსა
და იმავე მონაცემებს და სამისამართო გზას. ყველა
მონაცემი გადის ცენტრალურ მაგისტრალზე და თითოეული კომპიუტერი ამოწმებს, არის თუ არა ეს მონაცემი განკუთვნილი
მისთვის. თუ არის, მაშინ ქსელური ადაპტერი გადმოიტანს თავის ჩაშენებულ მეხსიერებაში.

კაბელური სისტემები, რომლებიც გამოიყენებიან ამ ტოპოლოგიაში, ადვილად დასაინსტალირებელნი არიან - გააბამთ კაბელს პირველი კომპიუტერიდან ბოლომდე, ხოლო დანარჩენები მათ შორის სადმე ჩაირთვებიან. იმის გამო, რომ ადვილი დასამონტაჟებელია და კაბლის ფასიც დაბალია, ესტო პოლოგია ყველაზე იაფია.


მართალია,
სალტური ტოპოლოგია სხვებთან შედარებით ნაკლებ კაბელს საჭიროებს, მაგრამ ახალი სამუშაო
მანქანის დამატების დროს ამ კაბელის სრულად გადამისამართება ხდება, ამიტომაც შესაძლოა
ორჯერ მეტიც კი დაიხარჯოს. ასევე რომელიმე კაბელის გაწყვეტის შემთხვევაში მთელი ქსელი ზიანდება და წყვეტს მუშაობას. შესაბამისად, ასეთი ქსელის მომსახურება ძვირი
ჯდება.

ვარსკვლავური ტოპოლოგია (STAR)

ვარსკვლავური ფიზიკური ტოპოლოგია აკავშირებს თითოეულ ქსელურ მოწყობილობას ცენტრალურ მოწყობილობასთან, რომელსაც

ჰქვია ჰაბი (HUB). ახალი სამუშაო მანქანების დამატება მასში ძალიან ადვილია, ხოლო თუ რომელიმე სამუშაო მანქანა გამოვა მწყობრიდან, არც ეს შეუშლის ხელს სხვა მანქანების მუშაობას, თუმცა როგორც, ალბათ, მიხვდით, თუ ცენტრალური მოწყობილობა დაზიანდა, მთელი ქსელი შეწყვეტს მუშაობას.

ზოგიერთი ტიპი Ethernet-ის, ARCnet-ის და Token Ring-ის იყენებს ვარსკვლავურ ფიზიკურ ტოპოლოგიას. ეს სურათი შეგიქმნით წარმოდგენას, თუ როგორ გამოიყურება ეს ტოპოლოგია.

ვარსკვლავური ტოპოლოგია ადვილი დასამონტაჟებელია. კაბელები იჭიმება ჰაბიდან ყველა კომპიუტერამდე, ჰაბი
კი მონტაჟდება ოფისის ცენტრალურ წერტილში. ამ ტოპოლოგიის დამონტაჟება სალტურ ტოპოლოგიასთან შედარებით უფრო ძვირი ჯდება, რადგანაც კაბელიც მეტია
საჭირო და ჰაბიც შესაძენია, სანაცვლოდ ერთ-ერთი კაბელის გაფუჭებისას მთელი ქსელი აგრძელებს მუშაობას და ახალი სამუშაო მანქანები ადვილი
დასამონტაჟებელია.

ხშირად კომპანიები ჰაბის
მაგივრად იყენებენ მოწყობილობას, რომელსაც სვიჩი
(Switch) ეწოდება, განსხვავება ისაა, რომ სვიჩი ქმნის ვირტუალურ კავშირს გამგზავნიდან და ”ადრესატ” კომპიუტერამდე. ჰაბი
კი უბრალოდ აგზავნის მანაცემებს ყველა პორტზე იმის გარდა,
საიდანაც შემოვიდა ეს მონაცემები. შესაბამისად, სვიჩი გვთავაზობს უკეთეს მომსახურებას ჰაბთან შედარებით, ფასის
მცირეოდენი გაზრდის ხარჯზე.

წრიული ტოპოლოგია (RING)

ფიზიკური წრიული ტოპოლოგია უნიკალური ტოპოლოგიაა - თითოეული კომპიუტერი უკავშირდება ორ სხვა კომპიუტერს და თითოეული, რომელიც

იღებს მონაწილეობას ამ წრეში, იღებს მონაცემებს, კითხულობს მათ და შემდეგ აგზავნის თავის მეზობელთან მეორე ქსელური კაბელით. თვალსაჩინოებისთვის
იხილეთ სურათი.


ამ ტოპოლოგიაში რთულია ახალი კომპიუტერის დამატება, განსხვავებით ვარსკვლავური ტოპოლოგიისაგან აქ ერთი კომპიუტერის გათიშვას მთელი ქსელის გათიშვა მოყვება. ფიზიკური წრიული ტოპოლოგია დღეს იშვიათობაა.
ამის უმთავრესი მიზეზი არის
ძვირი მისი
აპარატურული უზრუნველყოფა, თან
ის მგრძნობიარეა ხარვეზებისადმი. თუმცა დღესდღეობით შემორჩენილია და გამოიყენება ლოგიკური წრიული ტოპოლოგიები. ერთ-ერთი მათგანი არის IBM-ის Token Ring-ი (წრედი მარკერით), ის მოგვიანებით იქნება განხილული ქსელურ არქიტექტურაში.

ბადისებრი ტოპოლოგია (MESH)

ეს ტოპოლოგია ყველაზე მარტივია მონაცემთა გადაცემის თვალსაზრისით, მაგრამ დიზაინი ყველაზე რთული აქვს - ყველა კომპიუტერი ერთმანეთთან არის დაკავშირებული. ეს ტოპოლოგია იშვიათად გვხდება ლოკალურ ქსელებში, ამის

მთავარი მიზეზი არის კაბელების გაყვანის სირთულე. თუ კი გვაქვს X კომპიუტერი ქსელში, მაშინ გვექნება (X*(X-1))/2. მაგ., თუ გვექნება 5 კომპიუტერი
ქსელში, დაგვჭირდება 5 * (5-1) / 2 = 10 კაბელი. თუ დავამატებთ ერთ კომპიუტერს, 15 კაბელი
გახდება საჭირო. წარმოიდგინეთ, 50 კომპიუტერისთვის
ბადისებრ ტოპოლოგიაში დაგჭირდებათ 1225 კაბელი.

დიზაინიდან გამომდინარე, ფიზიკური ბადისებრი ტოპოლოგია ძალიან ძვირია დასამონტაჟებლადაც და შემდგომი მომსახურებისთვისაც, თუმცა დეფექტებს ადვილად იტანს - აქ ყოველთვის არის საშუალება, რომ მონაცემი მივიდეს დანიშნულების ადგილამდე, მას შეუძლია პირდაპირის ნაცვლად ირიბი გზით მიაღწიოს
მიზანს. ამის გამო ის ხშირად გვხდება გლობალურ ქსელებში (WANs). იმისთვის, რომ გადასაცემმა მონაცემმა რამდენიმე მარშუტიდან ოპტიმალური აირჩიოს,
იყენებენ მარშუტიზატორს (Router). თუმცა ბადისებრი

ტოპოლოგია ხდება არაეფექტური ხუთზე მეტი მოწყობილობის დაკავშირების შემთხვევაში.

ჰიბრიდული ტოპოლოგია (Hybrid)

ჰიბრიდული ტოპოლოგია მოიცავს ერთმანეთში შერეულ სხვადასხვა ტოპოლოგიებს. ამის ჩვენება სურათით შეუძლებელია, რადგანაც ძალიან ბევრი ვარიანტი არსებობს. დღესდღეობით, ფაქტიურად, ყველა ქსელი შერეულია და სხვადასხვაგვარი. ჰიბრიდული ტოპოლოგია შეიძლება სხვა
დანარჩენ ტოპოლოგიებზე ძვირიანი იყოს, მაგრამ მას ყოველი მათგანიდან საუკეთესო თვისებები
აქვს აღებული.