x
image
თუთიკო ბერძენა
ჰათორი: ეგვიპტური ქალღმერთი, რომელმაც კინაღამ დაღუპა ადამიანის მოდგმა


ჯერ კიდევ საიდუმლოდ რჩება, თუ როგორ აყვავდნენ ძველი ეგვიპტე და შუმერი წარსულში. ამ ორი ქვეყნის ცივილიზაციები ხშირად ასოცირდება ლეგენდებთან - ვარსკვლავებიდან გამოსულ ღვთაებრივი ძალების მქონე არსებებთან.


მაგრამ ერთმა ასეთმა არსებამ კინაღამ გაანადგურა კაცობრიობა. ქალღმერთ ჰათორს, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც ვარსკვლავების ლედი ან ზეცისა და სიცოცხლის ქალბატონი, თაყვანს სცემდნენ ნუბიაში, სემიტურ მცირე აზიაში, ეთიოპიასა და ლიბიაში.


image


ჰათორი თანამედროვეებისგან რატომღაც იგნორირებულია. ბევრს სმენია იზიდას შესახებ, მაგრამ ჰათორი ითვლებოდა პირველ ქალღმერთად, რომლისგანაც ყველა დანარჩენი წარმოიშვა. ის იყო ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ქალღმერთი ძველ ეგვიპტეში და პოპულარული იყო როგორც სამეფო ოჯახის წევრებში, ასევე უბრალო ხალხში. მას თაყვანს სცემდნენ რამდენიმე ათასი წლის განმავლობაში, ძველი ეგვიპტური რელიგიის დასაწყისიდან (დაახლოებით ძვ. წ. 4000 წ.) მის დასასრულამდე (დაახლოებით 500 წ.).



ნარმერის პალიტრაზე გამოსახული ძროხისთავიანი ქალღმერთი პრედინასტიურია და ითვლება ჰათორად (ძროხის ქალღმერთი ეგვიპტურ მითოლოგიაში). მითის მიხედვით, ჰათორი იყო ცის ქალღმერთი ქალღმერთ ნუიტთან ერთად. მათ უკავშირებდნენ ირმის ნახტომს, რომელიც ითვლებოდა, რომ ზეციური ძროხის ძუძუდან გამოედინება რძე.

image


ჰათორი ასოცირებული იყო ვენერასთან, დილის ვარსკვლავთან და რომაელთა ქალღმერთთან. ბერძნები მას უკავშირებდნენ სიყვარულის ქალღმერთ აფროდიტეს. ყველაზე ხშირად მას გამოსახავდნენ როგორც ძროხას ან ქალს ძროხის რქებით ან ყურებით. იგი მჭიდრო კავშირშია პირველყოფილ ღვთაებრივ ძროხასთან მეხეთ-ვერეთთან, ცის ქალღმერთთან, რომლის სახელი ნიშნავს "დიდ წყალდიდობას" და რომელიც ითვლებოდა, რომ იწვევდა მდინარე ნილოსის წყალდიდობას, რომელიც ანაყოფიერებდა დედამიწას.


მეცნიერმა ჯერალდინ ჰარისმა თქვა: "ჰათორი იყო ოქროსთმიანი ქალღმერთი, რომელიც ეხმარებოდა ქალების მშობიარობას, მკვდრების აღდგომას და კოსმოსის განახლებას. ამ რთულ ღვთაებასჰქონდა შემოქმედი ღმერთის დედის, ცოლის და ქალიშვილის ფუნქცია. ქვედა იერარქიის მრავალი ქალღმერთის სახელი უნდა ჩაითვალოს ჰათორის „სახელებად“ მისი კონტრასტული სასიკეთო და დესტრუქციული ასპექტებით. ყველაზე ხშირად მას გამოსახავდნენ ლამაზ ქალად, რომელსაც წითელი მზის დისკი აქვს ძროხის რქებს შორის“.


მიუხედავად იმისა, რომ დროთა განმავლობაში იგი ითვლებოდა სიკეთისა და სიყვარულის უმაღლეს პერსონიფიკაციად, თავდაპირველად ის ფაქტიურად სისხლისმსმელი ღვთაება იყო, რომელიც კგაათავისუფლეს ადამიანების ცოდვებისთვის დასასჯელად.


მითი ზეციური ძროხის შესახებ


მითი ზეციური ძროხის შესახებ, რომელიც მოგვითხრობს კაცობრიობის გარდაუვალ განადგურებაზე, პირველად აღმოაჩინეს ტუტანხამონის ოთხი მოოქროვილი სალოცავიდან ყველაზე გარე ნაწილში, მაგრამ დაუმთავრებელი სახით.


თუმცა, ტექსტის სამი დასრულებული ვერსია ნაპოვნია სეტი I-ის, რამზეს I-ისა და რამზეს II-ის სამარხებში. ტექსტი არის სამეფო დაკრძალვის კომპოზიციების ს ნაწილი, დაწერილია შუა ეგვიპტურ ენაზე (კლასიკური ეგვიპტურის საწყისი ფორმა) და მის უკან არსებული იდეები შეიძლება აღმოჩნდეს ძველი სამეფოს პირამიდის ტექსტებში.

image


ისტორია იწყება მითიურ წარსულში, ეგვიპტის ისტორიის გარიჟრაჟზე, როდესაც მზის ღმერთი რა მართავდა ქვეყანას. მზის ღმერთი ძალიან მოხუცი იყო და მისმა მოკვდავმა ქვეშევრდომებმა შეთქმულება მოაწყვეს მის წინააღმდეგ, აჯანყდნენ მისი მმართველობის წინააღმდეგ.


რამ ფარულად მოიწვია თავისი საბჭო: ღმერთები შუ, ტეფნუტი, გები, ნუნი და პრიმიტიული "დედები და მამები", რომლებიც მასთან იყვნენ სამყაროს შექმნამდე. მან ასევე გამოიძახა თავისი "თვალი", მისი ღვთაებრივი ძალის ცეცხლოვანი გამოვლინება და გაემგზავრა თავის საბჭოსთან ერთად, რათა განეხილა, რა უნდა გაეკეთებინა მეამბოხეებისთვის.


ღმერთების საბჭომ ჰორუსს შესთავაზა "გაეშვა თვალი", გაეგზავნა იგი ქალღმერთის ჰათორის სახით, რათა შური ეძია თავხედ ხალხზე. მ მას შეეძლო ბოროტმოქმედების დამარცხება, რაც ხელს შეუშლიდა მათ აჯანყებას მზის ღმერთის ძალაუფლების წინააღმდეგ.


ანტიკური ისტორიის ენციკლოპედიის მიხედვით, სწორედ ამ დროს მთლიანად იცვლება დედა ქალღმერთი, რაც დაკავშირებულია იმასთან, რაც მსოფლიო ისტორიაში ყველაზე მნიშვნელოვანი უნდა იყოს.

image


"რა ნანობს თავის გადაწყვეტილებას და შეიმუშავებს გეგმას, რომ შეაჩეროს სეხმეტის სისხლიანი ლტოლვა. ის ბრძანებს ტენენეტს, ეგვიპტურ ქალღმერთს, მოადუღოს განსაკუთრებით ძლიერი ლუდი, შემდეგ კი ბრძანებს ლუდის წითლად შეღებვას და დენდერას მიტანას. ამ დროისთვის სეხმეტი შეძრწუნებულია სისხლისკენ ლტოლვით და როცა სისხლის წითელ ლუდს აღმოაჩენს, სწრაფად აიღებს მას და შესმას იწყებს.


იგი სვამს, იძინებს და იღვიძებს კეთილგანწყობილი ჰათორის გამოსახულებით. კაცობრიობა გადაურჩა განადგურებას და მათი ყოფილი მტანჯველი გახდა მათი უდიდესი კეთილისმყოფელი. მისი ტრანსფორმაციის შემდეგ ჰათორმა დედამიწის შვილებს მხოლოდ ლამაზი და სასარგებლო საჩუქრები მიანიჭა და ისეთი მაღალი სტატუსი შეიძინა, რომ ეგვიპტის ყველა შემდგომი ქალღმერთი ჰათორის ფორმებად შეიძლება ჩაითვალოს.

image

ის იყო პირველყოფილი დედა ქალღმერთი, ცის, მზის, მთვარის, სოფლის მეურნეობის, ნაყოფიერების, აღმოსავლეთის, დასავლეთის, ტენიანობის და მშობიარობის განმგები. გარდა ამისა, ის ასოცირდებოდა სიხარულთან, მუსიკასთან, სიყვარულთან, დედობასთან, ცეკვასთან, სასმელთან და, უპირველეს ყოვლისა, მადლიერებასთან“.


ლეგენდის დასასრულს რა სამუდამოდ ტოვებს მიწიერ სამყაროს, ამაღლდება ზეცად. მას სხვა ღმერთები შეუერთდნენ, მოკვდავი სამყაროსგან გამოყოფილი. მომდევნო თაობებში ადამიანი გახდა ფარაონი - ის, ვინც შუამავალი იყო მოკვდავ სამყაროსა და ღმერთების სამეფოს შორის.


ჰათორის ისტორია ფუნდამენტურია ძველი ეგვიპტის რწმენისთვის. ქალღმერთმა, რომელიც წარმოადგენს თავად ირმის ნახტომს, თითქმის გაანადგურა კაცობრიობა, მაგრამ შემდეგ გადაიქცა სიხარულის, კეთილდღეობისა და ზეიმის მფარველად.

0
240
1-ს მოსწონს
ავტორი:თუთიკო ბერძენა
თუთიკო ბერძენა
240
  
კომენტარები არ არის, დაწერეთ პირველი კომენტარი
0 1 0