30 წლის მანძილზე, მონღოლთა ურდომ, ჩინგიზ-ყაენის ხელმძღვანელობით, მთელს აზიას "გადაუარა", პლანეტის მოსახლეობის მეათედი ამოწყვიტა და ხმელეთის მეოთხედი დაიპყრო. მისი ზოგიერთი ქმედება, დღემდე, ყველაზე დიდ სისასტიკედ ითვლება კაცობრიობის ისტორიაში.

არავინ იცის როგორ გამოიყურებოდა ჩინგიზ-ყაენი. ინტერნეტში და ისტორიის სახელმძღვანელოებში მისი უამრავი ფოტოს ნახვა შეიძლება. მაგრამ, სინამდვილეში, უცნობია თუ როგორ გამოიყურებოდა ის ადამიანი. ალბათ, ძნელად წარმოსადგენია, რომ ისტორიამ, ამხელა იმპერიის მმართველის სახე არ შემოინახა. მაგრამ, საქმე იმაშია, რომ დიდი იმპერატორი არავის აძლევდა მისი დახატვის უფლებას. ამიტომ არ არსებობს არც სურათი, არც ქანდაკება და წარმოიდგინეთ, მისი გარეგნობის, ზუსტი სიტყვიერი აღწერილობაც არ არსებობს. გადმოცემით, მხოლოდ ის არის ცნობილი, რომ მაღალი იყო, ჟღალი თმა და მწვანე თვალები ჰქონდა.

მისი გარდაცვალების შემდეგ, ბევრმა ადამიანმა სცადა მისი დახატვა, მეხსიერებით. ამიტომ არის, რომ მის გარეგნობაზე მხოლოდ დაახლოებითი წარმოდგენა გვაქვს.

მან თავი მოჰკვეთა ყველას, ვისი სიმაღლეც 90 სმ–ს აღემატებოდა. როდესაც ჩინგიზ-ყაენი 20 წლის გახდა, ის სათავეში ჯარს ჩაუდგა და იმ ტომის წინააღმდეგ სალაშქროდ წავიდა, რომელმაც მამამისი მოკლა. თათრების ჯარის დამარცხების შემდეგ, მან ადგილობრივი მოსახლეობის განადგურება, წარმოუდგენლად უჩვეულო გზით, დაიწყო: მონღოლები თითოეულ ადამიანს ეტლის გვერდით აყენებდნენ და მის სიმაღლეს, 90 სმ–იან ბორბლის ღერძს ადარებდნენ. ყველას, ვინც უფრო მაღალი იყო, თავს კვეთდნენ. ფაქტობრივად, მხოლოდ ბავშვები გადარჩნენ.

მის მსხვერპლთა ძვლების გროვა მთებში ერეოდათ. 1211 წელს ჩინგიზ-ყაენმა მზერა ჩინეთს მიაპყრო და თავს ძინის იმპერიას დაესხა. ეს ერთი შეხედვით, უგუნური საქციელი იყო, რადგან იმპერიაში 53 მლნ. ადამიანი ცხოვრობდა, მონღოლების რიცხვი კი, მხოლოდ მილიონი იყო. 3 წელში მონღოლები იმპერიის დედაქალაქის კედლებს მიადგნენ, რომლის სიმაღლე 12 მ–ი, ხოლო გარშემოწერილობა – 29 კმ–ს აღემატებოდა. ვინაიდან ქალაქის აღება შეტევით შეუძლებელი იყო, მონღოლებმა მისი ალყაში მოქცევა და შიგნით მყოფთა შიმშილით ამოწყვეტა გადაწყვიტეს.

1215 წლის ზაფხულისთვის, ქალაქში კანიბალიზმი დაიწყო და ბოლოს და ბოლოს, ის დანებდა... მონღოლებმა გაძარცვეს და გადაწვეს ქალაქი, მთლიანად ამოწყვიტეს მისი მოსახლეობა... რამდენიმე თვის შემდეგ, თვითმხილველები წერდნენ, რომ «მიცვალებულთა ძვლებისგან ნამდვილი თეთრი მთები წარმოიქმნა, ხოლო მიწა ადამიანის ქონით იყო გაპოხილი».

ჩინგიზ-ყაენმა მონღოლეთის დიდი იმპერია შექმნა. ჩინგიზ-ყაენის იმპერია ყველაზე დიდი უწყვეტი იმპერია იყო კაცობრიობის ისტორიაში. ის მთელი ხმელეთის 16, 11% მოიცავდა, ხოლო ფართობი 24 მლნ. კვ. კმ-ს შეადგენდა!

ის წყნარი ოკეანის სანაპიროდან აღმ. ევროპამდე იყო გადაჭიმული და სახელმწიფოთა ყველაზე დიდ გაერთიანებას წარმოადგენდა.

ჩინგიზ-ყაენი რელიგიურად ტოლერანტული იყო. სისასტიკის მიუხედავად, ჩინგიზ-ყაენი შემწყნარებელი იყო რელიგიურ საკითხებთან დაკავშირებით. ის სწავლობდა ისლამს, ბუდიზმს, დაოსიზმს და ქრისტიანობას, ოცნებობდა ისეთთ იმპერიაზე, რომელშიც რელიგიურ ნიადაგზე დაპირისპირება არ იქნებოდა.

საკუთარ ქალიშვილებს მოკავშირეებზე ათხოვებდა. ჩინგიზ-ყაენისთვის ძალაუფლების ხელში ჩაგდების ერთ–ერთი გზა, მოკავშირე მმართველებზე საკუთარი ქალიშვილების მითხოვება იყო. მსგავსი ქორწინება, ფაქტობრივად, სასიკვდილო განაჩენი იყო იმ მმართველებისთვის: ჯერ ერთი, ყაენის ქალიშვილზე ქორწინების პრივილეგიისთვის, მას ყველა ცოლი უნდა გაეგდო, ჩინგიზ-ყაენის იმაში დასარწმუნებლად, რომ ქმრის გარდაცვალების შემთხვევაში, მისი შვილი ტახტის ერთადერთი მემკვიდრე იქნებოდა.

შემდეგ, მმართველებს, ჯარის სათავეში, საბრძოლველად გზავნიდნენ და პრაქტიკულად, ყველა მათგანი, პირველივე ბრძოლაში იღუპებოდა. ჩინგიზ-ყაენის გარდაცვალების მომენტისთვის, მისი ქალიშვილები ჩინეთის ყვითელი ზღვიდან – ირანის კასპიის ზღვამდე გადაჭიმულ ტერიტორიას მართავდნენ.

1 ადამიანის გამო, ჩინგიზ-ყაენმა 1, 7 მლნ. ადამიანი ამოწყვიტა. მისი ქალიშვილების ქორწინება, შესაძლოა, სტრატეგიული ალიანსი ყოფილიყო, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ეს ქორწინება რომანტიკას იყო მოკლებული. ჩინგიზ-ყაენის ერთ–ერთ ქალიშვილს ძალიან უყვარდა საკუთარი მეუღლე თოჰუჩარი. თავად ჩინგიზ-ყაენი კი, სიძეს შვილივით ეპყრობოდა. როდესაც თოჰუჩარი ნიშაბურის მშვილდოსანმა მოკლა, მისმა ცოლმა შურისძიება მოითხოვა.

ჩინგიზ-ყაენის ჯარი თავს დაესხა ნიშაბურს, მონღოლებმა ყველა ამოწყვიტეს, ვინც გზად შემოხვდათ, მათ შორის ქალები, ბავშვები და ცხოველებიც კი. ზოგიერთი შეფასებით, საერთო ჯამში, 1 748 000 ადამიანი იყო მოკლული. ხოლო, მათი მოკვეთილი თავებით პირამიდა ააგეს – ესეც მისი ქალიშვილის თხოვნით.

ჩინგიზ-ყაენს ბევრი შვილი ჰყავდა. ახალი მიწების დაპყრობის შემდეგ, ჩინგიზ-ყაენის ბრძანებით, მამაკაცებს ხოცავდნენ, ხოლო ქალები მეომრების განკარგულებაში გადადიოდნენ. ის სილამაზის კონკურსებს აწყობდა ტყვედ აყვანილ ქალებს შორის, ყველაზე ლამაზი ქალის გამოსავლენად. გამარჯვებული მისი მრავალრიცხოვანი ჰარემის წევრი ხდებოდა, ხოლო დანარჩენები, როგორც როგორც აღვნიშნეთ, მეომრების ხელში გადადიოდნენ.

ჰარემის ყველა ქალი მას შვილს უჩენდა. იმპერატორი აზრით, დაპყრობილი ქვეყნების ტერიტორიებზე, მონღოლების გამრავლება, მისი იმპერიის სტაბილურობის გარანტია იქნებოდა.

რამდენი შვილი ჰყავდა? ზუსტად ცნობილი არ არის, მაგრამ როგორც მეცნიერები ამტკიცებენ, აზიელი მამაკაცების, დაახლოებით 8 პროცენტს, Y-ქრომოსომაში მონღოლური გენი აქვს.

მონღოლეთში ჩინგიზ-ყაენი ეროვნული გმირია. იმის გამო, რომ მან მონღოლეთის დიდი იმპერია შექმნა და მონღოლური ტომები გააერთიანა, ჩინგიზ-ყაენი მონღოლებისთვის ეროვნული გმირია და მისი პორტრეტი ტუგრიკზე — მონღოლურ ვალუტაზე არის ასახული. დიდი წინაპრის სისასტიკის შესახებ კი, მონღოლებს არც საუბარი და არც მოსმენა უყვართ. მათთვის — ის ნამდვილი გმირია.

ეროვნება. ჩინგიზ-ყაენის ეროვნებასთან დაკავშირებით, რამდენიმე ვარიანტი განიხილება. მათ შორის, ყველაზე პოპულარული, მისი მონღოლური წარმომავლობაა. თუმცა, გადმოცემით, ის წითური იყო და მწვანე თვალები ჰქონდა – რაც აღნიშნული მოდგმის ხალხებისთვის დამახასიათებელი არ არის. ამიტომ, კიდევ ერთი ვერსია გაჩნდა, რომლის მიხედვით, ჩინგიზ-ყაენი უიღური ანუ არიელი უნდა ყოფილიყო. მაგრამ, მხოლოდ წარმომავლობით, რადგან ის მონღოლური ტრადიციებით იყო აღზრდილი.

არხის სხვა სიახლეები:

* "ჩვენ მოწინავე ცივილიზაციას გადავეყარეთ, რომელიც, ალბათ, 100 მლნ. წლით ხანდაზმულია" – აცხადებს ყოფილი ასტრონავტი

* "II მსოფლიო ომი შურისძიება იყო გერმანელების გენოციდისთვის გამო"... – ვის ადანაშაულებდა III რაიხი?

* რატომ უშვებს ღმერთი ავადმყოფობას და უბედურებას? – პასუხი კითხვაზე (იგავი)

* რომელი ვიტამინი უწყობს ხელს წონაში კლებას და მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს ჯანმრთელობის მდგომარეობას?