The Kingdom of Lazica - 131–697 AD. 3 ივლისი 2023, 19:25:30
AUTO PLAY
During the period of the listed prehistoric cultures and states, the cultures and states existing on the territory of Georgia were never part of any empire or the state of the people of another Kin, except Ibero-Caucasians (Kartvelians and Hurro-Urartians). The era without direct external conquest and direct annexation by other empires lasted not only in Georgia, but also in the entire South Caucasus From the period of 1.8 million years ago to the 5th century BC. ▶ Oldowan industry (Afro-Eurasia, Georgia, Dmanisi - Homo Georgicus) - 2.6 - 1.7 Million years BC. ▶ Acheulean industry (Caucasus, Western Europe) - 1.8 Million - 130,000 years BC. ▶ Mousterian industry - 130,000 - 42,000 BC. ▶ Baradostian culture (Caucasus and Zagros) - 36,000 - 18,000 BC. ▶ Trialetian culture (South Caucasus, Caucasus Hunter-gatherers) - 14,000 - 6500 BC. ▶ Shulaveri culture (whole south Caucasus) - 6500-4350 BC. in 6500-5000 BC its population had haplogroups: J2, J1, G2a, T1a, R1b. in 5000-4350 BC - J2a, G2a, J1 (R1b, T1a). ▶ Sioni culture (Georgia) - 4500-4000 BC. ▶ Kura-Araxes culture (Whole South Caucasus, Mesopotamia) - 4000 - 2200 BC. in 4000-3500 BC its population was: J2, J1, G2a, (R1b, I2c). in 3500-3000 BC - J2, J1, G2a, T1a, L1b (R1b, I2c). in 3000-2200 BC - J2a, J1, G2a, T1a, L1b. ▶ Colchis culture (Western Georgia, Anatolia) - 3000 - 1250 BC. G2a, J2, J1, (R1b). ▶ Trialeti culture (South Caucasus, Georgia, Armenia, Mesopotamia, Anatolia) - 2200 - 1300 BC. G2a, J1, J2a, R1b. ▶ Khorochoi culture (North-East Caucasus) - 1800 - 1100 BC. J2, J1, (G2a). ▶ Khayasha-Azzi (Caucasus, Anatolia) - 1500–1290 BC. ▶ Ibero-caucasian (Proto-Georgian and Proto-Urartian) – 83 states of Nairi (South Caucasus) - 1300 - 400 BC. ▶ Didnauri city-state (Eastern Georgia) – 1300 - 1200 BC. ▶ Ior-Alazani culture (Eastern Georgia) - 13th century – 400 BC. ▶ Kingdom of Colchis (Western Georgia) - 1250-164 BC. ▶ Kingdom of Diauehi / Diaokhi (Southern Georgia) - 1200-760 BC. ▶ Kingdom of Viterokhi (Southern Georgia) - approx. 1200-550 BC. ▶ Kingdom of Zabakha (Georgia) - approx. 1100 – 650 BC. ▶ Koban culture (North Georgia, North-East Caucasus) - 1100 - 400 BC. J2, G2a, J1, (R1b). ▶ Kingdom of Guriana or Kuriani (Caucasus, Eastern Georgia) – approx. 1000-550 BC. From the 5th century BC, the Achaemenid Empire occupied the states of the Ibero-Colchian (Kartvelian) tribes and some of the parts of their states, these Kartvelian tribes were: Mushki, Tibareni, Macrones, Mossynoeci, Marres, Matiens, Saspires and Alarodians, who, according to Herodotus, constituted the 18th and 19th satrapies of the Achaemenid Empire. However, at that time, some of the Georgian states located in the northern parts of the South Caucasus remained independent, they were not directly part of the Achaemenid Empire, although they were vassal states of the Achaemenids and paid tribute, including people. A part of the Kingdom of Colchis continued to exist independently in this state until 164 BC. In 164 BC, the Kingdom of Colchis was occupied by the Kingdom of Pontus. But since the kingdom of Pontus was a Colchian-Hellenic kingdom, the same as a Lazi-Greek kingdom, we can not consider this conquest as a conquest by foreigners. When the second truly foreign empire conquered one of the states of the Georgian tribe, it happened in 62 AD, when the Roman Empire succeeded and conquered the Kingdom of Pontus and annexed it completely. And with it, of course, the Roman Empire occupied the entire territory of the former Kingdom of Colchis (Western Georgia), which already was part of the Kingdom of Pontus, when Pontus was occupied by the Roman Empire. So, Western Georgia became a direct part of the Roman Empire and a province (under the name of the province of Lazicum) From 62 AD to 131 AD. For a total of 69 years continuously. From 131 AD. Lazica Became Independent state. The Kingdom of Lazica - 131–697 AD. ლაზიკას სამეფო (ეგრისის სამეფო) - ახ. წ. 131 - 697 წწ. კოლხეთის სამეფოს დაშლის და მასში შემავალი ტომობრივ-ტერიტორიული ერთეულების მიერ დამოუკიდებლობის მოპოვების შედეგად, ახ.წ. 100 წელს შეიქმნა ლაზიკის სამთავრო. შემდგომში კი დაახლოებით ახ.წ. 131 წელს შეიქმნა ლაზიკის სამეფო დედაქალაქით ნოქალაქევი. ამ სახელმწიფოს მთავარი ენები იყო კოლხური (ზანური) და სვანური. მოსახლეობა კი ამგვარი გახლდათ: ეგრები/ლაზები (ზანები/ჭანები), სვანები, აბაზგები, აფშილები, სანიგები, სკვიმნები (ლეჩხუმელები), მისიმიელები, ჯიქები და ჰენიოხები. ეს ხალხები კოლხური წარმართული პანთეონის აღმსარებელნი იყვნენ. შემდგომ კი თანდათან მოიკიდა ქრისტიანობამ ფეხი. ლაზიკის სახელმწიფომ არსებობა ახ.წ. 697 წელს შეწყვიტა. ლაზიკის სამეფოს მეფეები: 1. აგროსი - ლაზიკის მეფე I-II საუკუნეების მიჯნაზე. 2. მალასა - ლაზიკის მეფე II საუკუნის პირველ ნახევარში. 3. პაკორი - ლაზიკის მეფე II საუკუნის შუა ხანებში. 4. ბაკური - ლაზიკის მეფე II საუკუნის ბოლოს. II საუკუნის ბოლოდან ლაზიკას სამეფომ დაკარგა დამოუკიდებლობა და გახდა რომის იმპერიის ნაწილი, ერთ-ერთი პროვინცია. ამგვარად, II საუკუნის დასასრულიდან (დაახლოებით 190 წლიდან) – III საუკუნის 50-იან წლამდე (დაახლოებით 250 წლამდე) — ეგრისის სამეფო (ლაზიკას სამეფო) რომის იმპერიის პროვინცია იყო. ახ.წ. 250 წლიდან აღიდგინა დამოუკიდებლობა და შეინარჩუნა ახ.წ. 330 წლამდე. თუმცა ამ პერიოდში იყო რომის იმპერიის ვასალი. და ამავე დროს აღმოჩნდა მტრების დარტყმის ქვეშ. III საუკუნის 50-ანი წლებიდან – III საუკუნის 90-იან წლამდე (250-290 წლებში) - ეგრისის სამეფოს (ლაზიკას სამეფოს) შემოესივნენ გუთები. ახ.წ. 330 წლიდან 364 წლამდე ბიზანტიის იმპერიამ შეიერთა ლაზიკას სამეფო და ის ბიზანტიის იმპერიის პროვინცია იყო. 364 წელს იბერიამ მოახერხა და ბიზანტიას წაართვა დასავლეთ საქართველო და ამგვარად, 364-დან – 456 წლამდე – ეგრისის სამეფო (ლაზიკას სამეფო) იბერიის სამეფოს შემადგენლობაში შევიდა. 456 წელს ლაზიკამ დამოუკიდებლობა აღიდგინა და გამოეყო იბერიის სამეფოს. 5. გუბაზ I - ლაზიკის მეფე 456-466 წლებში. 460 წლიდან 466 წლამდე, ექვსწლიანი ბრძოლების შემდგომ, ვახტანგ გორგასალმა ბიზანტიელები განდევნა და ლაზიკის სამეფო იბერიის სამეფოს დაუმორჩილა. შესაბამისად ლაზიკა იბერიის მეფეების გავლენის ქვეშ მოექცა და მის მმართველად 466-522 წლებში დაინიშნა მმართველი სახელად დამნაზე. დამნაზეს ჰქონდა მეფის ტიტული, ამიტომ გამოდის, რომ ვახტანგ გორგასალმა იბერიის სამეფოს უშუალოდ არ შეუერთა ლაზიკას სამეფო, მას დე-იურე შეუნარჩუნა დამოუკიდებელი სახელმწიფოს სტატუსი, მაგრამ დე-ფაქტო თავად აკონტროლებდა. 6. დამნაზე - ლაზიკის მეფე 466–522 წლებში. 522 წელს ლაზიკის სამეფომ დე-ფაქტო დამოუკიდებლობა კვლავ აღიდგინა (დე-იურე არც დაუკარგავს). 7. წათე I - ლაზიკის მეფე 522–540 წლებში. 8. გუბაზ II - წათე I-ის ძე. ლაზიკის მეფე 540 - 554 წლებში. 9. წათე II - გუბაზ II-ის უმცროსი ძმა. ლაზიკის მეფე 554 - 561 წლებში. 542-დან – 562 წლამდე – მიმდინარეობდა ლაზური ომი (ეგრისის დიდი ომი). ეს ომი მიმდინარეობდა ბიზანტიასა და სასანიანთა იმპერიას შორის ეგრისის (ლაზიკის) ტერიტორიაზე. ამ ომის მიზანი იყო იმის გარკვევა, თუ რომელი იმპერია დაიპყრობდა ლაზიკას სამეფოს. დიდი ლაზური ომი 20 წელს გაგრძელდა (542-562 წწ.) და ბიზანტიელთა გამარჯვებით დასრულდა. ომი დეტალურად აქვთ აღწერილი პროკოპი კესარიელსა და აგათია სქოლასტიკოსს. ამის შემდგომ, ლაზიკის სამეფო კვლავ გახდა ბიზანტიის იმპერიის უშუალო ნაწილი - დაკარგა დამოუკიდებლობა. 562 წელს სპარსეთ-ბიზანტიის ზავის შემდეგ, ლაზიკაში სამეფო ხელისუფლება გაუქმდა. ქვეყანას სათავეში ჩაუდგნენ მთავრები ტიტულით - "ლაზიკის პატრიკიოსი" და გახდა ბიზანტიის იმპერიის უშუალო ნაწილი, მისი ერთ-ერთი პროვინცია. ლაზიკას მმართველებს ამიერიდან ჰქონდათ ბიზანტიური ტიტული - "პატრიკიოსი". ლაზიკის პატრიკიოსები: 10. ბარნუკ I - ლაზიკის პატრიკიოსი 640 - 663 და ასევე 664-665 წლებში. 11. გრიგორი - ლაზიკის პატრიკიოსი 663-664 და ასევე 665-675 წლებში. 12. ბარნუკ II - ლაზიკის პატრიკიოსი 675-691 წლებში. 13. სერგი ბარნუკის ძე - ლაზიკის პატრიკიოსი 691-711 წლებში. სერგიმ ლაზიკას სამეფო 697 წელს არაბებს დაუმორჩილა და ლაზიკას სამეფო გახდა არაბული ხალიფატის ნაწილი. თვითონ კი დარჩა ხელისუფლებაში, როგორც ისლამური ხალიფატის ერთ-ერთი მოხელე 711 წლამდე. ლაზიკას სამეფოს, იგივე ეგრისის სამეფოს (ახ.წ. 131–697 წწ.) ქალაქები: 1. არქეოპოლისი, ნოქალაქევი (დედაქალაქი) - Archaeopolis / Nokalakevi (Capital city) 2. ქუთათისი (Kutatisi) 3. ვარდციხე (Vardtsikhe) 4. სებასტოპოლისი (Sebastopolis) 5. პიტიუსი / პიტიუნტი (Pityus) 6. ფაზისი (Phasis) 7. ათინა (Athina) 8. რიზოსი / რიზე (Rizos) 9. სურიონი (Surioni) 10. გაგრა / Gagari (Gagra / გაგარი) 11. წებელდა (Tsebelda) 12. კოტიანეთი (Kotianeti) 13. შხეფი (Shkhephi) 14. პეტრა / ციხისძირი (Petra / Tsikhisdziri) 15. აფსაროსი / გონიო (Apsaros / Gonio) 16. დიმნა (Dimna) 17. შორაპანი (Shorapani) 18. სკანდე (Skande) 19. უქიმერიონი (Uchimerioni) 20. გიენოსი (Gienos) 21. ნესუსი (Nesus) 22. სკანდა (Skanda) 23. თოლები (Tolebi) 24. ცაიში (Tsaishi) 25. ზიგანეოსი (Ziganeos) 26. ჩახარი (Chakhari) 27. ახიზა (Akhiza) 28. ტრაქეა (Trachea)
7
|
|