2005 წლის 3 თებერვალს გარდაიცვალა საქართველო პრემიერ-მინისტრი ზურაბ ჟვანია, მისი გვამი საბურთალოზე ნაქირავებ ბინაში აღმოაჩინეს, მასთან ერთად ბინაში იმყოფებოდა ქვემო ქართლის რეგიონის გუბერნატორის მოადგილე რაულ უსუფოვი, რომელიც ასევე გარდაცვლილი იყო.ოფიციალური ვერსიით ისინი არასწორად დამონტაჟებული გაზის გამათბობლიდან ნახშირჟანგის გაჟონვის შედეგად დაიღუპნენ.თუმცა დღემდე კითხვები არსებობს ამ საქმის გარშემო, 2012 წელს "ქართული ოცნების" ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ გამოძიება განახლდა, თუმცა ბევრი ვერც ვერაფერი შეემატა ამ საქმეს, თუ არ ჩავთვლით ზურაბ ჟვანიას დაცვის ცვლის უფროსის, მიხეილ ძაძამიას და სასამართლო ექსპერტიზის ეროვნული ბიუროს სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზის განყოფილების ყოფილი გამგის, ლევან ჩაჩუას დაკავებას, რომელსაც გამოძიება სამსახურებრივ გულგრილობას ედავებოდა, მთავარი კითხვა კი მაინც პასუხგაუცემელი დარჩა, მართლა გაზით მოიწამლნენ ჟვანია და იუსუპოვი თუ არა?

რა ეწერა FBI-ის დასკვნაში?

გა­მო­ძი­ე­ბის ფე­დე­რა­ლუ­რი ბი­უ­როს ექ­სპე­რი­მენ­ტის მი­ზა­ნი იყო, გარ­კვე­უ­ლი­ყო, რამ­დე­ნად გა­მარ­თუ­ლად მუ­შა­ობ­და გა­ზის გა­მათ­ბო­ბე­ლი "ნი­კა­ლა" და გა­ე­ზო­მათ სა­ბურ­თა­ლოს ქუ­ჩის N53-ში მდე­ბა­რე ბი­ნა­ში ნახ­შირ­ბა­დის მო­ნოქ­სი­დის და ჟანგბა­დის დო­ნე­ე­ბი ღუ­მე­ლის მუ­შა­ო­ბის დროს.

ექ­სპე­რი­მენ­ტი 4 სა­ა­თი და 46 წუთი მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და, ჟანგბა­დის სა­ზომ­მა და­ნად­გარ­მა ღუ­მე­ლის ან­თე­ბის დროს 20, 4 პრო­ცენ­ტი უჩ­ვე­ნა და ექ­სპე­რი­მენ­ტის გან­მავ­ლო­ბა­ში 18, 4 პრო­ცენ­ტამ­დე შემ­ცირ­და. FBI-ს ლა­ბო­რა­ტო­რი­ის დას­კვნა­ში კი მო­ცე­მუ­ლია ცხრი­ლი, თუ რო­გო­რი ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რი ზე­გავ­ლე­ნა შე­იძ­ლე­ბა მო­ახ­დი­ნოს ჰა­ერ­ში ჟანგბა­დის პრო­ცენ­ტულ­მა კლე­ბამ ადა­მი­ან­ზე - 20, 9 პრო­ცენ­ტი ჟანგბა­დის ნორ­მა­ლუ­რი კონ­ცენ­ტრა­ცი­აა, 19 პრო­ცენ­ტი - შე­უმ­ჩნე­ველ არა­სა­სურ­ველ ზე­გავ­ლე­ნას იწ­ვევს, 16 პრო­ცენ­ტის შემ­თხვე­ვა­ში - შე­ნე­ლე­ბუ­ლია აზ­როვ­ნე­ბა, გა­უ­ა­რე­სე­ბუ­ლია კო­ორ­დი­ნა­ცია, 12, 5 პრო­ცენ­ტმა შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს გუ­ლის პერ­მა­ნენ­ტუ­ლი და­ზი­ა­ნე­ბა, პირ­ღე­ბი­ნე­ბა, 10 პრო­ცენ­ტის დროს კი შე­საძ­ლე­ბე­ლია გო­ნე­ბის და­კარ­გვა, კონ­ვულ­სი­ე­ბი და სიკ­ვდი­ლი; ასე რომ, ტეს­ტი­რე­ბის დროს ჟანგბა­დის პრო­ცენ­ტუ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბა - 18, 4 პრო­ცენ­ტი, ცხრი­ლის მი­ხედ­ვით მხო­ლოდ უსი­ა­მოვ­ნო ფი­ზი­ო­ლო­გი­ურ შეგ­რძნე­ბებს იწ­ვევს და სიკ­ვდი­ლის მი­ზე­ზი ვერ გახ­დე­ბო­და.

რაც შე­ე­ხე­ბა CO-ს, ის უფე­რო, უსუ­ნო გა­ზია, ნახ­შირ­ბა­დის მო­ნოქ­სიდს უჯრე­დულ დო­ნე­ზე უნა­რი აქვს ბევ­რად უფრო ად­ვი­ლად მი­უ­ერ­თდეს ადა­მი­ა­ნის სის­ხლში ჰე­მოგ­ლო­ბინს, ვიდ­რე ჟანგბა­დი, ამი­ტომ სის­ხლი ვე­ღარ ახერ­ხებს ორ­გა­ნიზ­მის ჟანგბა­დით მო­მა­რა­გე­ბას, რაც სიკ­ვდილს იწ­ვევს. ამე­რი­კელ­მა ექ­სპერ­ტებ­მა CO-ს გა­სა­ზო­მად მო­ცუ­ლო­ბი­თი სა­ზო­მი ერ­თე­უ­ლი, პი-პი-ემი გა­მო­ი­ყე­ნეს. ექ­სპე­რი­მენ­ტის დროს ჰა­ერ­ში ნახ­შირ­ბა­დის მო­ნოქ­სი­დის მო­ცუ­ლო­ბა 3 პი-პი-ემი- დან 6 –მდე გა­ი­ზარ­და, ამე­რი­კუ­ლი ჯან­დაც­ვის სტან­დარ­ტე­ბით კი სი­ცო­ცხლის­თვის სა­ხი­ფა­თო ოდე­ნო­ბა 1200 პი-პი-ემს შე­ად­გენს, ანუ ექ­სპე­რი­მენ­ტის სა­ბო­ლოო მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 200-ჯერ ნაკ­ლე­ბი იყო სი­ცოხ­ლი­სათ­ვის სა­ხი­ფა­თო მო­ცუ­ლო­ბა­ზე. ამას­თან, ნახ­შირ­ბა­დის მო­ნოქ­სი­დი არას­რუ­ლი წვის დროს წარ­მო­იქ­მნე­ბა, FBI-ს დას­კვნით კი ექ­სპერ­ტებ­მა "ნი­კა­ლას" გა­მათ­ბო­ბელ­ზე ნახ­შირ­ბა­დის ანუ მუ­რის კვა­ლი ვერ აღ­მო­ა­ჩი­ნეს, აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, სრუ­ლი­ად აუხ­სნე­ლია, რო­გორ გა­მო­ყოფ­და სა­ბურ­თა­ლოს 53 –ში გა­ზის გა­მათ­ბო­ბე­ლი ცო-ს. იმის მი­უ­ხე­და­ვად, რომ FBI-ს კვვლე­ვის შე­დე­გე­ბით სიკ­ვდი­ლის მი­ზე­ზი ვერ დად­გინ­და, მისი დას­კვნა ორაზ­რო­ვა­ნი იყო, ერთი მხრივ, დას­კვნა­ში ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლი იყო გა­მო­ძი­ე­ბის მხარ­დამ­ჭე­რი მო­საზ­რე­ბე­ბი: "ექ­სპერ­ტი­ზის მო­ნა­ცე­მე­ბის ანა­ლი­ზის დროს არა­ფე­რი შე­იმ­ჩნე­ო­და ისე­თი, რაც ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს მთავ­რო­ბის წი­ნას­წარ დას­კვნას, რომ სიკ­ვდი­ლის მი­ზე­ზი ნახ­შირ­ბა­დის მო­ნოქ­სი­დით მო­წამ­ვლა იყო, რაც არას­წო­რად და­მონ­ტა­ჟე­ბულ­მა გა­მათ­ბო­ბელ­მა გა­მო­იწ­ვია".

ამერიკის გამოძიების ფედერალური ბიუროს დასკვნის ნაწილი, რომელიც ზურაბ ჟვანიასა და რაულ უსუპოვის საქმეზე მომზადდა. 2005, 2006 და 2007 წლებით თარიღდება და მათში დეტალურად არის აღწერილი შემთხვევის ადგილი, ყველა ნივთი და ყველა ნივთიერება, რომელიც გამომძიებლებმა ბინაში აღმოაჩინეს. დოკუმენტში ასევე მითითებულია, რომ ზურაბ ჟვანიასა და რაულ უსუპოვის დნმ-ის კვალი რამდენიმე განსხვავებული ტიპის ნივთზეა აღმოჩენილი. მათ შორის, არის არა მარტო ჭიქა და სიგარეტის ნამწვავი. დნმ-ის კვალი ასევე აღმოჩენილია ხალათებსა და ზეწარზეც.

FBI-ის დასკვნაში ასევე სწერია, რომ გაზის გამათბობელი დამონტაჟებული იყო არასწორად, ხოლო ბინა ჰერმეტულად იყო დახშული.

მაშინდელმა მთავარი პროკურორმა მურთაზ ზოდელავამ აღნიშნა, რომ ამ დოკუმენტს ზურაბ ჟვანიას ოჯახის სრულწლოვანი წევრები არაერთხელ გაეცნენ.

„ის, რომ დნმ-ს კვალი ამდენ ადგილას არის აღმოჩენილი, იმაზე მეტყველებს, რომ ეს სივრცე იყო არაერთხელ გამოყენებული და დიდი ხნის განმავლობაში იმყოფებოდა ეს ორი პირი აქ. ეს არ იყო ადგილი, სადაც ისინი ერთხელ იყვნენ ნამყოფები... დნმ-ის ანალიზისთვის საჭირო ნიმუშის აღება ხდება სხვადასხვა ორგანოებიდან, სხეულის სხვადასხვა ნაწილიდან. ეს შეიძლება იყოს ოფლი, სისხლი, ნერწყვი, სპერმა, რომელიც უფრო რთული მოსაპოვებელია გარდაცვალების შემდეგ .

დოკუმენტთან დაკავშირებით კომენტარი ზურაბ ჟვანიას ძმამ, გოგლა ჟვანიამაც გააკეთა. მისი განცხადებით, წინა ხელისუფლებამ უბინძურესი ვერსია შეთითხნა. გოგლა ჟვანიას თქმით, იქ დადგმული იყო სცენა, რომ ამ ადამიანებს არატრადიციული სექსუალური ორიენტაციის ურთიერთობა ჰქონდათ.

ზურაბ ჟვანიას დაცვის ყოფილი უფროსის, კობა ხარშილაძის განცხადებით, იმ ბინაში, სადაც ჟვანია გარდაცვლილი აღმოაჩინეს, იგი რაულ უსუპოვთან ერთად შიშველი იმყოფებოდა. ამის შესახებ ბრალდებულმა ხარშილაძემ სასამართლოში შესავალი სიტყვის დროს განაცხადა და აღნიშნა, რომ პატიებას სთხოვდა ზურაბ ჟვანიას სულს.

ვერსიები:

ზურაბ ჯაფარიძე:

ჩვენ მოვუწოდებთ ხელისუფლებას, რომ შეწყვიტოს ეს საქმე, გაათავისუფლოს ის ადამიანები, რომლებიც უდანაშაულოები არიან და უაზროდ ჰყავთ დაკავებული. ზურაბ ჟვანია გარდაიცვალა უბედური შემთხვევის გამო. საქმეში არსებობს ამის ყველა მტკიცებულება, მათ შორის არსებობს ცნობილი ამერიკის შეერთებული შტატების ფედერალური საგამოძიებო ბიუროს დასკვნაც. ზურაბ ჟვანიას პირადი ცხოვრების დეტალებს არანაირი შემხებლობა არ აქვს მის გარდაცვალებასთან"

ხათუნა ხოფერია:

გამკვირვებია იმ პირთა არაადეკვატურობისა, რომლებიც თავს ზურას მეგობრებად მიიჩნევენ.…თუკი სიმართლის მხარეს დგანან, რატომ იბრძვიან "სიცოცხლის უკანასკნელ წუთამდე" იმის დასამტკიცებლად, რომ ზურა იმ ძუნძგლიან სახლში გაზით გაიგუდა? მით უფრო, რომ გამოქვეყნდა ფოტოები და მათ გასაქარწყლებლად არავითარი არგუმენტი არ მომისმენია. მნიშვნელოვნად მიმაჩნია, იუსუპოვის სხეულზე ორი ნაჩხვლეტი. რაულზე ბევრი კითხვის ნიშანია...

ზურას თავის ქალაზე აღენიშნება სისხლჩაქცევა, რომელიც შესაძლოა ბლაგვი საგნით არის მიყენებული. დაცემით ეს სისხლჩაქცევა ვერ განვითარდებოდა, რადგან ეს თავის ზედა ნაწილია. რასაკვირველია, ეს სიცოცხლეში მიყენებული ტრავმაა. სხვათა შორის, ამ ფოტოზე ჩაცმულია ზურაბ ჟვანია. მაია ნიკოლეიშვილმა კი დაადასტურა, რომ საქმეში ზურას ტანსაცმელი არ ფიგურირებს, ე.ი. მასზე ექსპერტიზაც კი არ ჩატარებულა. არადა, მახსოვს, თავიდან გამოძიებამ გაავრცელა ვერსია, რომ გარდაცვლილი პრემიერი სავარძელში იჯდა და პიჯაკი ეცვა. ამ ფოტოებში კი ზურა იატაკზე წევს და თანაც პერანგში.

როგორ უპასუხებს შეკითხვებს სააკაშვილი, რომელიც ძალიან მშიშარაა. დარწმუნებული ვარ, მის გარეშე ვერავინ ვერაფერს გაბედავდა. პროკურატურას ვთხოვ, დაინტერესდეს,

იმ ავბედითი დილის 4 საათზე რატომ დაურეკა სააკაშვილმა გიორგი ბარამიძეს, ავარიაში მოვყევი და მოდიო.

ამით არ მისცა საშუალება, ჟვანიას სანახავად წასულიყო. უნდა დაჰკითხონ შავნაბადის დაცვის სამსახურის თანამშრომლები, რომლებიც ზუსტად აღწერენ, იყო თუ არა იმ ღამეს სააკაშვილი შავნაბადაზე. უნდა დადგინდეს მისი იმღამინდელი მარშრუტი. თუკი გამოძიებამ არ იცის, ვინ იყვნენ შავნაბადის დაცვის ეს წევრები, მკითხონ და დავუსახელებ...

მამუკა არეშიძე:

ჟვანიას ვაი-მეგობრებს დაუჟინიათ, დელიკატური თემებიაო. ასეც რომ იყოს, არავის აქვს საქმის შეკერვის უფლება. ერთი რამ ცხადია: ეს ხალხი იმ ბინაში არ დახოცილა. ჩემი ინფორმაციით, ფაქტი სხვაგან მოხდა, მაგრამ შემთხვევის ადგილი რომ არ დაფიქსირებულიყო, საჭირო გახდა გვამების გადატანა. პირველი სერია სწორედ ეს იქნება. გაირკვევა, სად გარდაიცვალნენ, შემდეგ სერიად გვაჩვენებენ, ვინ არიან კონკრეტული დამნაშავეები.

გიგი წერეთელი:

- ეს ფოტომასალა საქმეში იყო და, ოჯახის წევრების გარდა, სხვებსაც ჰქონდათ ნანახი. რამდენიმე დაზიანებაზე წლების განმავლობაში საუბრობდნენ, მაგრამ სენსაციური და მნიშვნელოვანი ფაქტები რომ ყოფილიყო, ვინმე იტყოდა. ექსპერტ ლევან ჩაჩუას დაკავებაც ეჭვს ბადებს. აიძულებენ, ათქმევინონ, რომ რაღაც გამოეპარა, ან სწორად არ ასახა...

ეს ამბავი ამერიკაში გავიგე და შოკში ჩავვარდი. წარმოუდგენლად მეჩვენა პრემიერის ასეთ ვითარებაში დაღუპვა. ვიფიქრე, რუსეთის სპეცსამსახურების ჩადენილია-მეთქი, მაგრამ ოფიციალურ ვერსიაზე მეტი ინფორმაცია არ მქონია და ჩემი ეჭვები სხვა ფაქტებმა ჯერჯერობით ვერ გადაწონა.

გოგლა ჟვანია:

სამარცხვინოა, როცა ვისმენ ტყუილებს, რომლებიც 5 წუთში იშიფრება. ახლახან მერაბიშვილი რომ დაჰკითხეს, მანაც თქვა, როცა ბინაში შევედი, გაზის სუნი ვიგრძენიო. ნუთუ მას ვახო კომახიძის ფილმი მაინც არ უნახავს, რომ მისი ნათქვამი შეუსაბამო არ გამოსულიყო? დავუშვათ, არ იცოდა, რომ სამის ნახევარზე, როცა მან (ჩვენების მიხედვით) სუნი იგრძნო, ბინაში ბუნებრივი აირი გამორთული იყო, მაგრამ დავიჯერო, ზურას დაცვის წევრის, ძაძამიას ჩვენებაც არასდროს წაუკითხავს?! ის აღწერს, რომ ფანჯარა ჩატეხა და ისე შევიდა ბინაში - თუკი ფანჯარა ჩატეხილი იყო, ბუნებრივი აირის სუნი იქ ხომ ვეღარ იქნებოდა?!

ყოფილი ხელისუფლების წარმომადგენელთა უმრავლესობა შოკირებულია და აღარ იციან, რას ლაპარაკობენ.

მიხეილ მაჭავარიანმა ბუნებრივი აირით გაგუდვის ვერსიის განსამტკიცებლად მოწმედ გარდაცვლილი თამარ დეკანოსიძე მოიყვანა, არადა, მაშინვე გაირკვა, რომ ეს ქალი ექსპერტიზას საერთოდ არ ესწრებოდა. ახლა მაჭავარიანს და მისნაირ მატყუარებს ისტერიკა აქვთ.