ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და მექსიკას შორის ურთიერთობები ისტორიულად რთული იყო. ბოლო წლებში, განსაკუთრებით სასაზღვრო კრიზისისა და ნარკოკარტელების აქტიურობის ფონზე, დაძაბულობამ კიდევ უფრო იმატა. თუმცა, შესაძლებელია თუ არა, რომ ეს დაპირისპირება ღია სამხედრო კონფლიქტში გადაიზარდოს?

ისტორიული კონტექსტი

ამ ორ ქვეყანას შორის 1846-1848 წლებში უკვე გაიმართა ომი, რომელიც ამერიკის გამარჯვებით დასრულდა და მექსიკამ დაკარგა თავისი ტერიტორიების დიდი ნაწილი, მათ შორის ტეხასი, კალიფორნია და არიზონა. მას შემდეგ, მიუხედავად პერიოდული დაძაბულობებისა, სახელმწიფოებს შორის სრულმასშტაბიანი კონფლიქტი არ გამწვავებულა. თუმცა, ბოლო დროს, არაერთი ფაქტორი მიუთითებს, რომ დაპირისპირება შეიძლება სერიოზულ საფრთხედ იქცეს.

მიზეზები, რომლებიც დაძაბულობას ზრდის

სასაზღვრო კრიზისი – მექსიკიდან აშშ-ში არალეგალური მიგრაცია წლების განმავლობაში ერთ-ერთი ყველაზე მწვავე პრობლემა იყო. 2024 წლის მონაცემებით, მიგრანტების რაოდენობამ რეკორდულ ნიშნულს მიაღწია, რაც ამერიკის პოლიტიკურ წრეებში მწვავე განხილვის საგანია.

ნარკოკარტელების ძალაუფლება – მექსიკელი ნარკოკარტელები, განსაკუთრებით "სინალოას" და "ხალისკოს ახალი თაობის კარტელი", აშშ-ისთვის უდიდესი საფრთხეა. რესპუბლიკური პარტიის წარმომადგენლები უკვე ღიად საუბრობენ მექსიკაში სამხედრო ინტერვენციის შესაძლებლობაზე, რათა კარტელების კონტროლი შეასუსტონ.

დონალდ ტრამპის რიტორიკა – ტრამპის დაბრუნება პრეზიდენტის პოსტზე 2025 წელს კიდევ უფრო ზრდის დაპირისპირების ალბათობას. იგი ყოველთვის ემხრობოდა მექსიკის საზღვარზე მკაცრი პოლიტიკის გატარებას და კარტელების წინააღმდეგ სამხედრო მოქმედებებსაც კი განიხილავდა.

მექსიკის პოზიცია – მექსიკის მთავრობა არაერთხელ გამოთქვამდა შეშფოთებას, რომ აშშ-ის სამხედრო ოპერაცია მათ სუვერენიტეტს დაარღვევდა. მექსიკელი ლიდერები მკაცრ პასუხს სთავაზობენ ნებისმიერ სამხედრო ჩარევას.

შესაძლებელია თუ არა ომი?

რეალური სრულმასშტაბიანი ომის ალბათობა მაინც დაბალია, რადგან ორივე ქვეყანას ძლიერი ეკონომიკური კავშირები აქვს. 2024 წელს აშშ მექსიკის უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორი გახდა, რაც სამხედრო კონფლიქტს კიდევ უფრო არამომგებიანს ხდის. თუმცა, შეზღუდული სამხედრო ოპერაციები ან მიზანმიმართული დარტყმები ნარკოკარტელებზე არ არის გამორიცხული, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ტრამპი ან მისი მხარდამჭერები ხელისუფლებაში დაბრუნდებიან.

ამერიკა და მექსიკა ამჟამად მწვავე დაძაბულობის ეტაპზე არიან, თუმცა ფართომასშტაბიანი ომის ალბათობა კვლავ მცირე რჩება. ყველაზე რეალური სცენარი არის მიზანმიმართული სამხედრო ოპერაციები ან საზღვრის გაძლიერებული მილიტარიზაცია, რაც შესაძლოა ახალი დიპლომატიური კრიზისის საფუძველი გახდეს. ომის თავიდან აცილება კი ორივე ქვეყნის პოლიტიკური ლიდერების სიბრძნესა და კომპრომისზე მზაობაზე იქნება დამოკიდებული.