ყველას სმენია მაინც მაიას ტომის შესახებ, წარმოგიდგენთ საინტერესო ფაქტებს, რომლებიც ამ ხალხის ცხოვრების და კულტურის უკეთ გაცნობაში დაგეხმარებათ:


მაიას ტომი და აცტეკები ცენტრალური ამერიკის ორი უდიდესი ცივილიზაცია იყო. მაიას იმპერია სინამდვილეში აცტეკების გამოჩენამდე არსებობდა რამდენიმე ასეული წლით ადრე . ბოლო ორი ათასი წლის განმავლობაში მან რამდენიმე მნიშვნელოვანი აღზევება და დაცემა განიცადა, თუმცა ტომი ჯერ კიდევ არსებობს და აისახება იმ ხალხთა ადათ-წესებში, რომლებიც იუკატანის ნახევარკუნძულზე ბინადრობენ.



მიუხედავად იმისა, რომ მათი ცივილიზაცია თითქმის მთლიანად განადგურდა, მექსიკისა და გვატემალას ბევრ სოფელში მაიას კულტურა და ენა შემორჩა, ისინი ძველებურად იცავენ თავიანთ წესებს და ცდილობენ მომავალ თაობებსაც დაუტოვონ.



ბოლო მონაცემებით, დაახლოებით მაიას ტომის შვიდი მილიონი შთამომავალი კვლავ ცხოვრობს იუკატანის ნახევარკუნძულზე.



კოლუმბიელი მაიას ტომი სერიოზულად უყურებდა შვილების ფიზიკურ მახასიათებლებს და ხშირად სურდათ მათი გაუმჯობესება. მაგალითად, დედები შვილებს პატარაობიდანვე შუბლზე დაფას ადებდნენ და ცდილობდნენ ნაოჭების გასწორებას. ასევე ჩვეულებრივი მოვლენა იყო ბავშვის თვალების წინ რაიმე საგნის ჩამოკიდება, იმისათვის, რათა ბავშვებში სტრაბიზმი ანუ სიელამე განვითარებულიყო - კიდევ ერთი თვისება, რომელიც ხაზს უსვამდა კეთილშობილურ წარმოშობას.


მაიას უძველესი მედიცინა რეალურად საკმაოდ განვითარებული იყო. ისინი ადამიანის თმისგან კერავდნენ ჭრილობებს, აბჟენდნენ კბილებს და პროთეზებსაც ამზადებდნენ.

ზოგიერთი ტომი დღემდე მსხვერპშეწირვითაა დაკავებული. მათ დიდი ხანია დამიანების მსხვერპლებზე უარი თქვეს და ახლა თავიანთ ღმერთს ქათმებს სწირავენ.



მაიას ტომი იყენებდა და იყენებს ბუნებრივი ინგრედიენტებისგან მიღებული ტკივილგამაყუჩებლებს, როგორც რელიგიური რიტუალების დროს (როგორც ჰალუცინოგენები), ასევე მედიცინაში (ანესთეზიის სახით).



აცტეკების მსგავსად, მაიას ტომიდანაც იყვნენ მესოამერიკული ბურთის თამაშის მოყვარულები. სათამაშო მოედნები იმპერიის ყველა დიდ ქალაქში აღმოაჩინეს. ხშირად თამაში სრულდებოდა მსხვერპლების თავების მოკვეთით რომლებიც, სავარაუდოდ წაგებული გუნდის ფეხბურთელები იყვნენ. ასევე, ამბობენ, რომ მოჭრილი თავები ბურთის ფუნქციასაც ასრულებდნენ.



საუნები და აბანოები დიდ როლს თამაშობდნენ მათ კულტურაში. ხალხს სწამდა, რომ წყალი მათ სულებს ბოროტებას აცილებდა.



ნანგრევები და პირამიდები, რომლებსაც ხშირად ნახავთ სურათებზე, სავარაუდოდ, მაიას ერთ – ერთ უდიდეს ქალაქში ჩიჩენ იცაში გადაიღეს. მთავრობამ ის კერძო მესაკუთრისგან შეიძინა რამდენიმე წლის წინ.



მონებს, პატიმრებს და სამხედრო ტყვეებს ლურჯად ღებავდნენ მომავალი მსხვერპლშეწირვისთვის და ამ მზადების დროს ზოგჯერ აწამებდნენ კიდეც.



მაიას წერის ძალიან მოწინავე სისტემა ჰქონდა და მისი გამოყენება იმდენად უყვარდათ, რომ წარწერებს ყველგან ტოვებდნენ სადაც კი მიაღწევდნენ, შენობების კედლებზეც კი. სამწუხაროდ, მათი ჩანაწერების უმეტესი ნაწილი დაიკარგა ახალ სამყაროში ესპანეთის დაპყრობების დროს.



აცტეკების მსგავსად, მაიას ტომს არასოდეს უმუშავია რკინასთან ან ფოლადთან. მათი იარაღები მზადდებოდა ობსიდიანის (ვულკანური მინა) ან ვულკანური ქანებისგან.



ბრტყელი შუბლისა და სიელმის გარდა, მაიას დიდგვაროვანი წევრები უბრალო ხალხისგან გამოირჩეოდნენ ცხვირის მოკაუჭებული, ნისკარტისებრი ფორმით, ხოლო კბილებში ნეფრიტი ჰქონდათ ჩადებული. ასევე, მაიას არისტოკრატებს უყვარდათ წვეტიანი კბილები, რასაც გაქლიბვის შედეგად აღწევდნენ.



მაია იყო პირველი ცივილიზაცია, რომელმაც გამოიყენა ციფრი 0, როგორც რიგითი ნომერი.



არავინ იცის თუ რატომ დაეცა მაიას იმპერია. მეცნიერები ვარაუდობენ შემდეგ თეორიებს- გვალვას, შიმსილს, ჭარბ პოპულაციას და კლიმატის ცვლილებებს.