ცოცხლად დამარხვა, ჩამოხრჩობა, ჯვარცმა, სიკვდილით დასჯის უამრავი საშინელი მეთოდი გამოიგონეს ადამიანებმა, რომაელებმა ამ მხრივ განსაკუთრებული წვლილი შეიტანეს- მათი წამება ყოველთვის გამოირჩეოდა გარკვეული თეატრალურობით.
მათ სურდათ არა მარტო გაკვეთილი ესწავლებინათ დამნაშავისთვის, არამედ ეჩვენებინათ სხვებისთვის თუ რა მოხდებოდა, თუ ვინმე გაბედავდა დაუმორჩილებლობას. ასე გაჩნდა სასჯელი სახელწოდებით Poena cullei ან „ტომარაში აღსრულება“.
Poena cullei არის სიკვდილით დასჯის ფორმა, რომლის დროსაც დამნაშავეს ცოცხლად კერავდნენ ტომარაში სხვადასხვა ცხოველებთან (გველები, ძაღლები, მაიმუნები ან მამლები) და შემდეგ წყალში აგდებდნენ. ამგვარად, ისინი სიკვდილით სჯიდნენ ნათესავის, კერძოდ, მამის მკვლელობისთვის. მაგრამ არსებობს მტკიცებულება იმისა, რომ ამ სასჯელსაც ექვემდებარებოდნენ ღვთისმგმობლები - ადამიანები, რომლებიც შეურაცხყოფდნენ ღმერთს ან ავლენდნენ უპატივცემულობას ქრისტიანული რწმენის მიმართ. მოგვიანებით ამ მეთოდით დაიწყეს ბავშვთა მკვლელების დასჯაც.
სიკვდილით დასჯა ეფუძნებოდა გარკვეულ საკრალურ და სიმბოლურ მინიშნებას. ტომარაში ძაღლის ჩასმა გულისხმობდა, რომ დამნაშავე მშობლებს სათანადო პატივისცემით არ ეპყრობოდა, რადგან მისი ცხოვრების პირველ დღეებში ძაღლი ბრმაა. გარდა ამისა, რომაელებისთვის ეს იყო საზიზღარი ცხოველი, ცოფისა და სისასტიკის განსახიერება. მაიმუნი განასახიერებდა კრიმინალს, მისი უფლების არქონას, ერქვას "ადამიანი". მამალი განასახიერებდა თავად დანაშაულს. რომაელებში მამალი მშობლების მიმართ სისასტიკისა და ძალადობის განსახიერება იყო. გველი კი აღსრულებულის მშობლების მწუხარებას განასახიერებდა.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ რომაული ოჯახი იყო საზოგადოების ძირითადი ერთეული. ის აერთიანებდა არა მხოლოდ სისხლის შვილებს და მშობლებს, არამედ შვილად აყვანილ ბავშვებს და მსახურებსაც კი. პატრიარქალური ოჯახის უფროსი იყო Pater familias. მას გააჩნდა აბსოლუტური უპირობო ძალაუფლება მის ყველა წევრზე და შეეძლო მათი ცხოვრება განეწყო, როგორც სურდა. Pater familias-ის მკვლელობა ითვლებოდა ყველაზე სასტიკ, დანაშაულად.
დროთა განმავლობაში კანონის ეს ნაწილი გაფართოვდა და ბავშვების გარდა პოტენციურად პასუხისმგებელი პირების სიას სხვა ნათესავებიც დაემატა. გარკვეული პერიოდის შემდეგ, პოტენციური მსხვერპლთა სიაც შეივსო: გარდა მშობლებისა, მასში შედიოდნენ აღმზრდელი დედა და მამა, ბებია-ბაბუა, ძმები და დები, ბიძები, მეუღლეები, ბიძაშვილები, სიძე და რძალი, მინდობით აღსაზრდელები და დამსაქმებლებიც კი. ამ სიიდან ნებისმიერი პირის მკვლელობისთვის დამნაშავე ექვემდებარებოდა ტომარაში აღსრულებას. სხვა დანაშაულის შემთხვევაში კი მხოლოდ გადასახლებით ან გაძევებით შემოიფარგლებოდნენ.
არსებობს ვარაუდი, რომ მისი წარმოშობა მოდის ლუციუს ტარკვინიუს დიდის - ძველი რომის უკანასკნელი, მეშვიდე მეფის მეფობიდან. კონსულს და სამხედრო ლიდერს მარკუს ატილიუს რეგულუსს დაევალა წმინდა "სიბილების წიგნების" დაცვა, რომელშიც შედიოდა სიბილების მიერ წარმოთქმული წინასწარმეტყველებები. მაგრამ ის არ დაემორჩილა და გაამხილა წიგნების შინაარსი, რისთვისაც ტომარაში გამოკეტილი გადააგდეს ზღვაში. ისტორიკოს დიონისე ჰალიკარნასელის ცნობით, ადრე მარკუს ატილიუს რეგულუსსაც ბრალი დასდეს მამის მკვლელობაში.
სიკვდილით დასჯის ეს მეთოდი ბოლოს დაფიქსირდა 1734 წელს საქსონიაში. ითვლება, რომ "ტომარაში სიკვდილით დასჯა" მოგვიანებით კვლავ განხორციელდა საქსონიის ქალაქ ზიტაუში, დაახლოებით 1749 წელს. ოდესღაც აქ უკვე გამოიყენებოდა მსგავსი სასჯელები: მსხვერპლს გველებთან ერთად შავ ჩანთაში ათავსებდნენ და მინიმუმ ექვსი საათის განმავლობაში აჩერებდნენ წყლის ქვეშ. Poena cullei ოფიციალურად გაუქმდა 1761 წლის 17 ივნისით დათარიღებული რეკრიპტით. სხვას არავის უხსენებია ეს სასჯელი. აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად იმისა, რომ poena cullei არის სასტიკი სიკვდილით დასჯა, ის შორს არის ყველაზე სასტიკისაგან კაცობრიობის ისტორიაში. ბევრად უფრო საშინელი იყო ფალარისის ხარი (ასევე სპილენძის ან სიცილიური ხარი) - ტირანის ფალარისის ბრძანებით ბერძნების მიერ შექმნილი სასჯელი იარაღი.
