ძნელია იპოვოთ ადამიანი, რომელსაც არაფერი სმენია რომის სრულყოფილი საკანალიზაციო სისტემის შესახებ, მისმა დიზაინმა ნამდვილად გაუსწრო დროს.
როგორც აღმონდა, საზოგადოებრივი საპირფარეშოები ძველ რომში უფრო მოსაწევ და გასართობ ოთახს უფრო გავდა, ვიდრე მხოლოდ ერთი საქმისთვის განკუთვნილ მოსაწყენ გარემოს. ეს იყო ადგილი, სადაც შეეძლოთ ესაუბრათ სიახლეებზე ან გაეცნოთ საჭირო ხალხი.
საპირფარეშოში იყო გრძელი ქვის სკამები, რომლებსაც ხვრელები ჰქონდთ ამოჭრილი წინ.ცალკეულ “უნიზატებს" კი არაფერი არ ჰყოფდა. ამიტომ გასაკვირი არ არის, რომ სტუმრებს უყვარდათ საუბარი ერთმანეთთან.
ვერტიკალური ხვრელები კი რომლებიც ფოტოზეც ჩანს, თავის მოსაწესრიგებლად გამოიყენებოდა, რადგან იმ დროისთვის ტუალეტის ქაღალდი არ არსებობდა. იღებდნენ უბრალოდ გრძელ ჯოხს მიმაგრებული ღრუბელით, ასველებდნენ და მხოლოდ ჯოხს აბრუნებდნენ შემდეგი მომხმარებლისთვის.
საპირფარეშოები მოჩუქურთმებული იყო, სხვადასხვა ქანდაკებებით რა თქმა უნდა შესვლაც ფასიანი გახლდათ. და ღარიბ ხალხს უბრალოდ არ შეეძლო მისით სარგებლობა.
იმ დროის იმპერატორმა ვესპასიანმა გადასახადებიც კი შემოიღო მოშარდვის გამო. ბევრს ეს კანონი აკვირვებდა, მაგრამ საბოლოოდ მაინც დამტკიცდა. სწორედ ამის შემდეგ გახდა პოპულარული ფრაზა “ფულს სუნი არ ასდის".
ხვრელებში მოთავსებულ ქოთნებს გარკვეული9 დროის შემდეგ აცარიელოებდნენ, იმ შემთხვევაში, თუკი ვინმე “მოიფიქრებდა" და ფანჯრიდან დაცლიდა, რა თქმა უნდა დიდ ჯარიმასაც მიიღებდა.
IV საუკუნეში, დიოკლეტიანეს დროს, რომში 144 საზოგადოებრივი ტუალეტი იყო. თუ ამას მოსახლეობის რაოდენობის გათვალისწინებით ჩათვლით, თანამედროვე ქალაქები ნამდვილად ვერ შეედრებიან მას.
წარმოუდგენელია ის ფაქტიც, რომ დღეს მრავალი კვლევა და სამეცნიერო ნაშრომი არსებობს ძველი რომის საკანალიზაციო სისტემისა და საპირფარეშოების შესახებ.
