ორივეს ტაშით შეეგებნენ ადამიანები, რომლებიც ტაშით შეეგებნენ მათ სიკვდილით დასჯასაც.

ოლივერ კრომველი (1599-1658) – "სამეფოს დამამხობელი"

კრომველი იყო ინგლისის სამოქალაქო ომის ლიდერი, რომელმაც დაამხო მონარქია და ჩარლზ I სიკვდილით დასაჯა. ის ინგლისის რესპუბლიკის ფაქტობრივი მმართველი გახდა.

პირველად ისტორიაში ინგლისში მონარქია გაუქმდა, და კრომველი "ლორდ პროტექტორი" გახდა – ფაქტობრივად, დიქტატორი.

მას "ახალი მოდელის არმია" ჩამოაყალიბა, რომელიც საოცრად დისციპლინირებული და ეფექტური იყო.

მისი მმართველობა მკაცრი იყო – აკრძალა თეატრები, მუსიკა და ალკოჰოლის სმა.

მიუხედავად იმისა, რომ მონარქია დაამხო, მისი სიკვდილის შემდეგ ხალხმა ისევ აღადგინა ჩარლზ II-ის მმართველობა.

სიკვდილის შემდეგაც დასაჯეს! როცა სამეფო დაბრუნდა, კრომველის ცხედარი ამოთხარეს, ჩამოახრჩვეს და თავი მოაჭრეს. მისი ცხედრის ჩამოხრჩობას ტაშით შეეგება იგივე ხალხი, რომელიც მის წარმატებასაც აპლოდისმენტებით შეეგება.

მაქსიმილიან რობესპიერი (1758-1794) – "ტერორის მბრძანებელი"

რობესპიერი იყო ფრანგული რევოლუციის მთავარი ფიგურა და იაკობინელთა ლიდერი, რომელმაც "ტერორის მმართველობა" გააჩაღა.

ფრანგული მონარქია დაამხო, და ლუი XVI და მარია ანტუანეტა გილიოტინაზე გაგზავნა.

"პატიოსნების კაცი" – არ იღებდა ქრთამს და იდეალიზმით იყო შეპყრობილი.

შიშმა მოიცვა პარიზი – მისი მმართველობის დროს 16, 000-ზე მეტი ადამიანი სიკვდილით დასაჯეს.

თვითონაც გილიოტინაზე დასრულდა – საბოლოოდ, მისმა მოკავშირეებმაც კი ვერ აიტანეს მისი რადიკალურობა და თავადვე გაისტუმრეს გილიოტინაზე.

სხვა პარალელები კრომველსა და რობესპიერს შორის

1. ორივემ მონარქია დაამხო

2. ორივე რესპუბლიკის ლიდერი გახდა

3 ორივე მკაცრი მმართველი იყო

4 ორივე სიკვდილით დასაჯეს (კრომველი სიკვდილის შემდეგაც კი)

ორივე მაგალითია იმისა, როგორ შეიძლება მაღალი იდეალები ბრუტალურ მმართველობაში გადაიზარდოს.

ფსიქოლოგიური ანალიზი

ორივე ფიგურა—ოლივერ კრომველი და მაქსიმილიან რობესპიერი—მძლავრი პიროვნებები იყვნენ, რომლებიც რევოლუციური იდეოლოგიით შთაგონებულნი მოქმედებდნენ. მათი ფსიქოლოგიური ანალიზი საშუალებას გვაძლევს უკეთ გავიგოთ, როგორ იქცნენ რადიკალურ ლიდერებად და რატომ დასრულდა მათი მმართველობა კრახით.

ოლივერ კრომველი – "ფანატიკური პრაგმატიკოსი"

პიროვნული მახასიათებლები:

რელიგიური ფანატიზმი – კრომველი ღრმად მორწმუნე პურიტანელი იყო და მიაჩნდა, რომ მისი ბრძოლა ღვთის ნება იყო.

პრაგმატიზმი და ცივი რაციონალიზმი – ის არ იყო უბრალოდ იდეოლოგი; საჭიროების შემთხვევაში, კომპრომისზეც მიდიოდა.

სიჯიუტე და დოგმატურობა – მისი მმართველობა მკაცრი და უკომპრომისო იყო, რის გამოც საზოგადოების ნაწილი დაირაზმა მის წინააღმდეგ.

ფსიქოლოგიური ანალიზი:

მესიანური კომპლექსი: კრომველს სჯეროდა, რომ ის "ღვთის რჩეული" იყო და სწორედ ამიტომ თავის მმართველობას მორალური სიწმინდით ამართლებდა.

მორალური ორმაგობა: მიუხედავად იმისა, რომ მონარქიის წინააღმდეგ იბრძოდა, საბოლოოდ თვითონ გახდა დიქტატორი – რაც მიანიშნებს, რომ ძალაუფლებამ მისი შეხედულებები შეცვალა.

კოგნიტიური დისონანსი: კრომველი დემოკრატიას ქადაგებდა, მაგრამ იმავდროულად, პარლამენტი დაშალა და ძალაუფლება ერთპიროვნულად ჩაიგდო ხელში.

სავარაუდო პიროვნული ტიპი: – მკაცრი, დისციპლინირებული, ტრადიციებზე ორიენტირებული.

მაქსიმილიან რობესპიერი – "იდეალისტი, რომელიც მონსტრად გადაიქცა"

პიროვნული მახასიათებლები:

იდეალისტი და მორალისტი – რობესპიერი პატიოსნების იდეალით იყო შეპყრობილი და არ იღებდა ქრთამს.

რადიკალური და ულმობელი – რევოლუციის დასაცავად თითოეული "მოღალატე" სიკვდილით დაასჯევინა.

პერფექციონიზმი და შიშის მექანიზმი – საკუთარ თავს უდიდეს ზნეობრივ გმირად მიიჩნევდა, რის გამოც ვერ იტანდა წინააღმდეგობას.

ფსიქოლოგიური ანალიზი:

ნარცისისტული და ობსესიურ-კომპულსიური ტენდენციები: რობესპიერი იყო უკომპრომისო პერფექციონისტი, რაც მას შიშის, კონტროლის და ძალაუფლებისკენ უბიძგებდა.

გაიგანტური პატერნალიზმი: მას მიაჩნდა, რომ ხალხი ჯერ კიდევ "მოუმზადებელი" იყო თავისუფლებისთვის, ამიტომ საჭირო იყო დროებითი ტერორი.

ფრანგული რევოლუციის "სტოკჰოლმის სინდრომი": თავდაპირველად იგი ტირანიის წინააღმდეგ იბრძოდა, მაგრამ შემდეგ თვითონ იქცა ტერორის სიმბოლოდ.

სავარაუდო პიროვნული ტიპი – იდეალისტი, რომელსაც სჯერა, რომ სამყარო უნდა შეცვალოს, მაგრამ ზოგჯერ უკიდურესობაში ვარდება.

ამრიგად, კრომველს და რობესპიერს ერთდროულად ჰქონდათ იდეალისტური და დიქტატორული მიდრეკილებები. კრომველი უფრო პრაგმატული და დისციპლინირებული ლიდერი იყო, რომელიც "ხალხისთვის" წესრიგს ამკვიდრებდა, ხოლო რობესპიერი უფრო იდეალისტი, რომელიც საბოლოოდ საკუთარი იდეების ტყვე გახდა.

რივე ლიდერი წარმოადგენდა ისტორიულ მაგალითს იმისა, როგორ შეიძლება ძალაუფლება გადაიქცეს ტერორად, თუნდაც ის თავდაპირველად ხალხის სახელით დაიწყოს.