x
image
ნიკოლოზ ხუციშვილი
როგორ შეცვალა სტალინმა აშშ დოლარი

imageეკონომიკის ნედლეულის სტრუქტურის მქონე სახელმწიფოების მთავარი ფინანსური პრობლემაა ენერგორესურსების ღირებულების აშშ დოლარზე მიტანა. ეს საშუალებას აძლევს შეერთებულ შტატებს გავლენა მოახდინონ მრავალი ქვეყნის ეკონომიკურ პოლიტიკაზე. ომისშემდგომ წლებში სსრკ-მ მოახერხა ამ მტკივნეული დამოკიდებულების დაძლევა. 1947 წელს სტალინმა კალმის ერთი დარტყმით მოჭრა ეს გორდიული კვანძი. მისმა შორსმჭვრეტელმა გადაწყვეტილებამ მრავალი წლის განმავლობაში გადაარჩინა საბჭოთა კავშირის ეროვნული ეკონომიკა დოლარის მეურვეობისგან.



მეორე მსოფლიო ომში მონაწილე ქვეყნების განადგურებული ეკონომიკის ფონზე ფულადი რეფორმა სსრკ – ში


ვითარება ყველაზე სტაბილურად გამოიყურებოდა. საბჭოთა კავშირში ფულის მასის მოცულობა 1939-1945 წლებისთვის 3.8-ჯერ გაიზარდა, ხოლო გერმანიაში ეს მაჩვენებელი 6-ჯერ გაიზარდა, იტალიაში - 10-ჯერ, ხოლო იაპონიაში - 11-ჯერ. დიდ სამამულო ომში გამარჯვების შემდეგ, დღის წესრიგი იყო ინფლაციის შემცირების პრობლემა, შიდა ბაზარს სჭირდებოდა გაჯერება სამომხმარებლო საქონლით. მოხერხდა სურსათის ფასების დონის შენარჩუნება, ხოლო რაციონირების სისტემის გაუქმება. ევროპის ქვეყნების უმეტესობა დიდხანს ვერ დაიკვეხნიდა ასეთი მიღწევებით. მაქსიმალური პროგრამა იყო საბჭოთა ეკონომიკის დოლართან მიერთების გამორიცხვა. სსრ კავშირის ხელმძღვანელობა ვერ ეგუებოდა იმ ფაქტს, რომ 1937 წლიდან რუბლის კურსი მსოფლიო ვალუტებთან მიმართებაში გამოიხატებოდა დოლარის ტერმინებით. 1947 წლის ფულადი რეფორმის დაწყებამდე ერთი დოლარი 53 რუბლს უდრიდა. სტალინმა ეკონომისტების წინაშე დასვა ამოცანა, განსაზღვრონ სსრკ-ს ოპტიმალური კურსი დოლართან მიმართებაში რუბლისთვის. ფინანსთა მინისტრმა გ.გ. ზვერევმა და სახელმწიფო დაგეგმვის კომიტეტის ხელმძღვანელმა მ.ზ. საბუროვმა 14 რუბლის თანაფარდობა რაციონალურად მიიჩნიეს. სტალინმა თქვა, რომ გაცვლითი კურსი არ უნდა აღემატებოდეს 4 რუბლს. 1 დოლარად



ეკონომიკური თავისუფლება


ამერიკული ვალუტის მიმართ რუბლის კრახი საბოლოოდ აღმოიფხვრა 1950 წლის თებერვალში, როდესაც მან მიიღო ოქროსფერი გამოხატვა. ამ საბედისწერო ნაბიჯის გაშუქებისას, სტალინმა უარყოფითად ისაუბრა იუგოსლავიის ფინანსურ სტრატეგიაზე. იოსიპ ბროზ ტიტომ, რომელიც სფრ – ს სათავეში იმყოფებოდა, იუგოსლავიური დინარი მიამაგრა დოლარისა და გირვანქა სტერლინგის ორმაგ ვალუტაში. იოსებ ბესასარიონოვიჩის აზრით, ასეთმა დაუფიქრებელმა გადაწყვეტილებებმა იუგოსლავიაში ეკონომიკური კოლაფსი და მისი სამომავლო დაყოფა დასავლური ძალების მიერ უნდა გამოიწვიოს. როგორც უახლესმა ისტორიამ აჩვენა, სსრკ მეთაურის ეს დასკვნები წინასწარმეტყველური გახდა. გაეროს ეკონომიკური საბჭოს თანახმად, რუბლ-დოლარიანი გირჩის აღმოფხვრა საბჭოთა ექსპორტის ეფექტურობამ ორმაგად გაზარდა. ქვეყანამ დაიწყო მაღალტექნოლოგიური საქონლის წარმოება, რომლებსაც კონკურენცია შეეძლოთ მსოფლიო ბაზარზე.


2
244
4-ს მოსწონს
ავტორი:ნიკოლოზ ხუციშვილი
ნიკოლოზ ხუციშვილი
244
  
2021, 15 ივლისი, 21:42
კომენტარი ცარიელია ან წაშლილია

0 1 2