მიუმხრობელი ქვეყნების პოლიტიკა ცივი ომის პერიოდში

ისტორია

მიუმხრობელი ქვეყნების პოლიტიკა ცივი ომის პერიოდში

დღეს, 7:27

ევროპაში მიუმხრობელთა მოძრაობის საუკეთესო მაგალითი იუგოსლავია იყო, რომელსაც მსოფლიო ომის შემდეგ თითქმის 40 წლის მანძილზე ლეგენდარული იოსიპ ბროზ ტიტო მართავდა. იუგოსლავია თავისი პოლიტიკური წყობით სოციალისტური ქვეყანა იყო, ხოლო ეკონომიკური თვალსაზრისით - თითქმის კაპიტალისტური. ბელგრადი არცერთ სამხედრო ბლოკში არ შედიოდა, იგი დასავლეთთანაც ფართოდ ვაჭრობდა და ე.წ. სოციალისტურ ბანაკთანაც. 1960_იანი წლების დასაწყისიდან იუგოსლავია საბჭოთა მოქალაქეებისთვის შესაშურად განვითარებული და თავისუფალი ქვეყანა იყო.

ბროზ ტიტო ერთ ერთი მთავარი არქიტექტორი იყო ე.წ. მიუმხრობელი ქვეყნების მოძრაობისა. ეს სწორედ ის ქვეყნები გახლდათ, რომლებიც მთლიანად "არც იქით იყვნენ და არც აქეთ", ანუ მიუმხრობლობა ცივი ომის პერიოდში ავტონომიურ მდგომარეობას, თავისებურ ნეიტრალიტეტს ნიშნავდა.

აზიის კონტინენტზე ყველაზე გამოკვეთილი მიუმხრობელი ქვეყანა ინდოეთი იყო. მისი პირველი პრეზიდენტის ჯავაჰარლარ ნერუსათვის მიუმხრობლობა და ნეიტრალიტეტი, უპირველეს ყოვლისა, ეგზისტენციალური არჩევანი იყო. მაგათმა განდის არაძალადობრივი ფილოსოფიისა და საქმის გამგრძელებელი ნერუ თვლიდა, რომ გეოპოლიტიკურ დაპირისპირებებში და "დიდი მოთამაშეების" უზნეო ინტრიგებში მონაწილეობა ინდოეთის საქმე არ იყო. თუმცა არ არჩევანს წმინდა პრაგმატული განზომილებაც ჰქონდა. საქმე ის გახლდათ, რომ ინდოეთის უპირველეს ოპონენტს - პაკისტანს, აშშ ძლიერად უჭერდა მხარს. ამიტომ "მესამე გზის" არჩევით ინდოეთი ნაწილობრივ აბალანსებდა მოწინააღმდეგის ტანდემს და თავის ირგვლივ ქმნიდა მიუმხრობელი სახელმწიფოების კოალიციას.

მიუმხრობლობის მოძრაობაში აქტიურად მონაწილეობდა ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის კომპარტიის ცკ_ის თავმჯდომარის მოადგილე ჯოუ ენლაი. ეს უჭკვიანესი პოლიტიკოსი თვლიდა, რომ მსოფლიოში ჩინეთის პოზიციების გასაძლიერებლად მხოლოდ კომუნისტურ ქვეყნებთან თანამშრომლობა საკმარისი არ იყო. ამიტომ იგი პარალელურად ე.წ. მესამე სამყაროზეც აკეთებდა აქცენტს.

მიუმხრობელი ქვეყნების დამფუძნებელი კონფერენცია გაიმართა 1955 წელს ინდონეზიის ქალაქ ბანდუნგში. ტიტოსთან, ნერუსა და ჯოუ ენლაისთან ერთად კონფერენციაზე მიწვეული იყო ეგვიპტის პრეზიდენტი ნასერი, რომელიც შემდგომ ამ მოძრაობის ერთ_ერთი აქტიური მონაწილე გახდა.

მიუმხრობელი ქვეყნების გადაბირება მოსკოვის ერთ_ერთი მთავარი გეოპოლიტიკური ამოცანა იყო. კრემლი უხვად ეხმარებოდა მათ, უგზავნიდა სპეციალისტებს, ეგვიპტეს ასუანსის კაშხალს უშენებდა, ინდოეთს ბჰილაის მეტალურგიულ კომბინატს, ნეპალს ფაბრიკებს და ა.შ.

1-ს მოსწონს