ძველი ეგვიპტე არის ანტიკურობის ერთ-ერთი უდიდესი სახელმწიფო, რომელიც არსებობდა 4 ათას წელზე მეტი ხნის განმავლობაში. საუკუნეების განმავლობაში ეგვიპტელები იყვნენ ანტიკური სამყაროს კულტურული აზროვნების ფლაგმანი და დატოვეს მრავალი არქიტექტურული და წერილობითი ძეგლი.

მაგრამ რა დაემართათ მათ? არიან თუ არა თანამედროვე ეგვიპტელები ძველი ხალხის შთამომავლები?

ვინ იყვნენ ძველი ეგვიპტის მკვიდრნი?

ძველი ეგვიპტელების წარმოშობა ერთ-ერთი ყველაზე საკამათო და პოლიტიზირებული საკითხია ეგვიპტის ისტორიაში. აფრიკული მოძრაობის მხარდამჭერები ცდილობენ დაამტკიცონ ძველი ხალხის ნეგროიდული წარმომავლობა და მათ ეწინააღმდეგებიან არაბი და ევროპელი მეცნიერები, რომლებმაც წამოაყენეს კავკასიური თეორია.

უძველესი სამარხების გენეტიკური კვლევების, ასევე შემორჩენილი პორტრეტების ანალიზის გათვალისწინებით, თანამედროვე მეცნიერები მიდრეკილნი არიან ძველი ეგვიპტის მოსახლეობის შერეული წარმოშობისკენ.

ყველაზე ცნობილი ვერსიით, ერის ბირთვი იყო შავი ტომები, რომლებიც 5000 წლის წინ საჰარადან გადმოსახლდნენ და ახლო აღმოსავლეთის მაცხოვრებლებთან შერეულნი იყვნენ.

ამასთან, გენეტიკური მასალა მიუთითებს, რომ პრედინასტიურ პერიოდში (ძვ. წ. V-IV ათასწლეული) მოსახლეობა უფრო ახლოს იყო ნეგროიდულ რასასთან, ხოლო კლასიკურ პერიოდში (ძვ. წ. III ათასწლეულიდან I საუკუნემდე) ერში დომინირებდა ევროპული თვისებები.

თავად ძველი ეგვიპტელები მკვეთრად გამოირჩეოდნენ ნუბიელებისგან და ლევანტის მკვიდრებისგან. ფრესკების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, ეგვიპტელების კანი უფრო ღია იყო ვიდრე აფრიკელების, მაგრამ უფრო მუქი ვიდრე ლიბიელები.

არიან თუ არა ეგვიპტელი არაბები ამ ძველი ერის შთამომავლები?

თავისი ისტორიის მანძილზე ეგვიპტემ განიცადა მრავალი შემოსევა და ოკუპაცია მესოპოტამიის, ნუბიის, სპარსეთის, მცირე აზიის, საბერძნეთისა და რომის ძალების მიერ. თითოეულ დამპყრობელს თან მოჰქონდა საკუთარი კულტურა და რელიგია და ასევე ცდილობდა ოკუპირებული რეგიონის შეძლებისდაგვარად ათვისებას.

მაშასადამე, ძველი ეგვიპტის კულტურიდან ძვ.წ. I ათასწლეულის შუა ხანებისთვის ცოტა დარჩა. რეგიონში მოვიდნენ სპარსელები, შემდეგ ბერძნები, შემდეგ კი რომაელები. ქრისტიანობამ შეცვალა ადგილობრივი რელიგია. I საუკუნეში მცხოვრები ეგვიპტლისთვის ეგვიპტის პირამიდები უკვე უძველესი იყო - იმ დროს ისინი 1500 წლის იყვნენ!

ეგვიპტე რომის იმპერიის შემადგენლობაში. რეგიონში რომაული ადმინისტრაცია იყო, მაგრამ უძველესი კულტურა მაინც აქ ახსოვდათ.

თუმცა, ისტორიკოსები ცივილიზაციის საბოლოო დაცემას უკავშირებენ მე-7 საუკუნეში არაბების მიერ რეგიონის დაპყრობას. რამდენიმე საუკუნის განმავლობაში, რეგიონის მაცხოვრებლები გადავიდნენ არაბულზე და ფაქტობრივად დაკარგეს ორიგინალური ეგვიპტური, თუმცა მისგან ნასესხები შევიდა ახალ მეტყველებაში.

დამწერლობის სისტემა, რელიგია და ტრადიციები - ყველაფერი ნასესხები აღმოჩნდა. ამდენად, არ არის აუცილებელი ვისაუბროთ ეგვიპტის თანამედროვე არაბული რესპუბლიკის მცხოვრებთა კულტურულ უწყვეტობაზე ძველი ეგვიპტის ხალხთან.

თუმცა, გარეგნულად, თანამედროვე ეგვიპტელები და ძველი ხალხი ცოტა განსხვავდებიან. ცივილიზაციის კლასიკური ხანა ხასიათდებოდა მჭიდრო სამხედრო და კულტურული კონტაქტებით ეგვიპტელებსა და ახლო აღმოსავლეთის ხალხებს, მათ შორის არაბებს შორის.

მუმიების სახეების რეკონსტრუქციამ აჩვენა, რომ ძველ ეგვიპტელებს ისეთივე ევროპული გარეგნობა ჰქონდათ, რამდენადაც თანამედროვეებს- მაშინაც და ახლაც ისინი კავკასიური რასის წარმომადგენლები არიან.

გარდა ამისა, კოპტები ცხოვრობენ თანამედროვე ეგვიპტეში - ადგილობრივი ქრისტიანები, რომლებმაც მემკვიდრეობით მიიღეს ძველი ეგვიპტის გვიანი სამეფოს ენა და დამწერლობის სისტემა. ისინი ითვლებიან ოდესღაც არსებული ცივილიზაციის უახლოეს შთამომავლებად. ისინი შეადგენენ ქვეყნის მოსახლეობის 10-20%-ს.

ამრიგად, ძველი ეგვიპტელების კულტურა, თუმცა არ იყო მიღწეული პირდაპირი ფორმით, შემონახული იყო არქეოლოგებისა და ისტორიული ძეგლების ნაშრომებში. მან ასევე მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა არაბულის ადგილობრივ დიალექტზე და ის კოპტებმა მემკვიდრეობით მიიღეს. ხალხის გარეგნობა კი დღემდე შემორჩა.