მითები და ლეგენდები საუკუნეების განმავლობაში ადამიანებს ართობდნენ და შთააგონებდნენ. თუმცა, ზოგიერთ მათგანში იმდენი ისტორიული სიმართლეა ჩაქსოვილი, რომ მათ წარმოშობას რეალურ მოვლენებთან ან პიროვნებებთან დაკავშირება შესაძლებელია. ამ სტატიაში განვიხილავთ რამდენიმე ცნობილ მითს და ლეგენდას, რომლებიც რეალობაზეა დაფუძნებული.

ტროას ომი

ჰომეროსის "ილიადა" ტროას ომზე მოგვითხრობს, რომელიც დიდხანს მიჩნეული იყო მითოლოგიურ ამბად. თუმცა, XIX საუკუნეში გერმანელმა არქეოლოგმა ჰაინრიხ შლიმანმა დასავლეთ თურქეთში აღმოაჩინა უძველესი ქალაქი, რომელიც შეიძლება ტროა იყოს. ნაპოვნი ნანგრევები და არტეფაქტები აჩვენებენ, რომ ეს ადგილი ოდესღაც ძლიერად დასახლებული იყო და, სავარაუდოდ, კონფლიქტიც გადატანილი ჰქონდა.

ვიკინგების მოგზაურობა ამერიკაში

ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში ითვლებოდა, რომ ქრისტოფერ კოლუმბი იყო პირველი ევროპელი, რომელმაც ამერიკას მიაღწია. თუმცა, ისლანდიური საგები საუბრობენ ლეიფ ერიქსონზე, რომელმაც ჩრდილოეთ ამერიკა (ვინლანდი) X საუკუნეში აღმოაჩინა. 1960-იან წლებში კანადის ნიუფაუნდლენდში არქეოლოგებმა იპოვეს ვიკინგების დასახლება, რაც ამ მითის სიმართლეს ამტკიცებს.

პომპეის განადგურება

ძველი რომაული წყაროები აღწერდნენ ქალაქ პომპეის განადგურებას 79 წელს ვეზუვის ამოფრქვევის შედეგად. ამ მოვლენას ბევრი სკეპტიკურად უყურებდა მანამ, სანამ XVIII საუკუნეში ქალაქის ნანგრევები არ აღმოაჩინეს. შენობები, კედლის მხატვრობები და ვულკანური ფერფლით შენარჩუნებული ადამიანთა სხეულები ცხადყოფს, რომ პომპეი ნამდვილად განადგურდა იმ კატასტროფული ამოფრქვევის შედეგად.

სამეფო სისხლის წყევლა – რომანოვების საქმე

XX საუკუნის დასაწყისში გავრცელებული იყო მოსაზრება, რომ რუსეთის უკანასკნელი იმპერატორის, ნიკოლოზ II-ის ოჯახის ზოგიერთი წევრი გადარჩა 1918 წლის ბოლოდროინდელი სიკვდილით დასჯის შემდეგ. მრავალი წლის განმავლობაში მითები ცოცხლობდა, თუმცა 1991 წელს და 2007 წელს აღმოჩენილმა რომანოვების ნეშტებმა დაადასტურა, რომ მთელი სამეფო ოჯახი დახვრიტეს ბოლშევიკებმა.

ჩინეთის წყალდიდობის მითები

ჩინურ მითებში ხშირად გვხვდება ისტორიები დიდი წყალდიდობის შესახებ, რომლის შეჩერებასაც ლეგენდარული მეფე იუ ეცადა. მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ დაახლოებით 4000 წლის წინ ჩინეთში მართლაც მოხდა მასშტაბური წყალდიდობა, რომელიც შესაძლოა ამ მითის საფუძველი იყოს.

შამბალა – დაკარგული სამოთხე

ტიბეტურ ლეგენდებში ხშირად მოიხსენიებენ შამბალას, იდუმალ ქალაქს ჰიმალაებში. მართალია, მისი არსებობა არასოდეს დამტკიცებულა, მაგრამ ბევრი მკვლევარი თვლის, რომ ეს ლეგენდა შესაძლოა უკავშირდებოდეს რეალურ რეგიონებს, როგორიცაა ტიბეტისა და ინდოეთის უძველესი სამეფოები.

ატლანტიდა

პლატონი ატლანტიდაზე საუბრობდა როგორც უძველეს განვითარებულ ცივილიზაციაზე, რომელიც ზღვაში ჩაიძირა. მიუხედავად იმისა, რომ მისი მდებარეობა დაუდგენელია, მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ეს შესაძლოა უკავშირდებოდეს მინოსურ ცივილიზაციას, რომელიც თერას (სანტორინის) ვულკანის ამოფრქვევის შედეგად განადგურდა.

ეს მხოლოდ რამდენიმე მაგალითია იმისა, თუ როგორ შეიძლება მითები რეალობად იქცეს. მრავალი ისტორიული ისტორია, რომელსაც აქამდე ფანტაზიად მიიჩნევდნენ, თანამედროვე მეცნიერებამ დაარქეოლოგიური აღმოჩენებით დაადასტურა.