მარი ვინტელერი

ალბერტ აინშტაინს 17 წლის ასაკში უკვე ჰქონდა ვნებიანი რომანი მარი ვინტელერთან. გოგონას სიგიჟემდე უყვარდა, მაგრამ ალბერტის გრძნობები არც ისე ძლიერი იყო. უფრო მეტიც, აინშტაინი არც ერიდებოდა მის გამოყენებას. მაშინაც კი, როცა მათი ურთიერთობა დასრულდა, ფიზიკოსმა გენიოსმა თავისი ბინძური სარეცხი გაუგზავნა ქალბატონს, რათა გაერეცხა და სუფთად გაეგზავნა. გოგონამ ძალიან განიცადა ალბერტთან დაშორება - ქალი მწუხარებისგან ფსიქიკურად დაავადდა და რამდენიმე წლის შემდეგ ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში გარდაიცვალა.

მილევა მარიჩი

აინშტაინმა განაგრძო ცხოვრება. 20 წლის ასაკში დაქორწინდა მილევა მარიჩზე. ის ციურიხში გაიცნო, იმ უნივერსიტეტში, სადაც ორივე სწავლობდა. იმ დროს ამ კლასის უმაღლეს სასწავლებლებში სწავლა მხოლოდ მამაკაცებს შეეძლოთ, განსაკუთრებით პოლიტექნიკური მიმართულების მქონეებს. მილევა გახდა მხოლოდ მეხუთე ქალი, რომელიც დაწესებულებაში მიიღეს. იგი გატაცებული იყო მეცნიერებით და ეს გამოარჩევდა მას თავისი ეპოქის გოგონების უმეტესობისგან. სწორედ ამან მიიქცია ალბერტის ყურადღება.

მილევა და ალბერტი ერთად მუშაობდნენ და უკვე 1900 წელს წარმოადგინეს თავიანთი პირველი ერთობლივი სამეცნიერო ნაშრომი, რომელსაც ხელი მოეწერა აინშტაინის სახელით. გადაწყვეტილება მხოლოდ მისი სახელით გამოქვეყნების შესახებ ერთობლივად მიიღეს. ასე უფრო ადვილი იყო. გარდა ამისა, ამ დროისთვის მარიჩი ორსულად იყო და მთლიანად მიატოვა სწავლა. აინშტაინთან რომანმა უკიდურესად უარყოფითი გავლენა იქონია მის კარიერაზე. პერსპექტიულმა სტუდენტმა ფინალურ გამოცდებზე ძალიან დაბალი ქულა დააგროვა. თავად ალბერტმაც დაბალი შეფასება მიიღო.

უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ ალბერტმა სამსახური ვერ იშოვა და ფაქტობრივად შიმშილობდა. საყვარელ ქალზე ვერ დაქორწინდებოდა, რადგან მამამ პირობა წაუყენა: მას სამსახური უნდა ეპოვა. მილევა სახლში სერბეთში უნდა დაბრუნებულიყო, დიპლომის ნაცვლად უკანონო შვილით ხელში. მარიჩმა გოგონა გააჩინა, რომელსაც ლიზერლი დაარქვეს. დიდი მეცნიერის ქალიშვილის არსებობის შესახებ მსოფლიომ შედარებით ცოტა ხნის წინ - 1997 წელს შეიტყო. გენიოსის შვილიშვილებმა მისი პირადი წერილები აუქციონზე გაყიდეს. მისი ბედი დღემდე საიდუმლოებით არის მოცული. გოგონა ან გააშვილეს, ან ადრეულ ბავშვობაში გარდაიცვალა.

ამასობაში ალბერტმა სამსახური იპოვა და მამამ დაქორწინების უფლება მისცა. ალბერტმა და მილევამ საბოლოოდ შეძლეს და ცოლ-ქმარი გახდნენ. ერთი წლის შემდეგ შეეძინათ ვაჟი - ჰანს ალბერტ აინშტაინი. ერთი წლის შემდეგ მეცნიერმა 5 სამეცნიერო ნაშრომი გამოაქვეყნა. მათ შორისაა მოძრავი სხეულების ელექტროდინამიკაზე მუშაობა. სწორედ ამ ნაშრომმა გააჩინა ეჭვები წყვილის ბიოგრაფებში. დარწმუნებულები არიან, რომ აინშტაინმა ცოლის ცოდნა გამოიყენა.

მეცნიერის რეპუტაცია დღითიდღე იზრდებოდა. 1910 წელს ის პირველად იყო ნომინირებული ნობელის პრემიაზე. ამასობაში მილევა აწყობდა ოჯახურ ცხოვრებას, ყველა პირობას უქმნიდა ქმარს სამუშაოდ. ფიზიკოსი ბედნიერი იყო მეუღლესთან ერთად, მაგრამ მეორე ვაჟის, ედვარდის გაჩენის შემდეგ, წყვილის ურთიერთობა სწრაფად გაფუჭდა. ვნებიანი სიყვარული გაქრა. მილევას ფეხის ტკივილი ტანჯავდა, შედეგად ძალიან გულჩათხრობილი გახდა. ფული, რომელსაც აინშტაინი აგზავნიდა, საკმარისი არ იყო, ამიტომ ქალმა დამატებითი ფული გამოიმუშავა მათემატიკისა და ფორტეპიანოს კერძო გაკვეთილებით.

ამასობაში ალბერტი ცხოვრებს აგრძელებდა. ბერლინში, სადაც უნივერსიტეტის პროფესორად მიიწვიეს, მარტოხელასავით იქცეოდა. სხვადასხვა წარმავალი რომანის შემდეგ, აინშტაინი თავისი ბიძაშვილი ელზათი მოიხიბლა. მან საერთოდ შეწყვიტა სახლში გამოჩენა. მარიჩ ი სასოწარკვეთილი ცდილობდა ქმრის დაბრუნებას, არწმუნებდა და ემუქრებოდა. ელზასადმი მიწერილ წერილებში მან აღწერა თავისი ოდესღაც ვნებიანად საყვარელი ცოლი, რომელსაც იგი მსოფლიოში ყველაზე ლამაზ ქალად თვლიდა, როგორც მახინჯი, უცნაური და ცოტათი ჩამორჩენილი.

თუმცა განქორწინებას არ აპირებდა. მან ცოლს დამამცირებელი მოთხოვნების მთელი სერია დაუყენა, რომელიც სავალდებულო იყო, ქაღალდზეც კი ჩაწერა. მეცნიერს, რომელიც საკუთარ თავს ფეთხუმს უწოდებდა და წლების განმავლობაში უარს ამბობდა კბილების გახეხვაზე, სურდა ცოლს მისთვის თეთრეული გაერეცხა, სახლი დაესუფთავებინა, საკვები მოემზადებინა. ცოლს ჩუმად უნდა ემსახურა, არასოდეს შეხებოდა, ერთი სიტყვით, საკუთარ სახლში მუნჯი მონა უნდა გამხდარიყო.

მარიჩთან საბოლოო განშორება 1914 წელს მოხდა. შემდეგ მათ დაიწყეს განქორწინების ხანგრძლივი და მტკივნეული პროცესი. მილევამ ეს ყველაფერი ძალიან მძიმედ გადაიტანა, ახლობლებს მისი სიცოცხლის ეშინოდათ კიდეც. ქალს რამდენიმე გულის შეტევა დაემართა. იგი დათანხმდა განქორწინებას 1918 წელს და მოითხოვა, რომ მეცნიერი უზრუნველყოფდა მას და შვილებს. კომპენსაციის სახით მან მოითხოვა აინშტაინის ნობელის პრემია. ის დათანხმდა. მარიჩი არასოდეს ერეოდა მის შვილებთან ურთიერთობაში და არასოდეს აქცევდა მათ მამის წინააღმდეგ.

1921 წელს ალბერტმა მიიღო ნობელის პრემია და მილევამ მიიღო დაპირებული თანხა. ისტორიკოსებს კვლავ აინტერესებთ: რა წვლილი შეიტანა მილევა მარიჩმა ფარდობითობის თეორიის განვითარებაში? ბევრი მკვლევარი თვლის, რომ მთავარი იდეა ქალს ეკუთვნის. თავად აინშტაინმა აღიარა, რომ მისი მეუღლე ყოველთვის აკეთებდა სამუშაოს მათემატიკურ ნაწილს მისთვის. მარჯვენა ხელს უწოდებდა უწოდა. ალბათ სწორედ ამიტომ იგრძნო ქალმა უფლება მოითხოვა ქმრის ნობელის პრემია.

სამწუხაროდ, აინშტაინის უმცროსი ვაჟი მძიმედ დაავადდა. მას შიზოფრენიის დიაგნოზი დაუსვეს. თითქმის მთელი თანხა მოხმარდა მის მკურნალობას და კლინიკაში დატოვებას. ყველა გამოცდილების შედეგად მილევამ დაკარგა სხეულის მარცხენა მხარე. იგი საავადმყოფოში მოათავსეს. მეგობრებმა თქვეს, რომ მან გონება მთლიანად დაკარგა. მარიჩი გარდაიცვალა 1948 წელს, 73 წლის ასაკში. იმის გამო, რომ მას ფული არ ჰქონდა, მას დახმარება გაუწიეს, როგორც გაჭირვებულს. საინტერესოა, რომ ოდესღაც საყვარელი მეუღლის გარდაცვალების წელს აინშტაინმა შეიტყო, რომ თავადაც მძიმედ ავად იყო.

მარიჩი ყველას დაავიწყდა და არავინ იცოდა სად დაკრძალეს. მათ მხოლოდ 20 წლის წინ გაიხსენეს, როდესაც გაირკვა, რომ მისი ნეშტი ოჯახის საფლავზე გადაასვენეს. 2009 წელს მის პატივსაცემად ძეგლი დაიდგა.

ელზა

აინშტაინი მილევასთან განქორწინებისთანავე დაქორწინდა თავის ბიძაშვილ ელზაზე. ის ძალიან მდიდარი ქალი იყო და, ისევე როგორც მისი პირველი ცოლი, ალბერტზე სამი წლით უფროსი იყო. მისი პირველი ქმარი მდიდარი ქსოვილის ვაჭარი იყო და მას ორი ქალიშვილი ჰყავდა. მათ მამინაცვლის გვარი აიღეს.

ელზას არ სურდა შეგუება ქმრის მრავალრიცხოვან რომანებთან. აინშტაინისთვის ეს გამაღიზიანებელი აღმოჩნდა. ის ქორწინებას მონობად თვლიდა და უკმაყოფილო იყო მისი თავისუფლების შეზღუდვით. ელზა ამასობაში ალბერტის დიდებით სარგებლობდა. ყველგან თან ახლდა. ამავე დროს, იგი განიცდიდა მარტოობას. მათი საძინებლები სახლის სხვადასხვა ნახევარში იყო და მეცნიერი უკრძალავდა მის ნახევარში შესვლას ნებართვის გარეშე. ქალი ძალიან განაწყენდა. ის იყო ერთგული და მოსიყვარულე ცოლი, მაგრამ აინშტაინი არ აფასებდა მას ისე, როგორც მილევას.

ქალები თაყვანს სცემდნენ აინშტაინს და ის უპასუხებდა მათ გრძნობებს. მას უთვალავი საყვარელი ჰყავდა. საბოლოოდ, მუდმივი ღალატებით დაღლილი ელზა 1936 წელს ქმრის მკლავებში გარდაიცვალა.