ეტიმოლოგია

ადგილის სახელწოდება - ევროსი პირველად ძველმა ბერძნებმა გამოიყენეს თავიანთი ჩრდილოეთ პროვინციის აღსანიშნავად, რომელსაც დღესაც იგივე სახელი ჰქვია. იქ მთავარი მდინარე - ევროსი (დღევანდელი მარიცა) - მიედინება თრაკიის ნაყოფიერ ხეობებში, რომელსაც თავადაც ევროპა ეწოდებოდა ადრე, როდესაც ტერმინი კონტინენტის აღსანიშნავად ჯერ არ გამოიყენებოდა.

კლასიკურ ბერძნულ მითოლოგიაში ევროპა (ძველი ბერძ.: Εὐρώπη, Eurṓpē) იყო ფინიკიელი პრინცესა. ერთი მოსაზრებაა, რომ მისი სახელი მომდინარეობს ძველი ბერძნული ელემენტებიდან εὐρύς (eurús) „ფართო, განიერი“ და ὤψ (ōps, გენ. ὠπός, ōpós) „თვალი, სახე“, აქედან გამომდინარე, მათგან წარმოებული Eurṓpē ნიშნავს „ფართო გაბრწყინებას“, ან „ფართო ასპექტს“. ფართო თავად დედამიწის ეპითეტი იყო რეკონსტრუირებულ პროტოინდოევროპულ რელიგიაში და მასზე მიძღვნილ პოეზიაში.

ევრიპეს, როგორც გეოგრაფიული ტერმინის პირველი ჩაწერილი გამოყენება არის ჰომეროსის ჰიმნში დელიან აპოლონისადმი, ეგეოსის ზღვის დასავლეთ სანაპიროზე მითითებით.

გეოგრაფია

ევროპა ევრაზიის კონტინენტის ნაწილია, რომელიც მოიცავს მთლიანად ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს და ძირითადად აღმოსავლეთ ნახევარსფეროს. მას ჩრდილოეთით ესაზღვრება ჩრდილოეთის ყინულის ოკეანე, დასავლეთით ატლანტის ოკეანე, სამხრეთით ხმელთაშუა ზღვა და აღმოსავლეთით აზია. ევროპა იზიარებს ევრაზიის ხმელეთს აზიასთან, ხოლო აფრო-ევრაზიას აფრიკასთან და აზიასთან. საყოველთაოდ მიჩნეულია, რომ ევროპა გამოყოფილია აზიისგან ურალის მთების, მდინარე ურალის, კასპიის ზღვის, დიდი კავკასიონის, შავი ზღვისა და ბოსფორის სრუტის წყალგამყოფით. ამ განსაზღვრების თანახმად, რომელიც კავკასიონს აკუთვნებს ევროპას, საქართველო, აზერბაიჯანი და სომხეთი ევროპაში მოიაზრებიან, ისევე, როგორც რუსეთი და თურქეთი ნაწილობრივ.

ევროპის ფართობი 10 180 000 კმ²-ია (დედამიწის ზედაპირის 2%), მოსახლეობა კი 747 800 000 ადამიანი. ევროპა ფართობის მხრივ მეორე ყველაზე პატარა კონტინენტია (ის მხოლოდ ავსტრალიას აღემატება), თუმცა მოსახლეობის რაოდენობით ის აჭარბებს როგორც ავსტრალიას, ისე სამხრეთ ამერიკას, მოსახლეობის სიმჭიდროვით კი მხოლოდ აზიას ჩამორჩება.

კუნძულები ძირითადად დაჯგუფებულია უახლოეს კონტინენტურ ხმელეთთან, ამიტომ ისლანდია ითვლება ევროპის ნაწილად, ხოლო ახლომდებარე კუნძული გრენლანდია ჩვეულებრივ მიეკუთვნება ჩრდილოეთ ამერიკას, თუმცა პოლიტიკურად დანიას ეკუთვნის. მიუხედავად ამისა, არსებობს გამონაკლისები, რომლებიც ეფუძნება სოციოპოლიტიკურ და კულტურულ განსხვავებებს. კვიპროსი ყველაზე ახლოს არის ანატოლიასთან (ან მცირე აზიასთან), მაგრამ პოლიტიკურად ითვლება ევროპის ნაწილად და ის ევროკავშირის წევრი ქვეყანაა. მალტა საუკუნეების მანძილზე ითვლებოდა ჩრდილო-დასავლეთ აფრიკის კუნძულად, მაგრამ ახლა ის ევროპის ნაწილადაც ითვლება. ტერმინი "ევროპა", როგორც სპეციალურად გამოიყენება ბრიტანულ ინგლისურში, ასევე შეიძლება მიუთითებდეს მხოლოდ კონტინენტურ ევროპას.

ევრაზიის ამჟამინდელი დაყოფა ორ კონტინენტად ასახავს აღმოსავლეთ-დასავლეთის კულტურულ, ენობრივ და ეთნიკურ განსხვავებებს. გეოგრაფიული საზღვარი ევროპასა და აზიას შორის არ გადის არცერთ სახელმწიფო საზღვარზე და დღეს მხოლოდ რამდენიმე წყლის ობიექტს მოიცავს. თურქეთი ზოგადად განიხილება ტრანსკონტინენტურ ქვეყნად, რომელიც მთლიანად იყოფა წყლით, ხოლო რუსეთი და ყაზახეთი მხოლოდ ნაწილობრივ იყოფა წყლის გზებით. საფრანგეთი, ნიდერლანდები, პორტუგალია და ესპანეთი ასევე ტრანსკონტინენტურია, უფრო სწორად, ინტერკონტინენტური, სადაც ოკეანეები ან დიდი ზღვებია ჩართული. მათი ძირითადი ხმელეთები ევროპაშია, ხოლო მათი ტერიტორიების ჯიბეები განლაგებულია სხვა კონტინენტებზე, რომლებიც გამოყოფილია ევროპისგან დიდი წყლის ობიექტებით. მაგალითად, ესპანეთს აქვს ტერიტორიები ხმელთაშუა ზღვის სამხრეთით, კერძოდ, სეუტა და მელილა, რომლებიც აფრიკის ნაწილია და ესაზღვრება მაროკოს. მოქმედი კონვენციის თანახმად, საქართველო და აზერბაიჯანი ტრანსკონტინენტური ქვეყნებია, სადაც წყლის გზები მთლიანად შეცვლილია მთებით, როგორც კონტინენტებს შორის გამყოფი.

პოლიტიკურად, ევროპა დაყოფილია ორმოცდაათამდე სუვერენულ სახელმწიფოდ, რომელთაგან რუსეთი ყველაზე დიდი და დასახლებული ქვეყანაა, რომელიც მოიცავს კონტინენტის 39%-ს და ევროპის მოსახლეობის 15%-ს. ევროპის საერთო მოსახლეობა 2021 წელს შეადგენდა დაახლოებით 745 მილიონს, ანუ მსოფლიო მოსახლეობის დაახლოებით 10%, სიდიდით მესამე აზიისა და აფრიკის შემდეგ.

კულტურა

ევროპის კულტურა შედგება ეროვნული და რეგიონალური კულტურებისგან, რომლებიც ქმნიან უფრო ფართო დასავლური ცივილიზაციის ცენტრალურ ფესვებს და ერთად ჩვეულებრივ ეფუძნებიან ძველ საბერძნეთსა და ძველ რომს, განსაკუთრებით მათი ქრისტიანი მემკვიდრეების წყალობით, როგორც უძველეს, საერთო ფესვებს. 476 წელს დასავლეთ რომის იმპერიის დაცემით დაწყებული, ევროპის ქრისტიანულმა კონსოლიდაციამ მიგრაციის პერიოდის შემდეგ აღნიშნა ევროპული პოსტკლასიკური შუა საუკუნეები. იტალიურმა რენესანსმა გაავრცელა კონტინენტზე ახალი ჰუმანისტური ინტერესი ხელოვნებისა და მეცნიერების მიმართ, რამაც გამოიწვია თანამედროვე ეპოქა. აღმოჩენების ეპოქიდან მოყოლებული, რომელსაც ხელმძღვანელობდნენ ესპანეთი და პორტუგალია, ევროპამ ითამაშა დომინანტური როლი გლობალურ განვითარებაში. მე-16 და მე-20 საუკუნეებს შორის ევროპულმა ძალებმა სხვადასხვა დროს კოლონიზაცია მოახდინეს ამერიკის, თითქმის მთელი აფრიკისა და ოკეანიის, ასევე აზიის უმრავლესობის.

განმანათლებლობის ხანა, საფრანგეთის რევოლუცია და ნაპოლეონის ომები აყალიბებდნენ კონტინენტს კულტურულად, პოლიტიკურად და ეკონომიკურად მე-17 საუკუნის ბოლოდან მე-19 საუკუნის პირველ ნახევრამდე. ინდუსტრიულმა რევოლუციამ, რომელიც დაიწყო დიდ ბრიტანეთში მე-18 საუკუნის ბოლოს, დასაბამი მისცა რადიკალურ ეკონომიკურ, კულტურულ და სოციალურ ცვლილებებს დასავლეთ ევროპაში და საბოლოოდ მთელს მსოფლიოში. ორივე მსოფლიო ომი დაიწყო და დიდწილად მიმდინარეობდა ევროპაში, რამაც ხელი შეუწყო დასავლეთ ევროპის დომინირების შემცირებას მსოფლიოში მე-20 საუკუნის შუა პერიოდისთვის, როდესაც საბჭოთა კავშირმა და შეერთებულმა შტატებმა დაიმკვიდრეს ადგილი და კონკურენცია გაუწიეს ევროპის გლობალურ დომინირებას. ცივი ომის შედეგად ევროპა დაიყო რკინის ფარდის გასწვრივ, ნატო დასავლეთში და ვარშავის პაქტი აღმოსავლეთში. ეს განხეთქილება დასრულდა 1989 წლის რევოლუციებით, ბერლინის კედლის დაცემით და საბჭოთა კავშირის დაშლით, რამაც ევროინტეგრაციას მნიშვნელოვანი წინსვლის საშუალება მისცა.

ევროპული ინტეგრაცია ინსტიტუციურად დაწინაურდა 1948 წლიდან, ევროპის საბჭოს დაარსებით და ევროკავშირის (EU) რეალიზაციის გზით, რომელიც დღეს შეადგენს ევროპის უმრავლესობას. ევროკავშირი არის ზენაციონალური პოლიტიკური ერთეული, რომელიც მდებარეობს კონფედერაციასა და ფედერაციას შორის და ეფუძნება ევროპული ხელშეკრულებების სისტემას. ევროკავშირი წარმოიშვა დასავლეთ ევროპაში, მაგრამ 1991 წელს საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ აღმოსავლეთისკენ ფართოვდება. მისი წევრების უმრავლესობამ მიიღო საერთო ვალუტა, ევრო. ევროპის ეს ნაწილი მონაწილეობს ევროპის ერთიან ბაზარზე და საბაჟო კავშირში. ქვეყნების დიდმა ბლოკმა, შენგენის ზონამ, ასევე გააუქმა შიდა საზღვრები და საიმიგრაციო კონტროლი. ევროკავშირის რეგულარული სახალხო არჩევნები იმართება ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ; ისინი ითვლება სიდიდით მეორე დემოკრატიულ არჩევნებად მსოფლიოში, ინდოეთის შემდეგ. ევროკავშირი სიდიდით მესამე ეკონომიკაა მსოფლიოში.

თანამედროვე განმარტებები

თანამედროვე ევროპის ისტორიის დასაწყისად 1789 წლის საფრანგეთის რევოლუცია და მისი შემდგომი ბრძოლები ითვლება. საფრანგეთის ძლევამოსილმა არმიამ თავისუფლებისა და თანასწორობის იდეები გაავრცელა და ევროპაში დემოკრატია დამყარდა.

ევროპის მოსახლეობა მატულობდა, იზრდებოდა დიდი და პატარ ქალაქები, XIX საუკუნის შუახანებისთვის რკინიგზებმა, მაღაროებმა და ორთქლით მომუშავე საწარმოებმა თანდათან შეცვალა კონტინენტის სახე. ევროპაში დამზადებულმა საქონელმა მსოფლიოს ბაზრები დაიპყრო. ტექნიკური მიღწევებისა და სიმდიდრის წყალობით ევროპელები ოკაენის გაღმა მდებარე მიწებს იპყრობდნენ.

„დასავლური ცივილიზაციის“ კონცეფცია გაჩნდა, როგორც ევროპისა და მისი კოლონიების ერთიანი ღირებულებათა სისტემა. დღეს საშუალო სტატისტიკურ ამერიკელს ევროპულ ცივილიზაციად თავი არ მიაჩნია თუმცა აშშ ეფუძნება სწორედ ევროპულ ცივილიზაციას, რამდენადაც ის ძირითადად დასახლებულია ევროპიდან გადმოსახლებული მიგრანტებით, რომელბმაც ევროპული კულტურა და ცივილიზაცია შეიტანეს კონტინენტზე. ასევე, საშუალო სტატისტიკურ ქართველს არ წარმოუდგენია თავი ევროპული ცივილიზაციის მემკვიდრედ, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო ევროპის კონტინენტის ნაწილს წარმოადგენს, როგორც გეოგრაფიულად, ასევე კულტურულადაც.

ტრადიციისამებრ, ევროპას ყოფენ 5 რეგიონად:

• ჩრდილოეთ ევროპა

• სამხრეთ ევროპა

• ცენტრალური ევროპა

• აღმოსავლეთ ევროპა

• დასავლეთ ევროპა

ეს დაყოფა საკმაოდ პირობითია, მით უმეტეს, რომ აქ წმინდა გეოგრაფიულის გარდა გათვალისწინებულია პოლიტიკური ფაქტორებიც. ზოგიერთი ქვეყანა გარკვეული თვალსაზრისით შეიძლება მიკუთვნებული იყოს სხვადასხვა რეგიონს. მაგალითად, სსრ კავშირის არსებობის დროს, ევროპის დაყოფა აღმოსავლეთად და დასავლეთად უფრო პოლიტიკური იყო, ვიდრე გეოგრაფიული. პირველ მათგანს მიაკუთვნებდნენ გდრს, პოლონეთს, ჩეხოსლოვაკიას, უნგრეთს, რუმინეთს, ბულგარეთს, ალბანეთს, იუგოსლავიას. ამჟამად ევროპის გეოგრაფიული ცენტრი უკრაინაშია, შესაბამისად ზემოხსენებული ქვეყნები ცენტრალურ ევროპაში მდებარეობენ, ხოლო აღმოსავლეთ ევროპა ახალი ქვეყნებით შეივსო. ესენია: რუსეთი, ბელარუსი, უკრაინა, მოლდოვა, საქართველო და სამხრეთ კავკასიის ქვეყნები. დღეს ჩვენთვის პოლიტიკურად ტერმინში ‘დასავლეთი’ მოიაზრება ევროკავშირი და აშშ., ანუ ევროატლანტიკური გაერთიანება.

ომი და გაერთიანება

1900 წლისთვის ევროპას ეკონომიკური განვითარებით ამერიკამ გაასწრო. დიდმა დეპრესიამ, ფაშისტურმა დიქტატურებმა და ორმა მსოფლიო ომმა გამოიწვია ევროპის გაკოტრება და დაშლა. 1917 წელს ევროპაში კომუნისტური რეჟიმი დამყარდა და საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი, როგორც ლიდერი, კონტინენტის აღმოსავლეთი ნაწილის გაკონტროლებას შეუდგა. დასავლეთ ევროპის დემოკრატიულმა სახელმწიფოებმა სამხედრო და ეკონომიკური დახმარებისთვის აშშ-ის მიმართეს.

მეორე მსოფლიო ომი ყველაზე მასშტაბური და სისხლისმღვრელი კონფლიქტი იყო კაცობრიობის ისტორიაში. ევროპაში ის დაიწყო გერმანიის თავდასხმით პოლონეთზე 1939 წლის 1 სექტემბერს და დასრულდა 1945 წლის 8 მაისს.

მეორე მსოფლიო ომის განმავლობაში გერმანია, იტალია და იაპონია აწარმოებდნენ დამპყრობლურ ომებს მსოფლიოს მრავალი ქვეყნის წინააღმდეგ. მათი მთავარი მოწინააღმდეგეები იყვნენ: საფრანგეთი, დიდი ბრიტანეთი და ჩინეთის რესპუბლიკა, ხოლო რიბენტროპ-მოლოტოვის პაქტის დარღვევის შემდეგ საბჭოთა კავშირი, ასევე, იაპონიის პერლ-ჰარბორზე თავდასხმის შემდეგ - ამერიკის შეერთებული შტატები.

მეორე მსოფლიო ომმა იმსხვერპლა 60 მილიონამდე ადამიანის სიცოცხლე, მათ შორის 20 მილიონამდე მშვიდობიანი მოსახლის. ომის სულისკვეთება გაჟღენთილი იყო მძლავრი იდეოლოგიზმით, რამაც ურიცხვი სამხედრო დანაშაული და მშვიდობიან მოსახლეობაზე სისტემატიური ძალადობა გამოიწვია, რომელიც გენოციდშიც კი გადაიზარდა.

ევროპაში მხოლოდ რამდენიმე სახელმწიფო გადაურჩა ომს, ესენია - შვეიცარია, შვედეთი, ესპანეთი და პორტუგალია. მონაწილე ქვეყნების აბსოლუტურ უმრავლესობას უზარმაზარი ადამიანური და მატერიალური ზარალი მიადგა, რომლის ანაზღაურებასაც ათეულობით წელი დასჭირდა. მეორე მსოფლიო ომმა კიდევ ერთხელ შეიტანა ცვლილებები ევროპის პოლიტიკურ რუკაში, გერმანიამ ტერიტორიები დაკარგა და ორად გაიყო, ლიტვამ, ლატვიამ და ესტონეთმა კი დამოუკიდებლობა დაკარგეს, საბჭოთა კავსირმა საზღვრები გააფართოვა და აღმოსავლეთ ევროპაში კომუნისტური ხელისუფლება დაამკვიდრა. მთლიანად შეიცვალა პოლიტიკური და ეკონომიკური ვითარება. დაიწყო ცივი ომის ხანა, სსრკ-მ დაუშვა რკინის ფარდა.

დასავლეთ ევროპის სახელმწიფოებმა ომის შემდეგ აღმშენებლობა შეძლეს. მათ გაითვალისწინეს ძველი შეცდომები, გვერდზე გადადეს წარსულის უთანხმოებანი და ეკონომიკური და პოლიტიკური თანამშრომლობა არჩიეს. 1957 წელს რომის ხელშეკრულობით შეიქმნა ევროპის ეკონომიკური თანამეგობრობა, რომელიც 1991 წელს ევროკავშირად გარდაიქმნა, რომელსაც ევროპარლამენტი განაგებს. 1995 წლისთვის ერთ ბაზარზე მომუშავე 15 წევრი ქვეყანა, რომელმაც მოგვიანებით საერთო ვალუტა, ევრო შემოიღო, მსოფლიოს უდიდეს ეკონომიკურ ძალად იქცა.

მოსახლეობა

უახლოესი სტატისტიკური მონაცემებით ევროპის მოსახლეობა, რუსეთის გამოკლებით, დაახლოებით 800 მლნ-მდე ადამიანს შეადგენს. აქ ცხოვრობს 6 ენობრივი ოჯახის 209 ენაზე მოლაპარაკე ხალხი. ევროპამ და ევროპელებმა ისტორიულად და კულტურად უდიდესი გავლენა მოახდინეს მსოფლიო ცივილიზაციის ფორმირების პროცესზე. ათენის ოქროს ხანა, ცნობილი, როგორც ძველი საბერძნეთის მშვიდობის 50 წელი არის პერიოდი, რომელმაც საძირკველი ჩაუყარა მრავალ ცივილიზაციას. ძვ. საბერძნეთიდან იღებს სათავეს ფილოსოფია, დემოკრატია, თეატრი და ა.შ.

• 2004 წლის შეფასებით, ყველაზე ხალხმრავალი ქვეყნებია (რუსეთისა და თურქეთის გამოკლებით): გერმანია - 82 მლნ, საფრანგეთი - 64, 5 მლნ, გაერთიანებული სამეფო - 60, 5 მლნ, იტალია - 59, 5 მლნ, უკრაინა - 48 მლნ, პოლონეთი - 39 მლნ.
• ევროპის ტერიტორიაზე 4 მთავარი რელიგიური მიმდინარეობაა გავრცელებული. მათგან 23 ქვეყანაში კათოლიკური უმრავლესობაა (საფრანგეთი, ესპანეთი, პორტუგალია, იტალია, სამხრეთ გერმანია, პოლონეთი, ავსტრია, და ა.შ..), 10 ქვეყანაში - მართლმადიდებლური (საბერძნეთი, რუსეთი, უკრაინა, რუმინეთი, სერბეთი, ბულგარეთი, საქართველო და ა.შ.), 9 ქვეყანაში - პპროტესტანტული (გაერთიანებული სამეფო, სკანდინავიის ქვეყნები, ჩრდილოეთი გერმანია, და ა.შ..), ხოლო 5 ქვეყანაში მუსულმანური მოსახლეობა ჭარბობს (აზერბაიჯანი, ალბანეთი, ბოსნია - ჰერცეგოვინა, თურქეთი, კოსოვო).

ევროკავშირი

1989 - 1990 წლებში, სსრკს დაშლის შემდეგ აღმოსავლეთ ევროპაში, პოლონეთში, ჩეხოსლოვაკიაში, აღმოსავლეთ გერმანიაში, უნგრეთში, ბულგარეთსა და რუმინეთში დემოკრატია დამყარდა.კომუნისტური რეჟიმის დამხობას სხვა შედეგებიც მოჰყვა. გაერთიანებულმა გერმანიამ კონტინენტზე გაბატენებული მდგომარეობა დაიკავა. საბჭოთა კავშირი, ჩეხოსლოვაკია და იუგოსლავია დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად დაიშალა. ზოგან, მაგალითად, იუგოსლავიაში, ისევე, როგორც საქართველოში, ამ პროცესს სისხლიანი სამოქალაქო ომი ახლდა.

ევროპული ინტეგრაცია ინსტიტუციურად დაწინაურდა 1948 წლიდან, ევროპის საბჭოს დაარსებით და ევროკავშირის (EU) რეალიზაციის გზით, რომელიც დღეს წარმოადგენს ევროპის უმრავლესობას. ევროკავშირი არის ზენაციონალური პოლიტიკური ერთეული, რომელიც მდებარეობს კონფედერაციასა და ფედერაციას შორის და ეფუძნება ევროპული ხელშეკრულებების სისტემას.

ევროკავშირი ევროპის სახელმწიფოთა ეკონომიკურ-პოლიტიკური გაერთიანებაა. იგი წარმოადგენს მრავალსექტორიანი ინტეგრაციის განვითარებულ ფორმას, რომლის კომპეტენცია ვრცელდება ევროპის 28 სახელმწიფოს ეკონომიკაზე, მრეწველობაზე, მოქალაქეთა უფლებებზე, საშინაო და საგარეო პოლიტიკაზე. ევროპულ ხელშეკრულებათა დადებისას წევრი სახელმწიფოები სუვერენიტეტის ნაწილს გადასცემდნენ იმ დამოუკიდებელ ინსტიტუტებს, რომლებიც იცავენ ეროვნულ და საერთო ინტერესებს. ევროკავშირის გამგებლობაშია საერთო ეკონომიკური ბაზარი, საბაჟო კავშირი, ერთიანი ვალუტა, საერთო სასოფლო-სამეურნეო პოლიტიკა და სხვა.

ევროკავშირში მოქმედებს ერთიანი შიდა ბაზარი, რომელსაც წევრი სახელმწიფოების კანონთა სისტემა არეგულირებს. ევროკავშირის ძირითადი პოლიტიკის მიზანია ადამიანების, საქონლის, სერვისებისა და კაპიტალის თავისუფალი გადაადგილების უზრუნველყოფა ერთიან, შიდა ბაზარზე, საერთო პოლიტიკის შენარჩუნება ვაჭრობაში, სოფლის მეურნეობაში, თევზის რეწვასა და რეგიონულ განვითარებაში.

ევროკავშირი წარმოიშვა დასავლეთ ევროპაში, მაგრამ 1991 წელს საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ აღმოსავლეთისკენ ფართოვდება. 1999 წელს გადაწყდა ერთიანი ვალუტის (ევროზონა) შემოღება, რაც ძალაში 2002 წელს შევიდა; ევროზონა მონაწილეობს ევროპის ერთიან ბაზარზე და საბაჟო კავშირში. ქვეყნების დიდმა ბლოკმა, შენგენის ზონამ, ასევე გააუქმა შიდა საზღვრები და საიმიგრაციო კონტროლი. ევროკავშირის რეგულარული სახალხო არჩევნები იმართება ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ; ისინი ითვლება სიდიდით მეორე დემოკრატიულ არჩევნებად მსოფლიოში, ინდოეთის შემდეგ. ევროკავშირი სიდიდით მესამე ეკონომიკაა მსოფლიოში, ჩინეთის და აშშ-ს შემდეგ.

შენგენის ზონაში გაუქმებულია საპასპორტო კონტროლი. საქართველო, როგორც ევროკავშირის წევრობის კანდიდატი სახელმწიფო დღესდღეობით სარგებლობს შენგენის ზონაში უვიზო მიმოსვლის რეჟიმით, რაც საქართველოს მოსახლეობისთვის უმნიშვნელოვანესი მონაპოვარია.

ევროკავშირის წევრი შეიძლება გახდეს ევროპის ნებისმიერი სახელმწიფო, რომელიც აღიარებს პლურალისტურ დემოკრატიას, კანონის უზენაესობას, იცავს საკუთარი მოქალაქეების კონსტიტუციურ უფლებებს, გააჩნია გამართული და კონკურენტუნარიანი საბაზრო ეკონომიკა, იზიარებს ევროკავშირის პოლიტიკურ და ეკონომიკურ მიზნებს.