გადაიქცევა თუ არა მსოფლიოში უდიდესი ვულკანის ამოფრქვევა მსოფლიოს დასასრულად

კუნძულ ჰავაიზე, თითქმის 400წლიანი დუმილის შემდეგ, დედამიწაზე უდიდესმა აქტიურმა ვულკანმა მაუნა ლოამ დაიწყო ამოფრქვევა. მეცნიერი დამკვირვებელი ნიკოლაი გრინკო საუბრობს იმაზე, თუ რა შედეგები შეიძლება მოჰყვეს ამას.

27 ნოემბერს, ადგილობრივი დროით 23:30 საათზე, ჰავაის ვულკანური ობსერვატორიის ვებკამერებმა დააფიქსირეს, თუ როგორ ამოვარდა ლავა შადრევნების მაუნა ლოას ბზარებიდან და დაიწყო გავრცელება ვულკანის უზარმაზარი აუზის - კალდერას ფსკერზე.

ავიაკომპანიებს, რომლებიც დაფრინავდნენ ჰავაიზე, მაშინვე დაეგზავნა გაფრთხილება წითელი საფრთხის კოდით, ყველა ფრენა რეგიონში გაუქმდა. მიზეზი არ არის მხოლოდ ამომავალი კვამლი და ფერფლი, არამედ ვულკანური შუშის თხელი ძაფები, რომლებიც იშლება დიდ სიმაღლეზე და შეიძლება მოხვდეს ტურბინებს.

მთელი პლანეტის საინფორმაციო სამსახურებმა მაშინვე გამოაქვეყნეს საგანგაშო შეტყობინებები სათაურით "დედამიწაზე ყველაზე დიდმა ვულკანმა გაიღვიძა!". ყვითელმა პრესამ დაიწყო მკითხველების შეშინება მოახლოებული ვულკანური ზამთრით, რომელიც ამოფრქვევას უკავშირებს გლობალურ კლიმატის ცვლილებას და წინასწარმეტყველებს კატასტროფას პლანეტარული მასშტაბით. მაგრამ იმისათვის, რომ გაარკვიოთ, შეუძლია თუ არა მაუნა ლოას კაცობრიობის განადგურება, თქვენ უნდა გესმოდეთ რა არის ეს.

ეს მართლაც ყველაზე დიდი აქტიური ვულკანია ჩვენს პლანეტაზე. მისი ზედაპირი იკავებს 5000 კვადრატულ კილომეტრზე მეტს - ჰავაის კუნძულის თითქმის ნახევარს. ვულკანის ასაკი, ექსპერტების აზრით, დაახლოებით 700 000 წელია. ამ დროის განმავლობაში მისმა მოცულობამ მიაღწია შთამბეჭდავ 75000 კუბურ კილომეტრს - ბაიკალის ტბის მოცულობას დაახლოებით სამჯერ გაზრდილს.

დავიწყოთ იმით, რომ „მაუნა ლოა“ ჰავაიურად „გრძელ მთას“ ნიშნავს. ეს გამოთქმა შესანიშნავად აღწერს სიტუაციას: ვულკანი ბევრად უფრო ფართოა, ვიდრე მაღალია, შორიდან გადაღებულ ფოტოებში იგი ძალიან ნაზ ბორცვს წააგავს. მაუნა ლოა არის ძალიან თხევადი ლავით. ამიტომ საკმაოდ შორს ვრცელდება, მაგრამ ამავდროულად შედარებით სწრაფად იკლებს. ეს პროცესი ქმნის გორაკს დამახასიათებელი გაბრტყელებული ფორმის მქონეს. ამავე მიზეზით, მისი ამოფრქვევები არც თუ ისე დიდხანს გრძელდება - მის ქვეშ არსებული მაგმის რეზერვები საკმაოდ სწრაფად იწურება.

მაუნა ლოა კარგად არის შესწავლილი და ჩვენთვის უახლოეს ისტორიულ პერიოდში მისი ამოფრქვევები დოკუმენტირებულია. წინა მოხდა 1984 წელს, ის გაგრძელდა დაახლოებით ორი კვირა, მაგრამ ყველაზე აქტიურ ფაზას დაახლოებით რვა საათი დასჭირდა. შემდეგ ლავამ გადაინაცვლა ჰილოსკენ, კუნძულის უდიდესი ქალაქისკენ, სადაც 44000 ადამიანი ცხოვრობდა. მაგრამ მასსა და ვულკანს შორის არის ტროპიკული წვიმის ტყეების ფართო ზოლი, რომელიც ბარიერად იქცა.

1975 წლის ამოფრქვევა 20 საათს გაგრძელდა, შემდეგ კი ლავა კალდერას მიღმაც კი არ გასულა. 1950 წელს მაუნა ლოამ ღამით გაიღვიძა და შეძლო კუნძულის გარშემო მთავარი გზის განადგურება, შეკეთება გაგრძელდა რამდენიმე კვირის განმავლობაში.

რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი არ იძლევა საშუალებას, უგულებელყოს დედამიწაზე ყველაზე დიდი აქტიური ვულკანი. სეისმოლოგები და ვულკანოლოგები ერთი წუთით არ წყვეტენ „გრძელ მთის“ ყურებას, აკვირდებიან ქარის მიმართულებას და მაგმის რაოდენობას. ფერფლი და ვულკანური აირები, როგორიცაა გოგირდის დიოქსიდი, ამჟამად უდიდეს საფრთხეს უქმნის ადგილობრივი მოსახლეობის ჯანმრთელობას.

ჰავაის მაცხოვრებლებს, განსაკუთრებით მაუნა ლოას ნაპირზე მცხოვრებთ, ურჩევენ არ დატოვონ სახლები ჰაერში ნაცრის გაჩენის შემთხვევაში და ამინდის სამსახური მუდმივად აკონტროლებს ჰაერის შემადგენლობას. ექსპერტებს არ სჯერათ, რომ ამჟამინდელი ამოფრქვევა წინამორბედებისგან ძალიან განსხვავდება და მათი ნდობის ყველა საფუძველი არსებობს.