ინკებამდელი სტომატოლოგია. ფოტო გადაღებულია კუენკას (ეკვადორი) ეთნოგრაფიულ მუზეუმში

თქვენ წარმოგიდგენიათ, თუ როგორი წვრილი და როგორი სწრაფი უნდა ყოფილიყო ბურღის აპარატი, რომ ერთ კბილზე სამი ხვრელის გაკეთება ყოფილიყო შესაძლებელი. არა და, მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ კოლუმბამდელ ამერიკაში, ბორბალი რა იყო, არ იცოდნენ.

სამხრეთ ამერიკის დასავლეთ სანაპიროზე, ვიდრე ინკების კულტურა ჩამოყალიბდებოდა, ინდიელების სხვა ტომები ცხოვრობდნენ. ინკების კულტურა შედარებით გვიან გაჩნდა, მანამდე კი ისტორიულ არენაზე, ჯერ კიდევ II ათასწლეულში ჩვენს ერამდე, ანდებში, სხვა ტომები ცხოვრობდნენ და მათ შორის, ყველაზე უძველესად, ჩავინის და პარაკასის კულტურები ითვლება.

ეს ტომები მომთაბარე ცზოვრებას არ ეწეოდნენ და მიწათმოქმედებას მისდევდნენ. მოჰყავდათ სიმინდი, პარკოსნები, გოგრა და სხვა ბაღჩეული კულტურები. ცნობილია ისიც, რომ ამზადებდნენ ბამბის ქსოვილს, ანუ მათთვის არც ბამბა იყო «უცხო ხილი».

ჩავინის (ძვ. წ. აღრ. XII – VIII სს. – ახ. წ. აღრ. IV ს. ) ცენტრი ჩავინ-დე-უანტარი იყო, რომელიც ცენტრალურ ანდებში მდებარეობდა და თავის მნიშვნელობას, ინკების იმპერიის არსებობის პერიოდშიც ინარჩუნებდა. მოგვიანებით, ჩრდ. სანაპიროზე, სხვა კულტურებიც ჩამოყალიბდა და მათ შორის, მაჩიკას კულტურა არის აღსანიშნავი (დაახლოებით, ძვ. წ. აღრ I – VIII სს.), რომელმაც თავისი უნიკალური არქიტექტურით, ოქრომჭედლობით და კერამიკით, განსაკუთრებული ადგილი დაიკავა სამხრეთ ამერიკელი ინდიელების კულტურულ მემკვიდრეობაში.

არქიტექტურა

ოქრომჭედლობა

კერამიკა

კიდევ უფრო შორეული წარსულიდან იღებს სათავეს პარაკასის კულტურა. პარაკასელები დაახლოებით, ძვ. წ. აღრ. 1800 - 860 წწ. ცხოვრობდნენ და კოლუმბამდელ ამერიკაში, ქსოვილების წარმოებით გაითქვეს სახელი. დღემდე არის შემონახული მათ მიერ შექმნილი ქსოვილების ნიმუშები და ხანდაზმულობის მიუხედავად, ფერები ისეთივე ხასხასაა, როგორიც შექმნის მომენტში იყო.

პარაკასის კულტურის ქსოვილები

საფეიქრო მრეწველობის გარდა, პარაკასელებს დიდი მიღწევები ჰქონდათ მედიცინაში. ამის მტკიცებულება, ზემოთ წარმოდგენილი, იმ დროინდელი, სტომატოლოგიური მანიპულაციები ფოტო და ქ. იკის გარეუბანში, აღმოჩენილი მოხატული ქვები არის. დღეს ქ. იკის მუზეუმში 5 დარბაზი არის გამოყოფილი, რომლებშიც უამრავი მოხატული ქვა არის გამოფენილი. ქვებზე არა მარტო ცალკეული ნახატები, არამედ ნახატების მთელი სერიებია წარმოდგენილი. ისე, როგორც თანამედროვე კომიქსებშია.

ნახატებზე გამოსახულია ადამიანები, რომლებიც გამადიდებელი ლუპებით რაღაცას იკვლევენ, სხვები ტელესკოპით ცას აკვირდებიან. არიან ქირურგები, რომლებიც ოპერაციებს ატარებენ. ნახატებიდან ირკვევა, რომ იმ ცივილიზაციის ექიმებს, არა მარტო გულის, არამედ ტვინის გადანერგვაც შეეძლოთ.